Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę…
2023-10-18, 12:00 Autor: IAR/B.Falkowska/O.Kłosińska/K.Koziełł

465 lat temu król Zygmunt II August powołał pocztę królewską

Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
Więcej szczegółów Portret Zygmunta II Augusta w zbroi. [Grafika - wikipedia/domena publiczna]
465 lat temu, 18 października 1558 roku, król Zygmunt II August powołał pocztę królewską. Władca wydał tak zwany uniwersał, którym ustanowił "stałe połączenie z Krakowa do Wenecji przez Wiedeń za pomocą poczty, czyli koni rozstawnych". Ten dzień jest uważany za początek funkcjonowania oficjalnej poczty na ziemiach polskich i obchodzony obecnie jako Dzień Poczty Polskiej.
Utworzenie niezawodnego i szybkiego połączenia pocztowego do Wenecji było bardzo ważne dla króla, ponieważ toczył w tym czasie we Włoszech spory o spadek po matce, Bonie Sforzy, która wywiozła z Polski znaczny majątek. Jego odzyskanie i uzyskanie potwierdzenia praw Zygmunta II Augusta do sukcesji włoskiej wiązało się z działalnością polskiej dyplomacji oraz wielu doradców i agentów. Utrzymanie stałej łączności pomiędzy nimi a polskim królem wymagało wprowadzenia regularnego połączenia pocztowego.

Przywilej utworzenia i kierowania pocztą królewską Zygmunt II August powierzył Włochowi Prosperowi Provanie. Królewska korespondencja docierała do Wenecji w ciągu 10 dni - konni wyruszali z Krakowa w niedzielę, do Wiednia docierali w środę, a za tydzień byli w Wenecji. Koszty utrzymania poczty ponosił polski król. Z usług posłańców mogły skorzystać także osoby prywatne.

W 1562 roku instytucji nadano nazwę "Poczta Polska, czyli Królewska". Nowy zarządca Krzysztof de Taxis utworzył drugą linię pocztową. Łączyła ona Kraków, przez Warszawę, z Wilnem, do którego listy docierały z Krakowa w tydzień. Poczta utrzymywała się do śmierci Zygmunta II Augusta, kiedy to straciły moc nadane przez niego przywileje pocztowe.

(więcej)

W XVII wieku oprócz odbudowywanej poczty królewskiej - przekazującej głównie korespondencję państwową - powstawały w Polsce tzw. poczty partykularne, które miały świadczyć usługi dla mieszkańców. Sieć pocztową stopniowo rozbudowano. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego powstawały urzędy oznaczone herbem i stałe posterunki, w których zmieniano konie. Wprowadzono też uniformy oraz trąbkę, której dźwięk zapowiadał przybycie pocztyliona, i która wkrótce stała się symbolem poczty. W okresie rozbiorów Poczta Polska przestała istnieć, a w jej miejsce wprowadzono instytucje pocztowe państw zaborczych. W tym okresie pojawiły się w wewnętrznym obiegu polskie znaczki - na przykład "Polska nr 1" z białym orłem - pierwszy nasz znaczek pocztowy, który ukazał się 1 stycznia 1860 roku. Poczta Polska odradzała się w okresie Powstania Styczniowego jako poczta wojenna, działała wówczas w konspiracji.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości starano się scalić pocztę działającą na terenie trzech zaborów. W 1928 roku powołano jedno przedsiębiorstwo państwowe - "Poczta Polska, Telegraf i Telefon".

Gdy wybuchła II wojna światowa, Poczta Polska została zlikwidowana, a obrońców placówek hitlerowcy wymordowali. W 1941 roku jej działalność została wznowiona poza granicami kraju, w postaci agencji pocztowych na polskich okrętach marynarki wojennej. W czasie Powstania Warszawskiego istniała polowa poczta harcerska. Na terenach "wyzwalanych" przez Sowietów w 1944 roku utworzono pierwszy okręg pocztowy w Lublinie - uznaje się, że jest to początek powojennej historii Poczty Polskiej.

Dziś Poczta Polska to największy operator pocztowy na rodzimym rynku. Zatrudnia ponad 60 tysięcy pracowników, ma 7 tysięcy 600 placówek, filii i agencji pocztowych. Każdego dnia ponad 22 tysiące listonoszy i kurierów dostarcza 4 miliony listów i 300 tysięcy paczek.

Zobacz także

2023-11-23, godz. 11:00 Nowa niemieckojęzyczna publikacja o Archiwum Ringelbluma W berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego odbyła się prezentacja książki "Archiwum ważniejsze niż życie" o grupie Oneg Szabat i Archiwum Ringelbluma… » więcej 2023-11-23, godz. 09:00 Archiwum rodziny Komorowskich trafi dzisiaj do Ossolineum W Ossolineum gościć będzie syn generała Tadeusza Bora-Komorowskiego, Adam Komorowski. To okazja do spotkania z człowiekiem, który miał niespełna 2 lata… » więcej 2023-11-23, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 23 listopada » więcej 2023-11-22, godz. 15:00 60. rocznica zamachu na prezydenta Johna Kennedy'ego 60 lat temu, 22 listopada 1963 roku, doszło do zamachu na 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych - Johna Fitzgeralda Kennedy'ego. Prezydent został zastrzelony… » więcej 2023-11-22, godz. 13:00 Premiera filmu poświęconego pamięci ks. Bolesława Stefańskiego, kapelana AK, Żołnierza Wyklętego Dzisiaj (22.11) odbędzie się premiera filmu „Sumienie Hioba. Rzecz o ks. Bolesławie Stefańskim”. Dokument według scenariusza Tomasza Plaskoty i w reżyserii… » więcej 2023-11-22, godz. 11:00 105 lat temu zakończyły się polsko-ukraińskie walki o Lwów Zwycięstwem Polaków 105 lat temu, 22 listopada 1918 roku, zakończyły się polsko-ukraińskie walki o Lwów. Były częścią jednej z kilku wojen o granice… » więcej 2023-11-22, godz. 09:00 145 lat temu zmarł Ludwik Mierosławski, pierwszy dyktator powstania styczniowego Ludwik Mierosławski 145 lat temu - 22 listopada 1878 roku - zmarł Ludwik Mierosławski, jeden z przywódców walk narodowowyzwoleńczych, historyk wojskowości i pisarz polityczny… » więcej 2023-11-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 listopada » więcej 2023-11-21, godz. 19:00 23 listopada Ogólnopolska konferencja naukowa „»Naród z Partią, Partia z Narodem«. Święta państwowe i oficjalne uroczystości w Polsce 1944–1989” – Kraków… » więcej 2023-11-21, godz. 14:00 W czwartek spotkanie z synem "Cacki" 23 listopada o godz. 18.00 odbędzie się "Widzenie na Rakowieckiej" z Andrzejem Stryjewskim, synem legendarnego sierż. Wiktora Stryjewskiego „Cacko”. Spotkanie… » więcej
118119120121122
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »