Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego…
2023-10-07, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł/

105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego"

Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego", w którym zapowiadała utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego.
W manifeście "Do Narodu Polskiego" trzej członkowie Rady Regencyjnej - arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, ówczesny prezydent miasta książę Zdzisław Lubomirski i prawnik hrabia Józef Ostrowski - napisali o odrodzeniu "Polski Zjednoczonej Niepodległej". Miała być monarchią bez króla i objąć ziemie wszystkich trzech zaborów. W dokumencie Rada Regencyjna rozwiązała też Tymczasową Radę Stanu, która funkcjonowała od stycznia 1917 roku, a także zapowiedziała powołanie rządu międzypartyjnego i rozpisanie wyborów do Sejmu.

Manifest zapowiadający utworzenie wolnej Polski został sformułowany na podstawie orędzia do Kongresu prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 roku. Amerykański prezydent w 13. punkcie tego dokumentu podkreślił, że należy utworzyć niezawisłe państwo polskie, zamieszkane przez ludność "niezaprzeczalnie polską", zapewnić mu dostęp do morza, a jego suwerenność zagwarantować paktem międzynarodowym. Orędzie Wilsona zostało zaakceptowane później przez państwa centralne jako podstawa rokowań pokojowych.

Rada Regencyjna stanowiła namiastkę władzy w kraju okupowanym przez Niemcy oraz Austro-Węgry. Była zależna od państw okupacyjnych i z tej przyczyny nie cieszyła się dużym poparciem w polskim społeczeństwie. Mając ograniczone kompetencje, Rada podejmowała jednak działania, między innymi w celu uwolnienia Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i unieważnienia niemiecko-austriacko-ukraińskiego traktatu brzeskiego w punkcie oddającym Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia.

Rada powołała polskie sądownictwo, szkolnictwo i administrację niższego stopnia, sprawowała nadzór nad Polską Krajową Kasą Pożyczkową, czyli bankiem centralnym przyszłego państwa, utworzyła urząd Szefa Sztabu Wojska Polskiego i uchwaliła tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej. 13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna powołała, istniejący do dziś, Główny Urząd Statystyczny, tworząc podwaliny polskiej statystyki.

11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina. Trzy dni później, 14 listopada, Rada Regencyjna rozwiązała się.

Zobacz także

2023-11-02, godz. 15:00 Odeszli w minionym roku - Wojciech Narębski 27 stycznia, niedługo przed swoimi 98. urodzinami, zmarł profesor Wojciech Narębski, znany chemik i geolog, w czasie II wojny światowej żołnierz 2. Korpusu… » więcej 2023-11-02, godz. 14:00 Odeszli w minionym roku - Bolesław Biega 18 maja w USA zmarł Bolesław Biega, pseudonim "Pałąk", oficer Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, dowódca 2. kompanii "Szare Szeregi”… » więcej 2023-11-02, godz. 13:00 Odeszli w minionym roku - Zbigniew Mieczkowski 19 grudnia 2022 roku w Londynie zmarł major Zbigniew Mieczkowski, żołnierz 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Brał między innymi udział w… » więcej 2023-11-02, godz. 11:00 Dziś uroczystości w 98. rocznicę osłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza O 13.00 uroczystym apelem zostanie uczczona 98. rocznica odsłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Weźmie w nim udział między innymi szef Urzędu… » więcej 2023-11-02, godz. 09:00 Dzień Zaduszny, czyli wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych 2 listopada w Dzień Zaduszny Kościół katolicki wspomina wszystkich wiernych zmarłych. Tradycyjnie tego dnia odwiedzamy groby bliskich, składamy kwiaty, zapalamy… » więcej 2023-11-02, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 2 listopada » więcej 2023-11-01, godz. 11:12 We Wszystkich Świętych i Zaduszki odwiedzamy cmentarze i wspominamy tych, którzy odeszli. Na Cmentarzu Jerozolimskim w Nysie możemy napotkać groby osób, które swoją działalnością zapisały się na trwałe w historii tego miasta. O czterech… » więcej 2023-11-01, godz. 09:00 Uroczystość Wszystkich Świętych 1 listopada Kościół katolicki obchodzi uroczystość Wszystkich Świętych, oddając cześć tym, którzy osiągnęli życie wieczne i weszli do chwały nieba… » więcej 2023-11-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 1 listopada » więcej 2023-10-31, godz. 15:00 83 lata temu Wielka Brytania wygrała z Niemcami bitwę o Anglię 83 lata temu, 31 października 1940 roku, Wielka Brytania wygrała z Niemcami bitwę o Anglię. Toczona od 10 lipca między niemiecką Luftwaffe a siłami Królewskich… » więcej
129130131132133
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »