Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego…
2023-10-07, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł/

105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego"

Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego", w którym zapowiadała utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego.
W manifeście "Do Narodu Polskiego" trzej członkowie Rady Regencyjnej - arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, ówczesny prezydent miasta książę Zdzisław Lubomirski i prawnik hrabia Józef Ostrowski - napisali o odrodzeniu "Polski Zjednoczonej Niepodległej". Miała być monarchią bez króla i objąć ziemie wszystkich trzech zaborów. W dokumencie Rada Regencyjna rozwiązała też Tymczasową Radę Stanu, która funkcjonowała od stycznia 1917 roku, a także zapowiedziała powołanie rządu międzypartyjnego i rozpisanie wyborów do Sejmu.

Manifest zapowiadający utworzenie wolnej Polski został sformułowany na podstawie orędzia do Kongresu prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 roku. Amerykański prezydent w 13. punkcie tego dokumentu podkreślił, że należy utworzyć niezawisłe państwo polskie, zamieszkane przez ludność "niezaprzeczalnie polską", zapewnić mu dostęp do morza, a jego suwerenność zagwarantować paktem międzynarodowym. Orędzie Wilsona zostało zaakceptowane później przez państwa centralne jako podstawa rokowań pokojowych.

Rada Regencyjna stanowiła namiastkę władzy w kraju okupowanym przez Niemcy oraz Austro-Węgry. Była zależna od państw okupacyjnych i z tej przyczyny nie cieszyła się dużym poparciem w polskim społeczeństwie. Mając ograniczone kompetencje, Rada podejmowała jednak działania, między innymi w celu uwolnienia Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i unieważnienia niemiecko-austriacko-ukraińskiego traktatu brzeskiego w punkcie oddającym Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia.

Rada powołała polskie sądownictwo, szkolnictwo i administrację niższego stopnia, sprawowała nadzór nad Polską Krajową Kasą Pożyczkową, czyli bankiem centralnym przyszłego państwa, utworzyła urząd Szefa Sztabu Wojska Polskiego i uchwaliła tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej. 13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna powołała, istniejący do dziś, Główny Urząd Statystyczny, tworząc podwaliny polskiej statystyki.

11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina. Trzy dni później, 14 listopada, Rada Regencyjna rozwiązała się.

Zobacz także

2023-10-12, godz. 08:00 Wystawa "Moja wielka wołyńska rodzina" w Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów Wystawa czasowa Dariusza Kanaka poświęcona tematyce kresowej zostanie otwarta w na brzeskim zamku. » więcej 2023-10-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 12 października » więcej 2023-10-11, godz. 16:00 25. rocznica kanonizacji Edyty Stein, niemieckiej filozof i teolog pochodzenia żydowskiego 25 lat temu, 11 października 1998 roku, została kanonizowana Edyta Stein, niemiecka filozof i teolog pochodzenia żydowskiego. W wieku 30 lat przyjęła chrzest… » więcej 2023-10-11, godz. 14:00 80 lat temu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau Niemcy rozstrzelali 54 więźniów 80 lat temu, 11 października 1943 roku, w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau rozstrzelano 54 więźniów polskiej narodowości… » więcej 2023-10-11, godz. 12:00 Remont Pomnika Czynu Powstańczego i annogórskiego amfiteatru za rok Pomnik Czynu Powstańczego i amfiteatr w Górze św. Anny doczeka się remontu. Jego przebudowa rozpocznie się w przyszłym roku. Podczas konferencji prasowej… » więcej 2023-10-11, godz. 10:00 Dziś rocznica śmierci generała Pułaskiego i dzień jego pamięci w USA Dziś - 11 października - przypada 244. rocznica śmierci generała Kazimierza Pułaskiego, bohatera walk o wolność dwóch narodów - polskiego i amerykańskiego… » więcej 2023-10-11, godz. 08:00 70 lat temu zginął kpt. Kazimierz Kamieński "Huzar", rozstrzelany z wyroku władz komunistycznych 70 lat temu - 11 października 1953 roku - w więzieniu w Białymstoku z wyroku władz komunistycznych został stracony Kazimierz Kamieński, pseudonimy „Gryf”… » więcej 2023-10-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 11 października » więcej 2023-10-10, godz. 16:00 41 lat temu został kanonizowany ojciec Maksymilian Maria Kolbe 41 lat temu, 10 października 1982 roku, papież Jan Paweł II kanonizował ojca Maksymiliana Marię Kolbego, franciszkanina, który podczas II wojny światowej… » więcej 2023-10-10, godz. 14:00 Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili" Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili". Konkurs odbywa się po raz pierwszy, a jego organizatorem jest Instytut Strat… » więcej
125126127128129
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »