Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2023-10-09, 07:30 Autor: PAP/szuk/skp/

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
9 października
1292 - Władysław Łokietek składa hołd lenny królowi Czech Wacławowi II i zrzeka się na jego rzecz praw do ziemi krakowskiej i sandomierskiej.

1454 – Wojna trzynastoletnia: z powodu problemów finansowych wielki mistrz krzyżacki Ludwig von Erlichshausen zastawił zamki i miasta pruskie wojskom zaciężnym, co umożliwiło ich wykup przez Polskę.

1479 – W Nowym Mieście Korczynie wielki mistrz krzyżacki Martin Truchsess von Wetzhausen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi.

1610 - Oddziały polskie pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły na moskiewski Kreml.

1621 - Pod Chocimiem podpisany został pokój polsko-turecki.

1633 - W Gdańsku na Długim Targu uruchomiono Fontannę Neptuna.

1672 - Wojska hetmana Jana Sobieskiego pokonały Tatarów w bitwie pod Komarnem.

1683 - Pod Parkanami wojska polsko-litewskie i austriackie, dowodzone przez króla Jana III Sobieskiego, pokonały armię turecką Kara Mustafy.

1771 - W Białymstoku zmarł Jan Klemens Branicki, hetman wielki koronny i kasztelan krakowski.

1815 - W Słopnicach k. Limanowej urodził się Jan Kanty Andrusikiewicz, nauczyciel ludowy, organista, jeden z przywódców powstania chochołowskiego (1846).

1824 - W Pułtusku urodził się Włodzimierz Wolski, poeta, pisarz, autor m.in. libretta do opery Stanisława Moniuszki "Halka".

1831 - Powstanie Listopadowe: kapitulacja Twierdzy Modlin.

1841 - W Warszawie urodził się Teofil Rygier, rzeźbiarz, autor pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku Głównym.

1846 - W Warszawie urodził się Maksymilian Gierymski (brat Aleksandra), malarz - pejzażysta wywodzący się ze szkoły monachijskiej.

1867 - W Warszawie zmarł Ignacy Feliks Dobrzyński, kompozytor, dyrygent, pianista i pedagog.

1896 - W Brzeżanach urodził się Antoni Cwojdziński (właśc. Antoni Wojdan), fizyk, aktor, autor popularnych komedii teatralnych (m.in. "Freuda teoria snów").

1902 - W Warszawie urodził się Jerzy Kreczmar, reżyser, teoretyk teatru, profesor warszawskiej PWST.

1904 - We Lwowie urodziła się Janina Romanówna, aktorka, wykładowczyni warszawskiej PWST.

1908 - W Warszawie na stokach Cytadeli wadze carskie dokonały egzekucji Józefa Mireckiego, ps. Montwiłł, członka Organizacji Bojowej PPS.

1907 - urodziła się Jadwiga Domańska, aktorka, żołnierka podziemia, poruczniczka 2 Korpusu, dyrektorka Teatru Dramatycznego 2 Korpusu Polskiego, działaczka polonijna, pedagożka.

1909 - W Truskawcu Zdroju urodził się Zbigniew Kopalko, reżyser radiowy i teatralny.

1914 - W Jakubowicach koło Ożarowa Józef Piłsudski wręczył pierwsze nominacje oficerskie 136 dowódcom strzeleckim, m.in. Kazimierzowi Sosnkowskiemu, Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi, Michałowi Karaszewiczowi-Tokarzewskiemu.

1920 - Z rozkazu Józefa Piłsudskiego dowódca 1 Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej gen. Lucjan Żeligowski, zajął Wilno i Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej.

1921 - W Radomsku urodził się Tadeusz Różewicz, jeden z najwybitniejszych polskich poetów współczesnych, prozaik, dramaturg, eseista; autor m.in. zbiorów wierszy "Niepokój", "Pięć poematów", "Czas który idzie", "Wiersze i obrazy", "Równina", a także "Płaskorzeźba", "Zawsze fragment. Recycling", "Historię pięciu wierszy", "Nożyk profesora", "Matka odchodzi" oraz dramatów "Kartoteka", "Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja", "Białe małżeństwo", "Stara kobieta wysiaduje", "Odejście głodomora", "Pułapka", "Do piachu".

1924 - W Toruniu urodziła się Regina Smendzianka, pianistka, pedagog.

1929 - W Kobalówce koło Tarnopola urodziła się Teresa Szmigielówna, aktorka.

1930 - urodził się aktor Wiesław Gołas.

1936 - W Warszawie urodziła się Agnieszka Osiecka, poetka, autorka tekstów piosenek, dziennikarka, autorka tekstów ponad 2 tys. piosenek; wiele z nich, m.in. "Okularnicy" czy "Małgośka", przeszło do klasyki polskiej piosenki.

1939 - W gajówce Podgórze koło Łagowa w rejonie Gór Świętokrzyskich mjr Henryk Dobrzański zdecydował o pozostaniu ze swoim oddziałem w Polsce do czasu oczekiwanej wiosennej ofensywy wojsk sprzymierzonych na Zachodzie - faktyczny początek istnienia Oddziału Wydzielonego WP mjr. "Hubala".

1939 - Ukazał się ostatni numer wydawanego od 1821 r. dziennika "Kurier Warszawski".

1944 - Sowiecki generał Stanisław Popławski zastąpił na stanowisku dowódcy 1 Armii WP gen. Zygmunta Berlinga.

1949 - W Warszawie urodziła się Magda Umer, piosenkarka, scenarzystka i reżyserka.

1950 - W Korczynie zmarł gen. Stanisław Szeptycki, dowódca III Brygady Legionów Polskich, następnie komendant Legionów; w Wojsku Polskim m.in. szef Sztabu Generalnego (1918-1919), w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego, od marca 1920 r. dowódca 4 Armii.

1950 - W Pszczynie urodził się Krzysztof Stroiński, aktor; znany m.in. z seriali "Daleko od szosy" i "Pitbull"; za rolę w filmie "Rysa" w 2009 r. nagrodzony Orłem w kategorii najlepsza główna rola męska.

1951 - W Elblągu urodził się Ryszard Rynkowski, piosenkarz, kompozytor.

1953 - Urodził się Stanisław Zybowski, polski gitarzysta, kompozytor, członek zespołu Budka Suflera.

1957 - W Londynie zmarła Herminia Naglerowa, pisarka, publicystka, działaczka PEN-Clubu i Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, od 1946 roku przebywała na emigracji w Wielkiej Brytanii.

1962 - W katastrofie kolejowej pod Piotrkowem Trybunalskim zginęły 34 osoby, a ponad 50 zostało rannych.

1962 - W Szczecinie podczas defilady wojskowej jeden z czołgów wjechał w tłum, zginęło siedmioro dzieci, ponad dwadzieścia osób zostało ciężko rannych.

1966 - Na Westerplatte odsłonięto Pomnik Obrońców Wybrzeża.

1974 - W Hildesheim zmarł Oskar Schindler, niemiecki przemysłowiec, który podczas II wojny światowej uratował przed zagładą w obozach koncentracyjnych ponad tysiąc pracujących u niego Żydów; po wojnie otrzymał tytuł "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata"; historię Schindlera przedstawił w książce "Lista Schindlera" Thomas Keneally, na jej kanwie Steven Spielberg nakręcił nagrodzony Oscarami film, który przybliżył historię Schindlera widzom na całym świecie.

1975 - W Warszawie podpisano układ między PRL a RFN, przewidujący zezwolenie przez władze PRL na emigrację do Niemiec zamieszkujących Polskę członków mniejszości niemieckiej oraz wypłatę przez RFN odszkodowań dla polskich pracowników przymusowych z czasów II wojny światowej.

1975 - W Warszawie zmarła Julia Brystiger, działaczka komunistyczna, w latach stalinowskiego terroru szefowa V Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) odpowiedzialnego m.in. za walkę z Kościołem katolickim; usunięta z resortu w 1956 r., następnie pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym.

1977 - W Warszawie zmarł Zdzisław Maklakiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; znany m.in. z filmów "Rejs", "Wniebowzięci" i "Jak to się robi".

1980 - Czesław Miłosz otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

1980 - W Londynie zmarł gen. Bronisław Duch, dowódca 1 Dywizji Grenadierów we Francji (1940) i 3 Dywizji Strzelców Karpackich (1943-1946).

1982 - Stan wojenny: Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ "Solidarność" wydała oświadczenie, w którym odmawiała uznania decyzji delegalizującej "Solidarność". TKK zaapelowała o bojkot reżimowych związków zawodowych.

1982 - Stan wojenny: Rząd USA zawiesił wobec Polski klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.

1989 - Prokurator generalny PRL Józef Żyta wystąpił do prokuratora generalnego ZSRS o wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej.

1989 - Premiera filmu "Kornblumenblau" w reżyserii Leszka Wosiewicza.

1992 - W Londynie zmarł Jędrzej Giertych, publicysta, prawnik, bliski współpracownik Romana Dmowskiego, działacz ZHP, sekretarz Komitetu Wykonawczego Obozu Wielkiej Polski, członek władz Stronnictwa Narodowego; autor prac historycznych.

2002 - W Tartu (Estonia) zmarł Bruno O'Ya, estoński aktor i sportowiec, w Polsce popularny dzięki roli chorążego Słotwiny w filmie "Wilcze echa" (1968) oraz Józwy Butryma w "Potopie" Jerzego Hoffmana (1974).

2005 - Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich, którą wygrał Donald Tusk - 36,33 proc., na drugim miejscu znalazł się Lech Kaczyński - 33,10 proc. Frekwencja: 49,74 proc.

2006 - W Krakowie zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor; wykonawca przebojów "Dni, których nie znamy", "Będziesz moją panią", "Niepewność", "Korowód".

2006 - W Skolimowie zmarła Renata Kossobudzka, aktorka teatralna i filmowa.

2011 - W wyborach do Sejmu zwyciężyła Platforma Obywatelska uzyskując 39,18 proc. głosów (207 mandatów); Prawo i Sprawiedliwość otrzymało 29,89 proc. głosów (157 mandatów). W wyborach do Senatu PO zdobyła 63 mandaty, PiS 31, PSL 2; senatorami zostało także czterech kandydatów niezależnych. Frekwencja w wyborach: 48,92 proc.

2013 - W Warszawie zmarł Edmund Niziurski, pisarz, autor książek dla młodzieży, m.in. "Księgi urwisów", "Sposobu na Alcybiadesa" i "Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa".

2016 - W Warszawie zmarł Andrzej Wajda, reżyser filmowy i teatralny, laureat Oscara za całokształt twórczości, senator I kadencji, kawaler Orderu Orła Białego; autor m.in. filmów "Kanał", "Popiół i diament", "Lotna", "Niewinni czarodzieje", "Popioły", "Wszystko na sprzedaż", "Krajobraz po bitwie", "Brzezina", "Wesele", "Panny z Wilka", "Ziemia obiecana", "Człowiek z marmuru", "Bez znieczulenia", "Człowiek z żelaza", "Kronika wypadków miłosnych", "Korczak", "Pan Tadeusz", "Katyń", "Wałęsa. Człowiek z nadziei".

2019 – W Tucznie zmarł Jan Szyszko, profesor nauk leśnych, ekolog, poseł na Sejm czterech kadencji, trzykrotny minister środowiska (w latach 1997-1999, 2005-2007, 2015-2018), sędzia Trybunału Stanu.

Zobacz także

2023-10-29, godz. 07:30 79 lat temu 1. Dywizja Pancerna gen. Maczka wyzwoliła Bredę 79 lat temu, 29 października 1944 roku, żołnierze 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka wyzwolili holenderską Bredę, otwierając wojskom alianckim… » więcej 2023-10-29, godz. 07:30 Karlendarium historyczne na dziś 29 października » więcej 2023-10-28, godz. 10:00 100 lat temu urodził się Zbigniew Siemaszko, historyk, pisarz i publicysta emigracyjny 100 lat temu, 28 października 1923 roku, urodził się Zbigniew Siemaszko, historyk, pisarz i publicysta emigracyjny. W 1940 roku został deportowany do Kazachstanu… » więcej 2023-10-28, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 28 października » więcej 2023-10-27, godz. 12:09 "Nysa - historia miasta" - to tytuł pierwszej monografii poświęconej Śląskiemu Rzymowi Publikacja powstała z okazji 800-lecia Nysy i prezentuje historię miasta od czasów przedlokacyjnych do czasów współczesnych. Trzytomowe dzieło zaprezentowali… » więcej 2023-10-27, godz. 13:00 Odnaleziono zbiorowy grób Polaków w byłej miejscowości Puźniki na Ukrainie W byłej miejscowości Puźniki w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie odnaleziono zbiorowy grób Polaków zamordowanych w roku 1945 przez ukraińskich nacjonalistów… » więcej 2023-10-27, godz. 11:15 32 lata temu w Polsce odbyły się pierwsze całkowicie wolne wybory parlamentarne 32 lata temu, 27 października 1991 roku, w Polsce odbyły się pierwsze po II wojnie światowej całkowicie wolne wybory parlamentarne, gdyż poprzednie - te… » więcej 2023-10-27, godz. 09:00 Po raz ósmy wyróżniono krótkie filmy w ramach konkursu Patria Nostra Krótkie filmy historyczne wykonywane przez uczniów polskich szkół można było zobaczyć podczas gali konkursu Patria Nostra w Warszawie. W jej ramach pasjonaci… » więcej 2023-10-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 27 października » więcej 2023-10-26, godz. 15:00 W Mauzoleum Walk i Męczeństwa plan siedziby gestapo przy alei Szucha 25 wykonany przez konspiracyjnych działaczy Polskiego… W Mauzoleum Walk i Męczeństwa zaprezentowano plan siedziby gestapo przy alei Szucha 25 w Warszawie zrobiony przez konspiracyjną komórkę Polskiego Państwa… » więcej
118119120121122
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »