Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były…
2023-08-27, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/B.Falkowska

18 lat temu zmarł profesor Jan Moor-Jankowski, były więzień KL Warschau

Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
Baraki i wieże strażnicze KL Warschau. Zdjęcie wykonane po zdobyciu obozu przez żołnierzy batalionu „Zośka”.[fot. wikipedia/domena publiczna]
18 lat temu, 27 sierpnia 2005 roku, zmarł Jan Moor-Jankowski, światowej sławy amerykański prymatolog polskiego pochodzenia, profesor medycyny sądowej. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Polskiego Państwa Podziemnego, więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Warschau, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie pracował na Zachodzie, najpierw w Szwajcarii, potem przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. W środowisku Polonii profesor Moor-Jankowski był znany jako obrońca prawdy historycznej oraz dobrego imienia Polski i Polaków w świecie.
Zajmował się prymatologią - dziedziną zoologii, badającą ssaki naczelne. W 1965 roku założył laboratorium (Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates), które współpracowało ze Światową Organizacją Zdrowia w badaniach nad chorobami krwi oraz AIDS. Dzięki obserwacjom szympansów, profesor przyczynił się do uzyskania szczepionki na wirusowe zapalenie wątroby typu B przez paryski Instytut Pasteura. Profesor Moor-Jankowski był też dyrektorem agendy WHO, zajmującej się hematologią małp. W 1995 roku został wybrany do francuskiej Akademii Medycyny, gdzie jako jedyny reprezentował Stany Zjednoczone.

Pełnił funkcję redaktora naczelnego medycznego pisma "Journal of Medical Primatology", na łamach którego między innymi sprzeciwiał się poddawaniu zwierząt eksperymentom laboratoryjnym. Opublikował ponad 200 monografii i książek o genetyce, hemofilii, grupach krwi oraz immunologii.

Zmarł 27 sierpnia 2005 roku w Nowym Jorku, w wieku 81 lat. Zgodnie z jego wolą, został pochowany na warszawskich Powązkach.

(więcej)

Urodził się 5 lutego 1924 roku w Warszawie. Jego matka była pianistką, ojciec - inżynierem architektem. Rodzina przeniosła się do Częstochowy. Podczas okupacji niemieckiej Moor-Jankowski wrócił do Warszawy, uczył się na tajnych kompletach. W 1942 roku stracił rodziców.

Walczył w podziemiu, został ranny między innymi w akcji w 1943 roku. Kilkakrotnie aresztowany przez Niemców, ratował się ucieczką. Po zatrzymaniu w 1943 był przesłuchiwany i torturowany w KL Warschau, a następnie przewieziony na Pawiak. Zbiegł podczas transportu z Pawiaka do Auschwitz-Birkenau.

Dzięki biegłej znajomości niemieckiego pracował później na rzecz polskiego wywiadu. Jeździł do Niemiec, udając oficera Organizacji Todt w Berlinie, zatrudniającej przymusowo ludzi z krajów okupowanych. Kursował do Berlina i północnych Włoch, przewożąc broń i meldunki. Aresztowany, znów zbiegł z transportu więźniów. W sierpniu 1944 roku wziął udział w Powstaniu Warszawskim, został ranny podczas ratowania życia młodej Żydówki. Po upadku zrywu przedostał się na Zachód.

Po wojnie emigrował, ostatecznie osiadł w Stanach Zjednoczonych. W 1965 roku założył i został dyrektorem Laboratory for Experimental Medicine and Surgery in Primates. Miało ono status Światowego Ośrodka Współpracy w Służbie Zdrowia (World Health Organization Collaborating Center).

Profesor Moor-Jankowski był laureatem licznych odznaczeń i wyróżnień, jak Medal Trumpeldor, przyznany przez premier Izraela Goldę Meir, i francuski Narodowy Order Zasługi - za udział w ruchu oporu i osiągnięcia naukowe. Otrzymał też Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz odznaczenie Instytutu Ludwika Pasteura w Paryżu.

Zobacz także

2023-09-13, godz. 16:00 92 lata kończy Ksawery Jasieński, spiker i lektor Polskiego Radia oraz Telewizji 92 lata kończy dziś (13 września) Ksawery Jasieński, wybitny lektor i spiker Polskiego Radia oraz Telewizji. Jego głęboki, aksamitny głos rozpoznają nie… » więcej 2023-09-13, godz. 14:00 Warto odwiedzić Muzeum Śląska Opolskiego Już jutro kolejny kulturalny czwartek w Muzeum Ślaska Opolskiego w Opolu » więcej 2023-09-13, godz. 12:00 Sportowcy patrioci II RP Dzisiaj we Wrocławiu zostanie otwarta wystawa Sportowcy patrioci II Rzeczypospolitej » więcej 2023-09-13, godz. 11:15 Tysiące cennych średniowiecznych artefaktów na wystawie w Muzeum Powiatowym w Nysie [DŹWIĘK] W sobotę o godz. 16:00 (16.09) wernisaż wystawy "Nysa mieszczańska - badania archeologiczne przy ulicy Kramarskiej". Obecnie trwają ostatnie prace przy ekspozycji… » więcej 2023-09-13, godz. 10:00 220 lat temu urodził sie Maurycy Mochnacki, krytyk literacki, publicysta polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego 220 lat temu, 13 września 1803 roku, urodził sie Maurycy Mochnacki, krytyk literacki, publicysta polityczny, konspirator, jeden z teoretyków polskiego romantyzmu… » więcej 2023-09-13, godz. 08:00 Otwarta wystawa zatytułowana "Nie tylko Siwiec" W Warszawie na dziedzińcu Zamku Królewskiego otwarta została wystawa "Nie tylko Siwiec". Ekspozycję przygotował Instytut Pamięci Narodowej w 55. rocznicę… » więcej 2023-09-13, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 13 września » więcej 2023-09-12, godz. 16:00 2 lata temu odbyła się beatyfikacja kardynała Stefana Wyszyńskiego i Matki Elżbiety Róży Czackiej Dwa lata temu, 12 września 2021 roku, w Świątyni Opatrzności Bożej odbyła się beatyfikacja Prymasa Tysiąclecia kardynała Stefana Wyszyńskiego i Matki… » więcej 2023-09-12, godz. 14:00 Europejskie Dni Dziedzictwa na Zamku w Rogowie Opolskim Z okazji 31. Europejskich Dni Dziedzictwa w dniu 16 września 2023 r. zapraszamy do udziału w lekcji bibliotecznej oraz w warsztatach rysunkowo-malarskich na… » więcej 2023-09-12, godz. 12:00 Niepokorny Helski Delegatura IPN w Opolu ma przyjemność zaprosić wszystkich zainteresowanych na projekcję filmu dokumentalnego o Stanisławie Helskim - działaczu opozycji … » więcej
139140141142143
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »