Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski '…
2023-09-24, 12:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/O.Kłosińska

105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora"

Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", Żołnierz Niezłomny. Został zamordowany przez bezpiekę w 1949 roku. Jego ciało wrzucono do zbiorowej, bezimiennej mogiły.
Szczątki majora odnaleziono w 2012 roku w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb odbył się 27 września 2015 roku. Major został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Hieronim Dekutowski "Zapora" walczył jako ochotnik w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie bronił granic Francji, a po jej kapitulacji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku przerzucono go na teren Polski jako cichociemnego. Został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji zbrojnych. W sierpniu 1944 roku podjął nieudaną próbę przedostania się na pomoc walczącej Warszawie.

Na początku 1945 roku skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął akcje odwetowe wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. Dowodził największym zgrupowaniem na Lubelszczyźnie, działającym do amnestii w 1947 roku. Podlegało mu około 200 żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku oczyścili powiaty kraśnicki, część puławskiego i lubelskiego z posterunków Milicji Obywatelskiej.

W 1947 roku, po ogłoszeniu przez władze komunistyczne amnestii, zaprzestał akcji i ujawnił się. Zagrożony aresztowaniem, wraz z grupą podkomendnych, podjął próbę ucieczki poza granice kraju, jednak wszyscy zostali zatrzymani.

Major Dekutowski został poddany brutalnemu śledztwu w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Wyrokiem sądu wojskowego skazano go na siedmiokrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed wykonaniem wyroku major Dekutowski podjął jeszcze jedną, nieudaną próbę ucieczki z celi.

Stracono go 7 marca 1949 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". Został pochowany w zbiorowym grobie. Razem z "Zaporą" stracono też sześciu jego żołnierzy.

Wyrok wydany przez komunistyczne władze na "Zaporę" został unieważniony w 1994 roku.

W 2007 prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowanych zostało też sześciu żołnierzy majora straconych wraz z nim - Stanisław Łukasik, Roman Groński, Edmund Tudruj, Tadeusz Pelak, Arkadiusz Wasilewski i Jerzy Miatkowski.

Zobacz także

2023-10-17, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 17 października » więcej 2023-10-16, godz. 21:00 Dwie wystawy z okazji Roku Kopernikańskiego Trwa Rok Mikołaja Kopernika upamiętniający 550. rocznicę urodzin wielkiego uczonego. W Olsztynie, w którym spędził i pracował kilka lat, można oglądać… » więcej 2023-10-16, godz. 15:00 45 lat temu Wanda Rutkiewicz zdobyła Mount Everest 45 lata temu - 16 października 1978 roku - Wanda Rutkiewicz weszła na szczyt Mount Everest. Była pierwszą Europejką oraz trzecią kobietą na świecie na… » więcej 2023-10-16, godz. 12:00 45 lat temu kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża 45 lat temu, 16 października 1978 roku, kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża. O godzinie 18.18 znad Kaplicy Sykstyńskiej na placu św. Piotra… » więcej 2023-10-16, godz. 09:00 Wystawa poświęcona polskim dyplomatom ratującym Żydów w czasie II wojny W Warszawie otwarta została wystawa poświęcona polskim dyplomatom ratującym Żydów w czasie II wojny. Ekspozycję "Decyzja: ratować ludzi", inaugurującą… » więcej 2023-10-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 16 października » więcej 2023-10-15, godz. 11:00 71 lat temu przed komunistycznym sądem zapadł wyrok w procesie lotników 71 lat temu, 15 października 1952 roku, przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie zapadł wyrok w sprawie czterech oficerów lotnictwa, oskarżonych przez… » więcej 2023-10-15, godz. 09:00 IPN: zainaugurowano projekt "Historia w artefaktach zapisana" "Historia w artefaktach zapisana" - to tytuł projektu edukacyjnego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej , który został zainaugurowany w Izbie Pamięci Strzelecka… » więcej 2023-10-15, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 15 października » więcej 2023-10-14, godz. 08:00 Przedostatnie już oprowadzanie kuratorskie wystawy "Świat Biskupów Wrocławskich Książąt Nyskich Prezentowana wystawa jest próbą ukazania najświetniejszego okresu w dziejach miasta, kiedy zyskało ono miano "Śląskiego Rzymu". Osią ekspozycji jest sztuka… » więcej
136137138139140
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »