Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były…
2023-08-27, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/B.Falkowska

18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były więzień KL Warschau

Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
18 lat temu, 27 sierpnia 2005 roku, zmarł Jan Moor-Jankowski, światowej sławy amerykański prymatolog polskiego pochodzenia, profesor medycyny sądowej. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Polskiego Państwa Podziemnego, więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie pracował na Zachodzie, najpierw w Szwajcarii, potem przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W środowisku Polonii profesor Moor-Jankowski był znany jako obrońca prawdy historycznej oraz dobrego imienia Polski i Polaków w świecie.
Zajmował się prymatologią - dziedziną zoologii, badającą ssaki naczelne. W 1965 roku założył laboratorium (Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates), które współpracowało ze Światową Organizacją Zdrowia w badaniach nad chorobami krwi oraz AIDS. Dzięki obserwacjom szympansów, profesor przyczynił się do uzyskania szczepionki na wirusowe zapalenie wątroby typu B przez paryski Instytut Pasteura. Profesor Moor-Jankowski był też dyrektorem agendy WHO, zajmującej się hematologią małp. W 1995 roku został wybrany do francuskiej Akademii Medycyny, gdzie jako jedyny reprezentował Stany Zjednoczone.

Pełnił funkcję redaktora naczelnego medycznego pisma "Journal of Medical Primatology", na łamach którego między innymi sprzeciwiał się poddawaniu zwierząt eksperymentom laboratoryjnym. Opublikował ponad 200 monografii i książek o genetyce, hemofilii, grupach krwi oraz immunologii.

Zmarł 27 sierpnia 2005 roku w Nowym Jorku, w wieku 81 lat. Zgodnie z jego wolą, został pochowany na warszawskich Powązkach.

(więcej)

Urodził się 5 lutego 1924 roku w Warszawie. Jego matka była pianistką, ojciec - inżynierem architektem. Rodzina przeniosła się do Częstochowy. Podczas okupacji niemieckiej Moor-Jankowski wrócił do Warszawy, uczył się na tajnych kompletach. W 1942 roku stracił rodziców.

Walczył w podziemiu, został ranny między innymi w akcji w 1943 roku. Kilkakrotnie aresztowany przez Niemców, ratował się ucieczką. Po zatrzymaniu w 1943 był przesłuchiwany i torturowany w KL Warschau, a następnie przewieziony na Pawiak. Zbiegł podczas transportu z Pawiaka do Auschwitz-Birkenau.

Dzięki biegłej znajomości niemieckiego pracował później na rzecz polskiego wywiadu. Jeździł do Niemiec, udając oficera Organizacji Todt w Berlinie, zatrudniającej przymusowo ludzi z krajów okupowanych. Kursował do Berlina i północnych Włoch, przewożąc broń i meldunki. Aresztowany, znów zbiegł z transportu więźniów. W sierpniu 1944 roku wziął udział w Powstaniu Warszawskim, został ranny podczas ratowania życia młodej Żydówki. Po upadku zrywu przedostał się na Zachód.

Po wojnie emigrował, ostatecznie osiadł w Stanach Zjednoczonych. W 1965 roku założył i został dyrektorem Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates. Miało ono status Światowego Ośrodka Współpracy w Służbie Zdrowia (World Health Organization Collaborating Center).

Profesor Moor-Jankowski był laureatem licznych odznaczeń i wyróżnień, jak Medal Trumpeldor, przyznany przez premier Izraela Goldę Meir, i francuski Narodowy Order Zasługi - za udział w ruchu oporu i osiągnięcia naukowe. Otrzymał też Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz odznaczenie Instytutu Ludwika Pasteura w Paryżu.

Zobacz także

2023-09-10, godz. 08:00 Rodzina Ulmów z Markowej na Podkarpaciu. Dzisiaj beatyfikacja. Józef i Wiktoria Ulmowie z Markowej na Podkarpaciu, którzy zostaną beatyfikowani dzisiaj w rodzinnej wsi Markowa, zostali zamordowani wraz z siedmiorgiem swych… » więcej 2023-09-10, godz. 07:00 Europejskie Dni Dziedzictwa - wydarzenia w niedziele w regionie Królowa Karola w rekonstrukcji stroju historycznego zaprasza do zwiedzania Muzeum Regionalnego w Dobrodzieniu. Poczatek o 10:00 » więcej 2023-09-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 10 września » więcej 2023-09-09, godz. 09:30 EDD - Ratusz w Brzegu Zwiedzanie z przewodnikiem zabytkowych sal miejskiego Ratusza w Brzegu od godziny 13:00 do 15:00. » więcej 2023-09-09, godz. 09:00 EDD - Muzeum w Praszce Wystawa "W 340. rocznicę odsieczy wiedeńskiej - Jan III Sobieski na dawnych kartach pocztowych" » więcej 2023-09-09, godz. 08:30 EDD - Spacer po Opolu śladami Rodła Spacer poświęcony jest Związkowi Polaków w Niemczech. To jest organizacja, która powstała w 1922 roku w Berlinie. W lutym tego roku minęło dokładnie 100… » więcej 2023-09-09, godz. 07:30 EDD w Katedrze w Opolu Dzisiaj (09.09 ) Dzień otwarty w opolskiej katedrze. Zwiedzanie będzie możliwe w godz. 10.00-20.00. Wydarzenie organizowane jest w ramach Europejskich Dni… » więcej 2023-09-09, godz. 10:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa nad Bzurą, największe starcie we wrześniu 1939 84 lata temu, 9 września 1939 roku, rozpoczęła się bitwa nad Bzurą. Było to największe starcie z Niemcami podczas wojny obronnej Polski 1939 roku i jedyna… » więcej 2023-09-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 9 września » więcej 2023-09-08, godz. 16:00 Mija 55 lat od samospalenia Ryszarda Siwca Mija 55 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także polskie… » więcej
141142143144145
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »