Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84 lata temu skapitulowała Warszawa
2023-09-28, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

84 lata temu skapitulowała Warszawa

Gen. Tadeusz Kutrzeba i gen. Johannes Blaskowitz (z prawej) w drodze na rozmowy w sprawie kapitulacji Warszawy, 27 września 1939. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Gen. Tadeusz Kutrzeba i gen. Johannes Blaskowitz (z prawej) w drodze na rozmowy w sprawie kapitulacji Warszawy, 27 września 1939. [fot. wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 28 września 1939 roku, skapitulowała Warszawa. O godzinie 13.15 w budynku fabryki Skody na Rakowcu generał Tadeusz Kutrzeba i generał Johannes Blaskowitz podpisali akt kapitulacji stolicy. Warszawa poddała się po tygodniach oporu stawianego wojskom niemieckim. Od pierwszego dnia wojny miasto było także jednym z głównych celów wrogiego lotnictwa. Złożenie broni przez obrońców stolicy nastąpiło, gdy na wyczerpaniu były zapasy żywności, wody, lekarstw i amunicji, a na pomoc sojuszników nie można było liczyć.
28 września prezydent Warszawy Stefan Starzyński wygłosił ostatnie radiowe przemówienie. W mieście rozwieszono plakaty informujące o kapitulacji. Ze stroną niemiecką ustalono, że do niewoli pójdą tylko polscy oficerowie, żołnierze mieli zostać zwolnieni do domów. Ostatecznie do niewoli dostało się od 120 do 140 tysięcy polskich żołnierzy walczących w obronie stolicy.

Podczas całej kampanii wrześniowej w Warszawie poległo 2 tysiące żołnierzy, a rany odniosło 15 tysięcy. Straty ludności cywilnej wyniosły 10 tysięcy zabitych i 50 tysięcy rannych. Zniszczeniu uległo kilkanaście procent budynków, w tym Zamek Królewski. Dla stolicy zaczął się sześcioletni okres okupacji.

Prezydent Starzyński w odezwie do mieszkańców powiedział: "Bezmiar bohaterstwa i ofiary wykazała ludność stolicy. Historia oceni należycie to poświęcenie, które nakazało nam trwać na posterunkach do ostatka. (...) Niech żyje Polska i jej stolica - Warszawa!" Jeszcze w przeddzień kapitulacji, 27 września, w stolicy została powołana Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa, która dała początek podziemnemu państwu. Istotną rolę w jego budowie odegrała Armia Krajowa, a także Rada Jedności Narodowej, czyli podziemny parlament oraz Delegatura Rządu na Kraj - naczelny organ władzy administracyjnej w okupowanej Polsce.

28 września, bezpośrednio po kapitulacji Warszawy, w zawartym w Moskwie pakcie o granicach i przyjaźni, nazywanym także II paktem Ribbentrop-Mołotow, III Rzesza i Związek Radziecki wytyczyły granicę niemiecko-sowiecką na okupowanym terytorium Polski. Obrona Warszawy była jednym z wielu przejawów bohaterstwa żołnierzy i ludności cywilnej podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Stała się symbolem męczeństwa miasta i jego mieszkańców. Stolica była punktem oporu o znaczeniu strategicznym i psychologicznym. Niemcom zależało na jak najszybszym jej zdobyciu.

(więcej)

Obroną Warszawy kierowali generałowie Walerian Czuma i Juliusz Rómmel, który objął dowództwo nad Armią Warszawa, a także prezydent Stefan Starzyński, powołany na komisarza cywilnego obrony stolicy. Wcześniej odmówił ewakuacji wraz z rządem i został w mieście. Zagrzewał on do walki formacje ochotnicze, a pośrednio i wojsko, które słuchało jego przemówień. Do walki o Warszawę stanęła, oprócz wojska, ludność cywilna. 9 września pułkownik Marian Porwit został mianowany dowódcą Odcinka Zachodniego Obrony Warszawy, a od 14 września odcinkiem obrony Warszawa-Wschód "Praga" dowodził generał Juliusz Zulauf.

Od 8 do 9 września od strony dzielnic Ochoty i Woli rozpoczął się atak wojsk niemieckich na Warszawę, które próbowały zdobyć stolicę z zaskoczenia, siłami dwóch jednostek - 1. i 4. Dywizji Pancernej. Atak 4. Dywizji Pancernej Wehrmachtu na Ochotę i Wolę został powstrzymany przez obrońców. 8 września z cofających się przed Niemcami oddziałów polskich powstała Armia Warszawa.

Od 13 do 15 września stolica została całkowicie okrążona przez wroga. Wódz III Rzeszy obserwował broniące się miasto z wieży kościoła sióstr felicjanek w Marysinie Wawerskim. W kolejnych dniach garnizon warszawski wzmocnili żołnierze Armii Poznań i Armii Pomorze, które pod dowództwem generała Tadeusza Kutrzeby przedarły się do Warszawy z rejonu Bzury przez Puszczę Kampinoską, tocząc zażarte walki na przedpolu miasta.

Po agresji Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku, przebywający pod Warszawą Adolf Hitler wydał rozkaz ostrzału artyleryjskiego Zamku Królewskiego, by zmusić stolicę do natychmiastowej kapitulacji.

25 września Luftwaffe przeprowadziło nalot dywanowy na Warszawę. Zginęło wówczas około 10 tysięcy mieszkańców, a ponad 30 tysięcy zostało rannych. 12 procent zabudowy miejskiej uległo zniszczeniu.

Ataki te były wstępem do generalnego szturmu, który nastąpił 26 września. Oddziały niemieckie przeprowadziły natarcie, które jednak nie przyniosło większych sukcesów. Następnego dnia, wobec braku prądu, żywności i wody pitnej oraz tragicznej sytuacji ludności cywilnej, zapadła decyzja o wstrzymaniu walk. Akt kapitulacji stolicy podpisano 28 września 1939 roku.

Zobacz także

2023-09-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 8 września » więcej 2023-09-07, godz. 16:00 84. rocznica rozpoczęcia bitwy pod Wizną Mijają 84 lata od rozpoczęcia bitwy pod Wizną, nazywanej "polskimi Termopilami". Podczas wojny obronnej 1939 roku kilkuset polskich żołnierzy, pod dowództwem… » więcej 2023-09-07, godz. 14:00 EDD - tradycje dożynkowe i korony żniwne w Głubczycach Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Głubczycach zaprasza na wystawę fotografii zatytułowaną „Plon, niesiemy plon… czyli o koronach żniwnych i innych… » więcej 2023-09-07, godz. 12:00 95 lat temu rozpoczął się pierwszy wyścig Tour de Pologne 95 lat temu, 7 września 1928 roku, rozpoczął się pierwszy Tour de Pologne, wieloetapowy, szosowy wyścig kolarski, obecnie jeden z najbardziej prestiżowych… » więcej 2023-09-07, godz. 10:00 84 lata temu po bohaterskiej obronie skapitulowała załoga Westerplatte 84 lata temu, 7 września 1939 roku, po bohaterskiej obronie, przed przeważającymi siłami niemieckimi, skapitulowała załoga Westerplatte. Wojskowej Składnicy… » więcej 2023-09-07, godz. 07:30 80. rocznica zastrzelenia Franza Bürkla, kata z Pawiaka 80 lat temu, 7 września 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej zastrzelili SS-Oberscharführera Franza Bürkla, znanego z sadyzmu zastępcę komendanta więzienia… » więcej 2023-09-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 7 września » więcej 2023-09-06, godz. 17:00 Gospodarka III Rzeszy na wystawie plenerowej IPN w Opolu Wystawa poświęcona gospodarce III Rzeszy stanęła na ul. Krakowskiej w Opolu. Ekspozycja pokazuje źródła dzisiejszej niemieckiej potęgi gospodarczej opartej… » więcej 2023-09-06, godz. 14:00 IPN zaprezentował album "Terror w okupowanej Polsce 1939-1945" Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował album "Terror w okupowanej Polsce 1939-1945" autorstwa doktora Adama Pleskaczyńskiego. » więcej 2023-09-06, godz. 12:00 Mija 192. rocznica obrony Reduty Ordona w Powstaniu Listopadowym 192 lata temu, 6 września 1831 roku, podczas Powstania Listopadowego, rozpoczęły się walki o Redutę Ordona na przedpolach Warszawy. Dwudniowe starcia polskich… » więcej
142143144145146
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »