Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę…
2023-10-18, 12:00 Autor: IAR/B.Falkowska/O.Kłosińska/K.Koziełł

465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę królewską

Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
465 lat temu, 18 października 1558 roku, król Zygmunt II August powołał pocztę królewską. Władca wydał tak zwany uniwersał, którym ustanowił "stałe połączenie z Krakowa do Wenecji przez Wiedeń za pomocą poczty, czyli koni rozstawnych". Ten dzień jest uważany za początek funkcjonowania oficjalnej poczty na ziemiach polskich i obchodzony obecnie jako Dzień Poczty Polskiej.
Utworzenie niezawodnego i szybkiego połączenia pocztowego do Wenecji było bardzo ważne dla króla, ponieważ toczył w tym czasie we Włoszech spory o spadek po matce, Bonie Sforzy, która wywiozła z Polski znaczny majątek. Jego odzyskanie i uzyskanie potwierdzenia praw Zygmunta II Augusta do sukcesji włoskiej wiązało się z działalnością polskiej dyplomacji oraz wielu doradców i agentów. Utrzymanie stałej łączności pomiędzy nimi a polskim królem wymagało wprowadzenia regularnego połączenia pocztowego.

Przywilej utworzenia i kierowania pocztą królewską Zygmunt II August powierzył Włochowi Prosperowi Provanie. Królewska korespondencja docierała do Wenecji w ciągu 10 dni - konni wyruszali z Krakowa w niedzielę, do Wiednia docierali w środę, a za tydzień byli w Wenecji. Koszty utrzymania poczty ponosił polski król. Z usług posłańców mogły skorzystać także osoby prywatne.

W 1562 roku instytucji nadano nazwę "Poczta Polska, czyli Królewska". Nowy zarządca Krzysztof de Taxis utworzył drugą linię pocztową. Łączyła ona Kraków, przez Warszawę, z Wilnem, do którego listy docierały z Krakowa w tydzień. Poczta utrzymywała się do śmierci Zygmunta II Augusta, kiedy to straciły moc nadane przez niego przywileje pocztowe.

(więcej)

W XVII wieku oprócz odbudowywanej poczty królewskiej - przekazującej głównie korespondencję państwową - powstawały w Polsce tzw. poczty partykularne, które miały świadczyć usługi dla mieszkańców. Sieć pocztową stopniowo rozbudowano. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego powstawały urzędy oznaczone herbem i stałe posterunki, w których zmieniano konie. Wprowadzono też uniformy oraz trąbkę, której dźwięk zapowiadał przybycie pocztyliona, i która wkrótce stała się symbolem poczty. W okresie rozbiorów Poczta Polska przestała istnieć, a w jej miejsce wprowadzono instytucje pocztowe państw zaborczych. W tym okresie pojawiły się w wewnętrznym obiegu polskie znaczki - na przykład "Polska nr 1" z białym orłem - pierwszy nasz znaczek pocztowy, który ukazał się 1 stycznia 1860 roku. Poczta Polska odradzała się w okresie Powstania Styczniowego jako poczta wojenna, działała wówczas w konspiracji.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości starano się scalić pocztę działającą na terenie trzech zaborów. W 1928 roku powołano jedno przedsiębiorstwo państwowe - "Poczta Polska, Telegraf i Telefon".

Gdy wybuchła II wojna światowa, Poczta Polska została zlikwidowana, a obrońców placówek hitlerowcy wymordowali. W 1941 roku jej działalność została wznowiona poza granicami kraju, w postaci agencji pocztowych na polskich okrętach marynarki wojennej. W czasie Powstania Warszawskiego istniała polowa poczta harcerska. Na terenach "wyzwalanych" przez Sowietów w 1944 roku utworzono pierwszy okręg pocztowy w Lublinie - uznaje się, że jest to początek powojennej historii Poczty Polskiej.

Dziś Poczta Polska to największy operator pocztowy na rodzimym rynku. Zatrudnia ponad 60 tysięcy pracowników, ma 7 tysięcy 600 placówek, filii i agencji pocztowych. Każdego dnia ponad 22 tysiące listonoszy i kurierów dostarcza 4 miliony listów i 300 tysięcy paczek.

Zobacz także

2023-10-15, godz. 09:00 IPN: zainaugurowano projekt "Historia w artefaktach zapisana" "Historia w artefaktach zapisana" - to tytuł projektu edukacyjnego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej , który został zainaugurowany w Izbie Pamięci Strzelecka… » więcej 2023-10-15, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 15 października » więcej 2023-10-14, godz. 08:00 Przedostatnie już oprowadzanie kuratorskie wystawy "Świat Biskupów Wrocławskich Książąt Nyskich Prezentowana wystawa jest próbą ukazania najświetniejszego okresu w dziejach miasta, kiedy zyskało ono miano "Śląskiego Rzymu". Osią ekspozycji jest sztuka… » więcej 2023-10-14, godz. 10:00 Wykład dr. Piotra Stanka z CMJW, poświęcony niewoli powstańców warszawskich W zasobach Wszechnicy znajduje się wykład dr. Piotra Stanka na temat – jak to sam autor ujął – siedmiomiesięcznego epilogu powstania warszawskiego, czyli… » więcej 2023-10-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 14 października » więcej 2023-10-13, godz. 12:00 85 lat temu zmarł Władysław Belina-Prażmowski, jeden z twórców kawalerii legionowej, bohater wojny polsko-bolsze… 85 lat temu, 13 października 1938 roku, zmarł Władysław Belina-Prażmowski, jeden z twórców kawalerii legionowej, bohater wojny polsko-bolszewickiej. W II… » więcej 2023-10-13, godz. 12:00 Już jutro (14.10) kolejne spotkanie z cyklu "Rodem z Kresów. Historie osobiste" Tym razem w ramach cyklu spotkań wspomnieniowych z osobami pochodzącymi z Kresów Wschodnich II RP lub członkami rodzin o kresowym pochodzeniu w Muzeum Wsi… » więcej 2023-10-13, godz. 10:00 IPN wręczył medale Reipublicae Memoriae Meritum Instytut Pamięci Narodowej po raz pierwszy przyznał medale Reipublicae Memoriae Meritum. uroczystość wręczenia odznaczeń odbyła się w warszawskim Centralnym… » więcej 2023-10-13, godz. 08:00 Przyznano nagrody BohaterONy im. Powstańców Warszawskich W studiu koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego podczas uroczystej gali wręczono Nagrody BohaterONy imienia Powstańców Warszawskich. » więcej 2023-10-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 13 października » więcej
123124125126127
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »