Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 107 lat temu ogłoszono Akt 5 listopada
2023-11-05, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/O.Kłosińska/dok.

107 lat temu ogłoszono Akt 5 listopada

Akt 5 listopada. [fot. wikipedia/domena publiczna/Archiwum Główne Akt Dawnych]
Akt 5 listopada. [fot. wikipedia/domena publiczna/Archiwum Główne Akt Dawnych]
107 lat temu, 5 listopada 1916 roku, władze niemieckie i austro-węgierskie wydały proklamację, zawierającą obietnicę utworzenia z ziem byłego Królestwa Polskiego "państwa samodzielnego z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem”, związanego z państwami centralnymi.
Choć w odezwie nie było mowy o niepodległym przyszłym państwie i nie określono jego granic, to była ona wstępem do starań o uznanie prawa Polaków do niepodległości, którą ostatecznie odzyskaliśmy dwa lata później - w 1918 roku.

Po ponad stu latach kończyła się zmowa mocarstw zaborczych, a sprawa polska stała się jednym z celów I wojny światowej. Akt 5 listopada dawał Polakom nadzieję na własny byt państwowy. Choć władcy Niemiec i Austro-Węgier, wydając manifest, liczyli na skłonienie Polaków do walki z Imperium Rosyjskim, dzięki dokumentowi do sprawy naszej niepodległości musiała się odnieść większość uczestników I wojny światowej.

Proklamowanie Aktu 5 listopada poprzedziła, zorganizowana w październiku i listopadzie 1916 roku, konferencja w Pszczynie. Przedstawiciele Niemiec i Austro-Węgier ustalili podczas niej, że z powodu znaczących strat osobowych w trwającej I wojnie światowej armie niemiecka i austro-węgierska zmuszone są do szukania uzupełnień wśród mieszkańców okupowanego przez oba państwa Królestwa Kongresowego. Efektem konferencji była specjalna odezwa do Polaków - Akt 5 listopada - proklamowana przez władze niemieckie i austro-węgierskie, którą - w imieniu cesarzy - podpisali generalni gubernatorzy okupowanych stref - Hans von Beseler i Karl Kuk. Dekret został wydany w Warszawie i Lublinie.

Niemcy i Austriacy dążyli do budowy nowego bytu państwowego, ponieważ zależało im na usankcjonowaniu swojej obecności na terenach zaboru rosyjskiego. Ponadto mocarstwa te, podpisując Akt 5 listopada, realizowały swoje doraźne interesy - oprócz szansy na nowych ochotników do wojska, zyskiwały polską siłę roboczą, a także pozytywne lub neutralne nastawienie do siebie dużej części mieszkańców Kongresówki.

Zobacz także

2023-11-08, godz. 12:00 Flaga rekordzistka pocięta na 1.200 części W Międzyzdrojach - mieście i gminie - można odbierać flagi uszyte z tej liczącej 2755,8 metra długości, którą mieszkańcy i turyści rozciągnęli na… » więcej 2023-11-08, godz. 10:00 Przy synagodze w Łęcznej odsłonięto pomnik ofiar Zagłady Przy synagodze w Łęcznej w województwie lubelskim odsłonięty został pomnik ofiar Zagłady. Monument poświęcony jest pamięci więźniów łęczyńskiego… » więcej 2023-11-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 listopada » więcej 2023-11-07, godz. 18:00 156. roczn. urodzin Marii Skłodowskiej-Curie i 112. otrzymania po raz drugi Nobla 156 lat temu, 7 listopada 1867 roku, urodziła się Maria Skłodowska-Curie, polska uczona, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, dwukrotna laureatka… » więcej 2023-11-07, godz. 12:00 Do Krakowa wróciła wystawa „Broń i Barwa” Do Krakowa wróciła słynna wystawa „Broń i Barwa”. Odwiedzający Arsenał Muzeum Czartoryskich w Krakowie zobaczą nową odsłonę wstawy prezentują zbiory… » więcej 2023-11-07, godz. 10:00 Wkrótce finał akcji "Szkoła do Hymnu" MEiN zachęca szkoły, przedszkola i placówki oświatowe, a także szkoły polonijne, do udziału w szóstej edycji akcji "Szkoła do hymnu". W ramach akcji 10… » więcej 2023-11-07, godz. 09:00 100 lat lemu powstała I dzielnica Związku Polaków w Niemczech z siedzibą w Opolu Dzisiaj (07.11) odbędzie się upamiętnienie działaczy I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech z siedzibą Opolu. Uroczystości rozpoczną się w południe… » więcej 2023-11-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 listopada » więcej 2023-11-06, godz. 16:00 80 lat temu został aresztowany Jerzy Antoni Lewiński, komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej 80 lat temu, 6 listopada 1943 roku, został aresztowany Jerzy Antoni Lewiński, pseudonimy "Chuchro" i "Jurek", major saperów Wojska Polskiego, organizator i… » więcej 2023-11-06, godz. 14:00 105 lat temu powołano rząd Ignacego Daszyńskiego 105 lat temu, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku, w Lublinie został utworzony Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Nazywany… » więcej
114115116117118
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »