Ponad 40 lat dwa państwa niemieckie były rozdzielone granicą. Różniły się ustrojem i stopniem rozwoju ekonomicznego. W 1949 roku z trzech powojennych stref okupacyjnych Niemiec, zachodnie mocarstwa, które zwyciężyły w II wojnie światowej, utworzyły Republikę Federalną Niemiec - RFN. W odpowiedzi Stalin doprowadził do powstania Niemieckiej Republiki Demokratycznej - NRD, obejmującej obszar dawnej radzieckiej strefy okupacyjnej. W 1961 roku został postawiony mur berliński, który stał się symbolem ideologicznego podziału Europy i świata. Budując betonową ścianę, władze NRD chciały zapobiec narastającej liczbie ucieczek mieszkańców do Niemiec Zachodnich.

W 1989 roku, na fali przemian ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej, zapoczątkowanej w Polsce przez Solidarność, i upadku komunizmu, nastąpił masowy exodus obywateli NRD do RFN. Po wielotysięcznych manifestacjach mieszkańców NRD ustąpiły władze tego kraju z Erichem Honeckerem na czele (od 1971 - sekretarz generalny Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec i od 1976 przewodniczący Rady Państwa NRD). 4 listopada ulicami Berlina przeszło milion osób, żądając radykalnych zmian politycznych. 9 listopada 1989 roku władze zniosły ograniczenia w podróżowaniu do RFN. Wówczas wydarzenia potoczyły się błyskawicznie, granica stanęła otworem i jeszcze tej nocy w niektórych miejscach rozpoczęto burzenie muru berlińskiego.

Od maja do września 1990 roku odbyły się cztery spotkania konferencji zjednoczeniowej "dwa plus cztery", w których wzięli udział przedstawiciele dwóch państw niemieckich oraz czterech mocarstw koalicji antyhitlerowskiej. Na ostatnim spotkaniu - 12 września w Moskwie - Stany Zjednoczone, Związek Radziecki, Francja i Wielka Brytania zrzekły się praw i odpowiedzialności w stosunku do Berlina i Niemiec.

Traktat zjednoczeniowy został ratyfikowany przez parlamenty państw niemieckich 20 września, a 3 października landy NRD przystąpiły do RFN. O północy w połączonym już Berlinie, który ponownie stał się stolicą Niemiec, odbyły się główne uroczystości. Prezydent RFN Richard von Weizsaecker przejął obowiązki głowy państwa.

Po zjednoczeniu Niemcy stały się najliczniejszym państwem europejskim, nie biorąc pod uwagę Rosji. Kraj o powierzchni 357 tysięcy kilometrów kwadratowych zamieszkiwało blisko 78 milionów obywateli. Obecnie - ponad 84 miliony.

Jak powiedział Carsten Schneider, pełnomocnik rządu federalnego do spraw Niemiec Wschodnich, podczas prezentacji tegorocznego (2023) rządowego "Raportu o stanie jedności Niemiec", kraj jest zjednoczony politycznie, jednak różnice wciąż istnieją. Jako jeden z głównych sukcesów tego (2023) roku wskazał zrównanie emerytur na terenie całego kraju. Według danych zaprezentowanych w raporcie 57 procent Niemców jest zdania, że proces jednoczenia Niemiec nie został jeszcze sfinalizowany.

Według ubiegłorocznego (2022) "Raportu o stanie jedności Niemiec" 63 procent ankietowanych na wschodzie uważa, że Niemcy ze wschodu są traktowani jak obywatele drugiej kategorii. Na zachodzie Niemiec zdanie to podzieliło 33 procent pytanych. Zdaniem Carstena Schneidera, takie postrzeganie Niemców ma tendencję spadkową w obu grupach. Zgodnie z raportem, zdecydowana większość osób, które uczestniczyły w badaniu, niezależnie od części Niemiec, jest zgodna, że zjednoczenie Niemiec jest zyskiem i że związane z nim nadzieje w dużej mierze zostały spełnione.