Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2023-11-10, 07:30 Autor: Roman Juranek

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
10 listopada
1003 – W nocy z 10 na 11 listopada w klasztorze benedyktyńskim w Międzyrzeczu zamordowano Pięciu Braci Męczenników – Benedykta, Jana, Izaaka, Krystyna i Mateusza. Rok później pięciu benedyktynów zostało kanonizowanych przez Jana XVIII.

1444 - W bitwie z armią turecką pod Warną zginął Władysław III, król Polski i Węgier; w chwili śmierci monarcha miał 20 lat.

1673 - We Lwowie zmarł król Michał Korybut Wiśniowiecki, panujący od 1669 r.

1765 - Urodził się Stanisław Węgrzecki, prawnik, uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, komendant Gwardii Narodowej (1812-1815); prezydent Warszawy w latach 1807-1815 i 1830-1831.

1814 - W Wilnie zmarł Euzebiusz Słowacki, historyk literatury, dramatopisarz, profesor Uniwersytetu Wileńskiego.

1865 - W Przedczu koło Kłodawy urodził się Władysław Umiński, pisarz, autor książek fantastycznonaukowych i podróżniczych, m.in. powieści "Na drugą planetę".

1884 - W Warszawie urodziła się Zofia Nałkowska, pisarka, publicystka; autorka powieści "Granica". Z jej doświadczeń w pracach Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich w Polsce powstały "Medaliony" - dokumentacja zbrodni hitlerowskich. Przez pół wieku prowadziła „Dzienniki”.

1898 - Urodził się Tadeusz Kudliński, prozaik, teatrolog, współpracownik "Tygodnika Powszechnego".

1905 - Car Mikołaj II wprowadził w Królestwie Polskim stan wojenny.

1909 - W Symbirsku nad Wołgą urodził się Paweł Jasienica, właściwie Leon Lech Beynar, pisarz, publicysta, żołnierz Armii Krajowej; autor m.in. znanych esejów historycznych "Polska Piastów", "Polska Jagiellonów" oraz "Rzeczpospolita Obojga Narodów".

1912 - W Wiedniu utworzona została Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, stanowiąca porozumienie ugrupowań z Królestwa i Galicji.

1912 - W Berlinie urodził się Antoni Pospieszalski, eseista, filozof, działacz emigracyjny; żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny; wieloletni redaktor polskiej sekcji BBC.

1918 - Powrót do Warszawy Józefa Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu; początek rozbrajania żołnierzy niemieckich na ulicach Warszawy.

1927 - W Warszawie urodził się Edmund Fetting, aktor, piosenkarz, muzyk jazzowy; wystąpił m.in. w filmach "Lokis. Rękopis profesora Wittembacha", "Śmierć prezydenta", a także w serialu "Czarne chmury".

1927 - Premiera filmu "Ziemia obiecana" w reżyserii Aleksandra Hertza i Zbigniewa Gniazdowskiego.

1930 - Urodził się Jerzy Rosołowski, dziennikarz, lektor i spiker radiowy i telewizyjny, od 1954 r. nieprzerwanie związany z Polskim Radiem, głosu użyczał również Polskiej Kronice Filmowej

1933 - W Warszawie zmarł Władysław Pytlasiński, zapaśnik, mistrz świata z 1900 r.; działacz sportowy, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Atletycznego; trener, którego wychowankiem był Stanisław "Zbyszko" Cyganiewicz, trzykrotny mistrz świata.

1939 - Samobójstwo popełnił Samuel Adalberg, historyk, folklorysta i wydawca tekstów staropolskich żydowskiego pochodzenia.

1939 - Niemcy spalili większość łódzkich synagog, wśród nich Wielką Synagogę przy obecnej al. Tadeusza Kościuszki.

1941 - Gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer podpisał rozporządzenie o karze śmierci za samowolne opuszczenie getta oraz udzielanie pomocy Żydom.

1945 - Powołano Centralny Urząd Planowania. W 1949 r. przekształcony w Państwową Komisję Planowania Gospodarczego, w 1956 r. utworzono Komisję Planowania przy Radzie Ministrów.

1947 - W Mrągowie urodził się Krzysztof Wyszkowski, działacz opozycji antykomunistycznej, współpracownik KSS KOR, współzałożyciel i działacz WZZ Wybrzeża (1978); uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r.; w latach 1991-1992 doradca premierów Jana Krzysztofa Bieleckiego i Jana Olszewskiego. Od 2016 r. członek Kolegium IPN.

1947 - Rozpoczęła działalność Filharmonia Poznańska, powołana z inicjatywy kompozytora i dyrygenta Tadeusza Szeligowskiego.

1950 - W Łodzi władze komunistyczne aresztowały gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila", organizatora i szefa Kedywu Komendy Głównej AK, jednego z najbardziej zasłużonych żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego.

1952 - W Gdańsku urodził się Bogdan Lis, działacz związkowy, członek PZPR (1975-1981); od 1978 r. współpracownik WZZ Wybrzeża; w sierpniu 1980 r. wiceprzewodniczący MKS w Stoczni Gdańskiej; jeden z sygnatariuszy Porozumienia Gdańskiego; wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "S" w Gdańsku; członek Krajowej Komisji Porozumiewawczej, następnie Komisji Krajowej; w stanie wojennym współorganizator TKK NSZZ "S"; aresztowany w 1984 r. i skazany na 2,5 roku więzienia; uczestnik Okrągłego Stołu; senator OKP (1989-1991); poseł z listy Lewica i Demokraci (2007-2011).

1958 - W Londynie zmarła mjr Wanda Gertz, "Lena", harcerka, w latach 1915-1916 w Legionach Polskich, członek POW; uczestniczka wojny polsko-bolszewickiej; w okresie międzywojennym współorganizatorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet, pracowniczka Głównego Inspektoratu Sił Zbrojnych; w czasie II wojny światowej organizatorka i komendantka oddziału "Dysk" (Dywersja i Sabotaż Kobiet) przy Komendzie Głównej AK.

1959 - W Krakowie urodził się Andrzej Iwan, piłkarz, zawodnik m.in. Wisły Kraków (1976-1985), dla której strzelił 69 bramek; reprezentant Polski - 29 występów, 11 bramek; uczestnik Mistrzostw Świata w Hiszpanii (1982), w czasie których polska drużyna zajęła trzecie miejsce.

1960 - Inauguracja Katedry Literatury Polskiej na Sorbonie.

1969 - W Warszawie zmarł Tadeusz Peiper, poeta, prozaik, dramatopisarz i krytyk literacki.

1980 - Sąd Najwyższy w Warszawie zarejestrował NSZZ "Solidarność", uchylając poprawki wprowadzone przez Sąd Wojewódzki.

1982 - Stan wojenny: W drugą rocznicę rejestracji Solidarności działająca w podziemiu Tymczasowa Komisja Koordynacyjna wezwała do ośmioogodzinnego strajku.

1983 - Zmarł Jalu Kurek, poeta, prozaik, tłumacz literatury włoskiej.

1993 - Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Waldemara Pawlaka.

1994 Zmarła Ija Lazari-Pawłowska, filozofka, etyczka, profesorka Uniwersytetu Łódzkiego. Opowiadała się za traktowaniem norm moralnych jako obowiązujących niezależnie od sytuacji, autorka prac z matematyki i etyki współczesnej - "Etyka Gandhiego". Kilka rozpraw poświęciła wybitnym etykom polskim - Marii Ossowskiej, Tadeuszowi Kotarbińskiemu i Leonowi Petrażyckiemu

2004 - W Warszawie zmarła Erna Rosenstein, malarka, poetka, współzałożycielka tzw. Grupy Krakowskiej.

2005 - Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Kazimierza Marcinkiewicza.

2006 - W Warszawie u zbiegu Alei Ujazdowskich i Alei Szucha odsłonięto pomnik Romana Dmowskiego.

2015 - W Hamburgu zmarł kanclerz Niemiec Helmut Schmidt z lat 1974-1982, socjaldemokrata, następca Willy'ego Brandta; podczas stanu wojennego wezwał obywateli RFN do wysyłania Polakom paczek z pomocą.

2018 – Na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie odsłonięto pomnik prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.

2019 – W Myślenicach zmarł Jan Byrczek, kontrabasista, założyciel i pierwszy redaktor naczelny „Jazz Forum”, w latach sześćdziesiątych prezes Polskiej Federacji Jazzowej, a następnie współtwórca i sekretarz generalny Europejskiej i Międzynarodowej Federacji Jazzowej. Był członkiem kilku zespołów – Tria Krzysztofa Komedy, Tria Andrzeja Trzaskowskiego, Kwartetu Andrzeja Kurylewicza, Sekstetu Jerzego Miliana.

Zobacz także

2023-10-19, godz. 10:00 Ogłoszono laureatów piątego konkursu fotograficznego "Pamięć »W« kadrze" Muzeum Powstania Warszawskiego ogłosiło laureatów piątego konkursu fotograficznego "Pamięć »W« kadrze". Zgłoszono 2200 zdjęć, nagrodzone prace w najbardziej… » więcej 2023-10-19, godz. 08:00 Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych: uroczystości upamiętniające ks. Jana Zieję 19 października 2023 roku w Narodowym Dniu Pamięci Duchownych Niezłomnych o godz. 10.00 w Warszawie w Miejscu Pamięci ks. Jana Ziei (na rogu ul. Sterniczej… » więcej 2023-10-19, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 19 października » więcej 2023-10-18, godz. 16:00 2. rocznica otwarcia Muzeum Teatru Polskiego Radia w Baranowie Sandomierskim Dwa lata temu, 18 października 2021 roku, w Baranowie Sandomierskim zostało otwarte Muzeum Teatru Polskiego Radia, dokumentujące dorobek, działającego już… » więcej 2023-10-18, godz. 14:00 95. rocznica śmierci gen. Tadeusza Rozwadowskiego, szefa sztabu WP w czasie Bitwy Warszawskiej 1920 roku 95 lat temu, 18 października 1928 roku, zmarł generał Tadeusz Rozwadowski, Naczelny Dowódca Wojsk Polskich w Galicji Wschodniej w wojnie polsko-ukraińskiej… » więcej 2023-10-18, godz. 12:00 465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę królewską 465 lat temu, 18 października 1558 roku, król Zygmunt II August powołał pocztę królewską. Władca wydał tak zwany uniwersał, którym ustanowił "stałe… » więcej 2023-10-18, godz. 10:00 Nagrody IPN "Ambasador Polskiej Historii" wręczone Wręczono nagrody Instytutu Pamięci Narodowej "Ambasador Polskiej Historii". Uroczystość odbyła się w Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich w Warszawie… » więcej 2023-10-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 18 października » więcej 2023-10-17, godz. 15:00 Jutro (18.10) wernisaż zatytułowany „Ślad pamięciowy” W Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w środę o godzinie 17.00 odbędzie się otwarcie projektu „Ślad pamięciowy”. To wystawa… » więcej 2023-10-17, godz. 13:00 175 lat temu urodził się pisarz i varsavianista Wiktor Gomulicki 175 lat temu - 17 października 1848 roku - urodził się Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, eseista i publicysta, a także badacz historii Warszawy. Jest… » więcej
122123124125126
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »