Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę…
2023-10-18, 12:00 Autor: IAR/B.Falkowska/O.Kłosińska/K.Koziełł

465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę królewską

Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
465 lat temu, 18 października 1558 roku, król Zygmunt II August powołał pocztę królewską. Władca wydał tak zwany uniwersał, którym ustanowił "stałe połączenie z Krakowa do Wenecji przez Wiedeń za pomocą poczty, czyli koni rozstawnych". Ten dzień jest uważany za początek funkcjonowania oficjalnej poczty na ziemiach polskich i obchodzony obecnie jako Dzień Poczty Polskiej.
Utworzenie niezawodnego i szybkiego połączenia pocztowego do Wenecji było bardzo ważne dla króla, ponieważ toczył w tym czasie we Włoszech spory o spadek po matce, Bonie Sforzy, która wywiozła z Polski znaczny majątek. Jego odzyskanie i uzyskanie potwierdzenia praw Zygmunta II Augusta do sukcesji włoskiej wiązało się z działalnością polskiej dyplomacji oraz wielu doradców i agentów. Utrzymanie stałej łączności pomiędzy nimi a polskim królem wymagało wprowadzenia regularnego połączenia pocztowego.

Przywilej utworzenia i kierowania pocztą królewską Zygmunt II August powierzył Włochowi Prosperowi Provanie. Królewska korespondencja docierała do Wenecji w ciągu 10 dni - konni wyruszali z Krakowa w niedzielę, do Wiednia docierali w środę, a za tydzień byli w Wenecji. Koszty utrzymania poczty ponosił polski król. Z usług posłańców mogły skorzystać także osoby prywatne.

W 1562 roku instytucji nadano nazwę "Poczta Polska, czyli Królewska". Nowy zarządca Krzysztof de Taxis utworzył drugą linię pocztową. Łączyła ona Kraków, przez Warszawę, z Wilnem, do którego listy docierały z Krakowa w tydzień. Poczta utrzymywała się do śmierci Zygmunta II Augusta, kiedy to straciły moc nadane przez niego przywileje pocztowe.

(więcej)

W XVII wieku oprócz odbudowywanej poczty królewskiej - przekazującej głównie korespondencję państwową - powstawały w Polsce tzw. poczty partykularne, które miały świadczyć usługi dla mieszkańców. Sieć pocztową stopniowo rozbudowano. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego powstawały urzędy oznaczone herbem i stałe posterunki, w których zmieniano konie. Wprowadzono też uniformy oraz trąbkę, której dźwięk zapowiadał przybycie pocztyliona, i która wkrótce stała się symbolem poczty. W okresie rozbiorów Poczta Polska przestała istnieć, a w jej miejsce wprowadzono instytucje pocztowe państw zaborczych. W tym okresie pojawiły się w wewnętrznym obiegu polskie znaczki - na przykład "Polska nr 1" z białym orłem - pierwszy nasz znaczek pocztowy, który ukazał się 1 stycznia 1860 roku. Poczta Polska odradzała się w okresie Powstania Styczniowego jako poczta wojenna, działała wówczas w konspiracji.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości starano się scalić pocztę działającą na terenie trzech zaborów. W 1928 roku powołano jedno przedsiębiorstwo państwowe - "Poczta Polska, Telegraf i Telefon".

Gdy wybuchła II wojna światowa, Poczta Polska została zlikwidowana, a obrońców placówek hitlerowcy wymordowali. W 1941 roku jej działalność została wznowiona poza granicami kraju, w postaci agencji pocztowych na polskich okrętach marynarki wojennej. W czasie Powstania Warszawskiego istniała polowa poczta harcerska. Na terenach "wyzwalanych" przez Sowietów w 1944 roku utworzono pierwszy okręg pocztowy w Lublinie - uznaje się, że jest to początek powojennej historii Poczty Polskiej.

Dziś Poczta Polska to największy operator pocztowy na rodzimym rynku. Zatrudnia ponad 60 tysięcy pracowników, ma 7 tysięcy 600 placówek, filii i agencji pocztowych. Każdego dnia ponad 22 tysiące listonoszy i kurierów dostarcza 4 miliony listów i 300 tysięcy paczek.

Zobacz także

2023-10-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 22 pażdziernika » więcej 2023-10-21, godz. 12:00 60 lat temu zginął Józef Franczak "Laluś", ostatni żołnierz antykomunistycznego podziemia 60 lat temu, 21 października 1963 roku, zginął w walce Józef Franczak pseudonim "Laluś", uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, potem podziemia antyniemieckiego… » więcej 2023-10-21, godz. 10:00 190 lat temu urodził się Alfred Nobel, wynalazca dynamitu, fundator Nagród Nobla 190 lat temu, 21 października 1833 roku, urodził się Alfred Nobel, szwedzki chemik, wynalazca dynamitu, a także przemysłowiec i naukowiec. Obecnie jego nazwisko… » więcej 2023-10-21, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 21 pażdziernika » więcej 2023-10-20, godz. 19:59 Rzym: wystawa "Kopernik i rewolucja świata" W centrum antycznego Rzymu na Forum Romanum otwarta została wystawa "Kopernik i rewolucja świata". To polsko-włoska inicjatywa w ramach obchodów 550. rocznicy… » więcej 2023-10-20, godz. 12:00 11 lat temu zmarł Przemysław Gintrowski, kompozytor i wokalista, bard Solidarności 11 lat temu, 20 października 2012 roku, zmarł Przemysław Gintrowski, kompozytor i wokalista, bard "Solidarności". Był autorem muzyki do ponad dwudziestu filmów… » więcej 2023-10-20, godz. 12:00 Międzynarodowa konferencja naukowa: "(Auto)prezentacje. Kultura i pamięć mniejszości w projektach wystawienniczych" Budziszyn, Sønderborg, Chociebuż, Opole - te i wiele innych europejskich miejscowości łączy obecność mniejszości narodowych i etnicznych oraz instytucji… » więcej 2023-10-20, godz. 08:00 Pałac pod Blachą w 210. rocznicę śmierci księcia Józefa Poniatowski Odkrywanie tajemnic śmierci księcia Józefa Poniatowskiego, cennych pamiątek i arcydzieł malarstwa epoki napoleońskiej - tak Pałac pod Blachą obchodził… » więcej 2023-10-20, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 20 października » więcej 2023-10-19, godz. 14:00 VI ogólnopolska edycja projektu edukacyjnego „Kresy – polskie ziemie wschodnie w XX wieku”. Instytut Pamięci Narodowej zaprasza młodzież szkolną oraz opiekunów merytorycznych ̵ nauczycieli do udziału w ogólnopolskim projekcie edukacyjnym „Kresy… » więcej
120121122123124
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »