Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były…
2023-08-27, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/B.Falkowska

18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były więzień KL Warschau

Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
18 lat temu, 27 sierpnia 2005 roku, zmarł Jan Moor-Jankowski, światowej sławy amerykański prymatolog polskiego pochodzenia, profesor medycyny sądowej. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Polskiego Państwa Podziemnego, więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie pracował na Zachodzie, najpierw w Szwajcarii, potem przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W środowisku Polonii profesor Moor-Jankowski był znany jako obrońca prawdy historycznej oraz dobrego imienia Polski i Polaków w świecie.
Zajmował się prymatologią - dziedziną zoologii, badającą ssaki naczelne. W 1965 roku założył laboratorium (Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates), które współpracowało ze Światową Organizacją Zdrowia w badaniach nad chorobami krwi oraz AIDS. Dzięki obserwacjom szympansów, profesor przyczynił się do uzyskania szczepionki na wirusowe zapalenie wątroby typu B przez paryski Instytut Pasteura. Profesor Moor-Jankowski był też dyrektorem agendy WHO, zajmującej się hematologią małp. W 1995 roku został wybrany do francuskiej Akademii Medycyny, gdzie jako jedyny reprezentował Stany Zjednoczone.

Pełnił funkcję redaktora naczelnego medycznego pisma "Journal of Medical Primatology", na łamach którego między innymi sprzeciwiał się poddawaniu zwierząt eksperymentom laboratoryjnym. Opublikował ponad 200 monografii i książek o genetyce, hemofilii, grupach krwi oraz immunologii.

Zmarł 27 sierpnia 2005 roku w Nowym Jorku, w wieku 81 lat. Zgodnie z jego wolą, został pochowany na warszawskich Powązkach.

(więcej)

Urodził się 5 lutego 1924 roku w Warszawie. Jego matka była pianistką, ojciec - inżynierem architektem. Rodzina przeniosła się do Częstochowy. Podczas okupacji niemieckiej Moor-Jankowski wrócił do Warszawy, uczył się na tajnych kompletach. W 1942 roku stracił rodziców.

Walczył w podziemiu, został ranny między innymi w akcji w 1943 roku. Kilkakrotnie aresztowany przez Niemców, ratował się ucieczką. Po zatrzymaniu w 1943 był przesłuchiwany i torturowany w KL Warschau, a następnie przewieziony na Pawiak. Zbiegł podczas transportu z Pawiaka do Auschwitz-Birkenau.

Dzięki biegłej znajomości niemieckiego pracował później na rzecz polskiego wywiadu. Jeździł do Niemiec, udając oficera Organizacji Todt w Berlinie, zatrudniającej przymusowo ludzi z krajów okupowanych. Kursował do Berlina i północnych Włoch, przewożąc broń i meldunki. Aresztowany, znów zbiegł z transportu więźniów. W sierpniu 1944 roku wziął udział w Powstaniu Warszawskim, został ranny podczas ratowania życia młodej Żydówki. Po upadku zrywu przedostał się na Zachód.

Po wojnie emigrował, ostatecznie osiadł w Stanach Zjednoczonych. W 1965 roku założył i został dyrektorem Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates. Miało ono status Światowego Ośrodka Współpracy w Służbie Zdrowia (World Health Organization Collaborating Center).

Profesor Moor-Jankowski był laureatem licznych odznaczeń i wyróżnień, jak Medal Trumpeldor, przyznany przez premier Izraela Goldę Meir, i francuski Narodowy Order Zasługi - za udział w ruchu oporu i osiągnięcia naukowe. Otrzymał też Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz odznaczenie Instytutu Ludwika Pasteura w Paryżu.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej 2024-07-09, godz. 15:00 Na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odsłonięty został wyremontowany grób żołnierza AK M. Półtoraka Na Litwie, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej został odsłonięty wyremontowany grób żołnierza 4. Brygady Wileńskiej AK, kawalera orderu Virtuti Militari… » więcej 2024-07-09, godz. 12:39 W Berlinie zaprezentowano mural poświęcony Powstaniu Warszawskiemu W berlińskiej dzielnicy Treptow-Koepenick w poniedziałek jego twórcy w obecności ambasadora RP zaprezentowali mural poświęcony Powstaniu Warszawskiemu. Dzieło… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »