Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2023-10-09, 07:30 Autor: PAP/szuk/skp/

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
9 października
1292 - Władysław Łokietek składa hołd lenny królowi Czech Wacławowi II i zrzeka się na jego rzecz praw do ziemi krakowskiej i sandomierskiej.

1454 – Wojna trzynastoletnia: z powodu problemów finansowych wielki mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen zastawił zamki i miasta pruskie wojskom zaciężnym, co umożliwiło ich wykup przez Polskę.

1479 – W Nowym Mieście Korczynie wielki mistrz krzyżacki Martin Truchsess von Wetzhausen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi.

1610 - Oddziały polskie pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły na moskiewski Kreml.

1621 - Pod Chocimiem podpisany został pokój polsko-turecki.

1633 - W Gdańsku na Długim Targu uruchomiono Fontannę Neptuna.

1672 - Wojska hetmana Jana Sobieskiego pokonały Tatarów w bitwie pod Komarnem.

1683 - Pod Parkanami wojska polsko-litewskie i austriackie, dowodzone przez króla Jana III Sobieskiego, pokonały armię turecką Kara Mustafy.

1771 - W Białymstoku zmarł Jan Klemens Branicki, hetman wielki koronny i kasztelan krakowski.

1815 - W Słopnicach k. Limanowej urodził się Jan Kanty Andrusikiewicz, nauczyciel ludowy, organista, jeden z przywódców powstania chochołowskiego (1846).

1824 - W Pułtusku urodził się Włodzimierz Wolski, poeta, pisarz, autor m.in. libretta do opery Stanisława Moniuszki "Halka".

1831 - Powstanie Listopadowe: kapitulacja Twierdzy Modlin.

1841 - W Warszawie urodził się Teofil Rygier, rzeźbiarz, autor pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku Głównym.

1846 - W Warszawie urodził się Maksymilian Gierymski (brat Aleksandra), malarz - pejzażysta wywodzący się ze szkoły monachijskiej.

1867 - W Warszawie zmarł Ignacy Feliks Dobrzyński, kompozytor, dyrygent, pianista i pedagog.

1896 - W Brzeżanach urodził się Antoni Cwojdziński (właśc. Antoni Wojdan), fizyk, aktor, autor popularnych komedii teatralnych (m.in. "Freuda teoria snów").

1902 - W Warszawie urodził się Jerzy Kreczmar, reżyser, teoretyk teatru, profesor warszawskiej PWST.

1904 - We Lwowie urodziła się Janina Romanówna, aktorka, wykładowczyni warszawskiej PWST.

1908 - W Warszawie na stokach Cytadeli wadze carskie dokonały egzekucji Józefa Mireckiego, ps. Montwiłł, członka Organizacji Bojowej PPS.

1907 - urodziła się Jadwiga Domańska, aktorka, żołnierka podziemia, poruczniczka 2 Korpusu, dyrektorka Teatru Dramatycznego 2 Korpusu Polskiego, działaczka polonijna, pedagożka.

1909 - W Truskawcu Zdroju urodził się Zbigniew Kopalko, reżyser radiowy i teatralny.

1914 - W Jakubowicach koło Ożarowa Józef Piłsudski wręczył pierwsze nominacje oficerskie 136 dowódcom strzeleckim, m.in. Kazimierzowi Sosnkowskiemu, Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi, Michałowi Karaszewiczowi-Tokarzewskiemu.

1920 - Z rozkazu Józefa Piłsudskiego dowódca 1 Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej gen. Lucjan Żeligowski, zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej.

1921 - W Radomsku urodził się Tadeusz Różewicz, jeden z najwybitniejszych polskich poetów współczesnych, prozaik, dramaturg, eseista; autor m.in. zbiorów wierszy "Niepokój", "Pięć poematów", "Czas który idzie", "Wiersze i obrazy", "Równina", a także "Płaskorzeźba", "Zawsze fragment. Recycling", "Historię pięciu wierszy", "Nożyk profesora", "Matka odchodzi" oraz dramatów "Kartoteka", "Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja", "Białe małżeństwo", "Stara kobieta wysiaduje", "Odejście głodomora", "Pułapka", "Do piachu".

1924 - W Toruniu urodziła się Regina Smendzianka, pianistka, pedagog.

1929 - W Kobalówce koło Tarnopola urodziła się Teresa Szmigielówna, aktorka.

1930 - urodził się aktor Wiesław Gołas.

1936 - W Warszawie urodziła się Agnieszka Osiecka, poetka, autorka tekstów piosenek, dziennikarka, autorka tekstów ponad 2 tys. piosenek; wiele z nich, m.in. "Okularnicy" czy "Małgośka", przeszło do klasyki polskiej piosenki.

1939 - W gajówce Podgórze koło Łagowa w rejonie Gór Świętokrzyskich mjr Henryk Dobrzański zdecydował o pozostaniu ze swoim oddziałem w Polsce do czasu oczekiwanej wiosennej ofensywy wojsk sprzymierzonych na Zachodzie - faktyczny początek istnienia Oddziału Wydzielonego WP mjr. "Hubala".

1939 - Ukazał się ostatni numer wydawanego od 1821 r. dziennika "Kurier Warszawski".

1944 - Sowiecki generał Stanisław Popławski zastąpił na stanowisku dowódcy 1 Armii WP gen. Zygmunta Berlinga.

1949 - W Warszawie urodziła się Magda Umer, piosenkarka, scenarzystka i reżyserka.

1950 - W Korczynie zmarł gen. Stanisław Szeptycki, dowódca III Brygady Legionów Polskich, następnie komendant Legionów; w Wojsku Polskim m.in. szef Sztabu Generalnego (1918-1919), w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, od marca 1920 r. dowódca 4 Armii.

1950 - W Pszczynie urodził się Krzysztof Stroiński, aktor; znany m.in. z seriali "Daleko od szosy" i "Pitbull"; za rolę w filmie "Rysa" w 2009 r. nagrodzony Orłem w kategorii najlepsza główna rola męska.

1951 - W Elblągu urodził się Ryszard Rynkowski, piosenkarz, kompozytor.

1953 - Urodził się Stanisław Zybowski, polski gitarzysta, kompozytor, członek zespołu Budka Suflera.

1957 - W Londynie zmarła Herminia Naglerowa, pisarka, publicystka, działaczka PEN-Clubu i Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, od 1946 roku przebywała na emigracji w Wielkiej Brytanii.

1962 - W katastrofie kolejowej pod Piotrkowem Trybunalskim zginęły 34 osoby, a ponad 50 zostało rannych.

1962 - W Szczecinie podczas defilady wojskowej jeden z czołgów wjechał w tłum, zginęło siedmioro dzieci, ponad dwadzieścia osób zostało ciężko rannych.

1966 - Na Westerplatte odsłonięto Pomnik Obrońców Wybrzeża.

1974 - W Hildesheim zmarł Oskar Schindler, niemiecki przemysłowiec, który podczas II wojny światowej uratował przed zagładą w obozach koncentracyjnych ponad tysiąc pracujących u niego Żydów; po wojnie otrzymał tytuł "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata"; historię Schindlera przedstawił w książce "Lista Schindlera" Thomas Keneally, na jej kanwie Steven Spielberg nakręcił nagrodzony Oscarami film, który przybliżył historię Schindlera widzom na całym świecie.

1975 - W Warszawie podpisano układ między PRL a RFN, przewidujący zezwolenie przez władze PRL na emigrację do Niemiec zamieszkujących Polskę członków mniejszości niemieckiej oraz wypłatę przez RFN odszkodowań dla polskich pracowników przymusowych z czasów II wojny światowej.

1975 - W Warszawie zmarła Julia Brystiger, działaczka komunistyczna, w latach stalinowskiego terroru szefowa V Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) odpowiedzialnego m.in. za walkę z Kościołem katolickim; usunięta z resortu w 1956 r., następnie pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym.

1977 - W Warszawie zmarł Zdzisław Maklakiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; znany m.in. z filmów "Rejs", "Wniebowzięci" i "Jak to się robi".

1980 - Czesław Miłosz otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

1980 - W Londynie zmarł gen. Bronisław Duch, dowódca 1 Dywizji Grenadierów we Francji (1940) i 3 Dywizji Strzelców Karpackich (1943-1946).

1982 - Stan wojenny: Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ "Solidarność" wydała oświadczenie, w którym odmawiała uznania decyzji delegalizującej "Solidarność". TKK zaapelowała o bojkot reżimowych związków zawodowych.

1982 - Stan wojenny: Rząd USA zawiesił wobec Polski klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.

1989 - Prokurator generalny PRL Józef Żyta wystąpił do prokuratora generalnego ZSRS o wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej.

1989 - Premiera filmu "Kornblumenblau" w reżyserii Leszka Wosiewicza.

1992 - W Londynie zmarł Jędrzej Giertych, publicysta, prawnik, bliski współpracownik Romana Dmowskiego, działacz ZHP, sekretarz Komitetu Wykonawczego Obozu Wielkiej Polski, członek władz Stronnictwa Narodowego; autor prac historycznych.

2002 - W Tartu (Estonia) zmarł Bruno O'Ya, estoński aktor i sportowiec, w Polsce popularny dzięki roli chorążego Słotwiny w filmie "Wilcze echa" (1968) oraz Józwy Butryma w "Potopie" Jerzego Hoffmana (1974).

2005 - Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich, którą wygrał Donald Tusk - 36,33 proc., na drugim miejscu znalazł się Lech Kaczyński - 33,10 proc. Frekwencja: 49,74 proc.

2006 - W Krakowie zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor; wykonawca przebojów "Dni, których nie znamy", "Będziesz moją panią", "Niepewność", "Korowód".

2006 - W Skolimowie zmarła Renata Kossobudzka, aktorka teatralna i filmowa.

2011 - W wyborach do Sejmu zwyciężyła Platforma Obywatelska uzyskując 39,18 proc. głosów (207 mandatów); Prawo i Sprawiedliwość otrzymało 29,89 proc. głosów (157 mandatów). W wyborach do Senatu PO zdobyła 63 mandaty, PiS 31, PSL 2; senatorami zostało także czterech kandydatów niezależnych. Frekwencja w wyborach: 48,92 proc.

2013 - W Warszawie zmarł Edmund Niziurski, pisarz, autor książek dla młodzieży, m.in. "Księgi urwisów", "Sposobu na Alcybiadesa" i "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa".

2016 - W Warszawie zmarł Andrzej Wajda, reżyser filmowy i teatralny, laureat Oscara za całokształt twórczości, senator I kadencji, kawaler Orderu Orła Białego; autor m.in. filmów "Kanał", "Popiół i diament", "Lotna", "Niewinni czarodzieje", "Popioły", "Wszystko na sprzedaż", "Krajobraz po bitwie", "Brzezina", "Wesele", "Panny z Wilka", "Ziemia obiecana", "Człowiek z marmuru", "Bez znieczulenia", "Człowiek z żelaza", "Kronika wypadków miłosnych", "Korczak", "Pan Tadeusz", "Katyń", "Wałęsa. Człowiek z nadziei".

2019 – W Tucznie zmarł Jan Szyszko, profesor nauk leśnych, ekolog, poseł na Sejm czterech kadencji, trzykrotny minister środowiska (w latach 1997-1999, 2005-2007, 2015-2018), sędzia Trybunału Stanu.

Zobacz także

2023-10-26, godz. 13:00 Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau uhonorowany Orderem Imperium Brytyjskiego Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau doktor Piotr Cywiński odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Imperium Brytyjskiego. To jedno z wysokich odznaczeń… » więcej 2023-10-26, godz. 11:00 W Muzeum na Rakowieckiej zainaugurowano siódmy projekt "Łączka i inne miejsca poszukiwań" 16 grup z klas siódmych i ósmych szkół podstawowych i ponadpodstawowych z Mazowsza wraz z opiekunami włącza się w projekt "Łączka i inne miejsca poszukiwań"… » więcej 2023-10-26, godz. 09:00 42 lata temu wybuchł strajk w radomskiej WSI 42 lata temu, 26 października 1981 roku, wybuchł strajk w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu, zorganizowany przez uczelnianą "Solidarność" i Niezależne… » więcej 2023-10-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 26 października » więcej 2023-10-25, godz. 13:00 200 lat temu w Krakowie zakończono sypanie Kopca Kościuszki 200 lat temu, 25 października 1823 roku, w Krakowie zakończono usypywanie Kopca Kościuszki. Dzieło, rozpoczęte w październiku 1820 roku, stało się demonstracją… » więcej 2023-10-25, godz. 11:00 80 lat temu oddział dywersji bojowej Armii Krajowej przeprowadził akcję "Frühwirth" 80 lat temu, 25 października 1943 roku, oddział dywersji bojowej "Agat" Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej przeprowadził akcję "Frühwirth". Jej celem… » więcej 2023-10-25, godz. 09:44 Zmarła Wanda Półtawska, więźniarka niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück W Krakowie zmarła Wanda Półtawska - doktor psychiatrii i działaczka na rzecz obrony życia od poczęcia do naturalnej śmierci. 2 listopada skończyłaby 102… » więcej 2023-10-25, godz. 09:00 105 lat temu został powołany Sztab Generalny Wojska Polskiego 105 lat temu, 25 października 1918 roku, został powołany urząd Szefa Sztabu Wojsk Polskich. Dziesięć lat później - w 1928 roku - przemianowano go na Sztab… » więcej 2023-10-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 25 października » więcej 2023-10-24, godz. 16:00 Grób powstańca śląskiego odznaczony znakiem pamięci "Tobie Polsko" Grób Franciszka Kozika został odznaczony znakiem pamięci "Tobie Polsko". Uroczystość odbyła się na cmentarzu komunalnym w Piasku koło Pszczyny, a zorganizował… » więcej
119120121122123
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »