Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę…
2023-10-18, 12:00 Autor: IAR/B.Falkowska/O.Kłosińska/K.Koziełł

465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę królewską

Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
465 lat temu, 18 października 1558 roku, król Zygmunt II August powołał pocztę królewską. Władca wydał tak zwany uniwersał, którym ustanowił "stałe połączenie z Krakowa do Wenecji przez Wiedeń za pomocą poczty, czyli koni rozstawnych". Ten dzień jest uważany za początek funkcjonowania oficjalnej poczty na ziemiach polskich i obchodzony obecnie jako Dzień Poczty Polskiej.
Utworzenie niezawodnego i szybkiego połączenia pocztowego do Wenecji było bardzo ważne dla króla, ponieważ toczył w tym czasie we Włoszech spory o spadek po matce, Bonie Sforzy, która wywiozła z Polski znaczny majątek. Jego odzyskanie i uzyskanie potwierdzenia praw Zygmunta II Augusta do sukcesji włoskiej wiązało się z działalnością polskiej dyplomacji oraz wielu doradców i agentów. Utrzymanie stałej łączności pomiędzy nimi a polskim królem wymagało wprowadzenia regularnego połączenia pocztowego.

Przywilej utworzenia i kierowania pocztą królewską Zygmunt II August powierzył Włochowi Prosperowi Provanie. Królewska korespondencja docierała do Wenecji w ciągu 10 dni - konni wyruszali z Krakowa w niedzielę, do Wiednia docierali w środę, a za tydzień byli w Wenecji. Koszty utrzymania poczty ponosił polski król. Z usług posłańców mogły skorzystać także osoby prywatne.

W 1562 roku instytucji nadano nazwę "Poczta Polska, czyli Królewska". Nowy zarządca Krzysztof de Taxis utworzył drugą linię pocztową. Łączyła ona Kraków, przez Warszawę, z Wilnem, do którego listy docierały z Krakowa w tydzień. Poczta utrzymywała się do śmierci Zygmunta II Augusta, kiedy to straciły moc nadane przez niego przywileje pocztowe.

(więcej)

W XVII wieku oprócz odbudowywanej poczty królewskiej - przekazującej głównie korespondencję państwową - powstawały w Polsce tzw. poczty partykularne, które miały świadczyć usługi dla mieszkańców. Sieć pocztową stopniowo rozbudowano. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego powstawały urzędy oznaczone herbem i stałe posterunki, w których zmieniano konie. Wprowadzono też uniformy oraz trąbkę, której dźwięk zapowiadał przybycie pocztyliona, i która wkrótce stała się symbolem poczty. W okresie rozbiorów Poczta Polska przestała istnieć, a w jej miejsce wprowadzono instytucje pocztowe państw zaborczych. W tym okresie pojawiły się w wewnętrznym obiegu polskie znaczki - na przykład "Polska nr 1" z białym orłem - pierwszy nasz znaczek pocztowy, który ukazał się 1 stycznia 1860 roku. Poczta Polska odradzała się w okresie Powstania Styczniowego jako poczta wojenna, działała wówczas w konspiracji.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości starano się scalić pocztę działającą na terenie trzech zaborów. W 1928 roku powołano jedno przedsiębiorstwo państwowe - "Poczta Polska, Telegraf i Telefon".

Gdy wybuchła II wojna światowa, Poczta Polska została zlikwidowana, a obrońców placówek hitlerowcy wymordowali. W 1941 roku jej działalność została wznowiona poza granicami kraju, w postaci agencji pocztowych na polskich okrętach marynarki wojennej. W czasie Powstania Warszawskiego istniała polowa poczta harcerska. Na terenach "wyzwalanych" przez Sowietów w 1944 roku utworzono pierwszy okręg pocztowy w Lublinie - uznaje się, że jest to początek powojennej historii Poczty Polskiej.

Dziś Poczta Polska to największy operator pocztowy na rodzimym rynku. Zatrudnia ponad 60 tysięcy pracowników, ma 7 tysięcy 600 placówek, filii i agencji pocztowych. Każdego dnia ponad 22 tysiące listonoszy i kurierów dostarcza 4 miliony listów i 300 tysięcy paczek.

Zobacz także

2023-10-06, godz. 10:00 W Starym Grodkowie - "Rotmistrz Witold Pilecki - Polski Super Bohater" W tym roku mijają dwie rocznice związane z postacią rotmistrza Witolda Pileckiego: 80. ucieczki z Auschwitz oraz 75. rocznica śmierci rotmistrza. Z tej okazji… » więcej 2023-10-06, godz. 08:00 Wystawa “40 lat temu na Górze Św. Anny. 21 czerwca 1983 r.” Instytut Śląski w Opolu wraz z Instytutem Historii Uniwersytetu Opolskiego zaprasza na oficjalne otwarcie wystawy wspomnieniowej 40 lat temu na Górze Św. Anny… » więcej 2023-10-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 6 października » więcej 2023-10-05, godz. 16:00 85 lat temu zmarła św. Faustyna, mistyczka, orędowniczka Miłosierdzia Bożego 85 lat temu, 5 października 1938 roku, zmarła Święta Faustyna, orędowniczka Miłosierdzia Bożego, jedna z największych mistyczek XX wieku. Siostra Faustyna… » więcej 2023-10-05, godz. 14:00 W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne "Izby Pamięci" W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne instytucje pamięci. Zapewni to program "Izby Pamięci". Do pierwszej ogólnopolskiej edycji zgłoszono… » więcej 2023-10-05, godz. 12:00 85 lat temu nadano pierwszy w Polsce eksperymentalny program telewizyjny 85 lat temu, 5 października 1938 roku, nadano pierwszy w Polsce eksperymentalny program telewizyjny. Został wyemitowany występ Mieczysława Fogga oraz film… » więcej 2023-10-05, godz. 10:00 „Łączka i inne miejsca poszukiwań” – zgłoszenia do projektu Rusza VII edycja projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”. Projekt jest objęty Patronatem Honorowym Prezydenta RP. » więcej 2023-10-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 5 października » więcej 2023-10-04, godz. 16:00 34 lata temu zmarł Edmund Osmańczyk, dziennikarz, publicysta i korespondent wojenny 34 lata temu, 4 października 1989 roku, zmarł Edmund Osmańczyk, pisarz, poeta, dziennikarz i publicysta, do wybuchu II wojny światowej działacz narodowego… » więcej 2023-10-04, godz. 14:00 60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz i aktor 60 lat temu, 4 października 1963 roku, zmarł w Londynie Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz, aktor Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, w latach… » więcej
127128129130131
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »