Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 127 lat temu urodził się Jan Mazurkiewicz 'Radosław'…
2023-08-27, 08:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

127 lat temu urodził się Jan Mazurkiewicz "Radosław", szef Kedywu AK

Jan Mazurkiewicz w latach 60 [fot. Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica", Warszawa 1963, p. 130, źródło: wikimedia/domena publiczna]
Jan Mazurkiewicz w latach 60 [fot. Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica", Warszawa 1963, p. 130, źródło: wikimedia/domena publiczna]
127 lat temu, 27 sierpnia 1896 roku, urodził się Jan Mazurkiewicz "Radosław", szef Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, działacz konspiracyjny, w czasie Powstania Warszawskiego - dowódca zgrupowania nazwanego od jego pseudonimu "Radosław". Pod komendą Mazurkiewicza walczyły legendarne bataliony "Zośka" i "Parasol". Po wojnie aresztowany przez komunistów, spędził wiele lat w więzieniu. Zmarł 4 maja 1988 roku.
W połowie września 1939 roku był współorganizatorem Tajnej Organizacji Wojskowej, a w 1940 roku został jej komendantem. Trzy lata później TOW połączyło się z Kedywem AK, a Mazurkiewicz został zastępcą Augusta Fieldorfa "Nila". Później, po odejściu "Nila", objął dowództwo Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej.

1 sierpnia 1945 roku, w pierwszą rocznicę wybuchu powstania, został aresztowany przez funkcjonariuszy UB. Zwolniono go z więzienia dla przeprowadzenia akcji ujawnienia byłych żołnierzy AK. Stanął na czele tzw. Centralnej Komisji Likwidacyjnej AK. Zaapelował do AK-owców o ujawnienie się i skorzystanie z amnestii. Część oficerów przyjęła to z dezaprobatą, inni uznali za zdradę, a około 50 tysięcy członków podziemia ujawniło się. W miarę możliwości otaczał swoich byłych żołnierzy opieką, pomagał im znaleźć pracę i organizował opiekę medyczną.

Ponownie aresztowany w lutym 1949 roku, został poddany brutalnemu śledztwu. Torturami, bezskutecznie próbowano wymusić na nim zeznania obciążające generała Augusta Fieldorfa "Nila". W 1953 roku został skazany na karę dożywotniego więzienia. Na wolność wyszedł w wyniku amnestii w 1956, a rok później został zrehabilitowany. W 1980 roku uzyskał stopień generała brygady.

(więcej)

Urodził się 27 sierpnia 1896 roku we Lwowie. Uczęszczał do tamtejszego gimnazjum. Tam też związał się z Organizacją Młodzieży Niepodległościowej "Zarzewie". Był żołnierzem I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego. Brał udział w I wojnie światowej. W czasie walk z Rosjanami został ranny i dostał się do niewoli, z której udało mu się uciec. W 1918 roku walczył w III korpusie dowodzonym przez generała Józefa Hallera, a następnie w Wojsku Polskim.

W 1940 roku został komendantem Tajnej Organizacji Wojskowej. W 1943-cim, gdy TOW połączyło się z Kierownictwem Dywersji KG AK, Mazurkiewicz objął funkcję zastępcy Emila Fieldorfa "Nila". Po odejściu "Nila" w lutym 1944 roku, objął dowództwo Kedywu KG AK.

Podczas Powstania Warszawskiego był dowódcą Zgrupowania AK "Radosław", w skład którego wchodziły między innymi bataliony: "Zośka", "Parasol", "Miotła", "Pięść" i "Czata 49". Szlak bojowy formacji prowadził od Woli przez Stawki, Muranów, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków i Mokotów. 11 sierpnia został ciężko ranny przy ulicy Stawki. Wtedy też, podczas ataku zginął jego brat kapitan Franciszek Mazurkiewicz "Niebora", dowódca batalionu "Miotła". Na początku września dowodził obroną Czerniakowa. Potem, ze zdziesiątkowanymi oddziałami przeszedł kanałami na Mokotów, następnie przedostał się do Śródmieścia. W momencie kapitulacji Powstania Warszawskiego został awansowany na stopień pułkownika.

Po powstaniu Mazurkiewicz kontynuował działalność konspiracyjną. Po rozwiązaniu AK działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. W pierwszą rocznicę wybuchu powstania został aresztowany. Urząd Bezpieczeństwa zwolnił go dla przeprowadzenia akcji ujawnienia byłych żołnierzy AK. W 1949 roku aresztowano go ponownie. Został oskarżony między innymi o prowadzenie działalności konspiracyjnej przeciwko władzy ludowej, utrzymywanie kontaktów wywiadowczych z polskimi ośrodkami emigracyjnymi i szpiegowskimi w Paryżu i Londynie, posiadanie pokaźnych składów broni palnej, amunicji i środków wybuchowych, a także przygotowania do zamachu stanu.

Na podstawie spreparowanych dowodów i bez dopuszczenia przed sąd świadków obrony, w 1953 roku skazano go na dożywocie, na wolność wyszedł w wyniku amnestii w 1956-tym. Od 1964 roku był wieloletnim wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W 1980-tym został awansowany na stopień generała brygady. Był wówczas najwyższym stopniem byłym oficerem AK w Polsce. W drugiej połowie lat 80-tych znalazł się w składzie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego.

Zmarł 4 maja 1988 roku w Warszawie. Został pochowany na stołecznym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Zobacz także

2023-08-10, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 10 sierpnia » więcej 2023-08-09, godz. 16:00 Kedyw przypomniany Już za kilka dni w Warszawie zostanie otwarta wystawa poświęcona Armii Krajowej i wchodzącym w jej skład Kedywie, czyli kierownictwie dywersji. » więcej 2023-08-09, godz. 14:00 Wakacje w Muzeum Polskiej Piosenki Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu zaprasza grupy zorganizowane na zajęcia edukacyjne organizowane w czasie tegorocznych letnich wakacji. FESTIWALOWY labirynt –… » więcej 2023-08-09, godz. 12:00 W 103 rocznicę Bitwy Warszawskiej W 103. rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku Muzeum Bitwy Warszawskiej zaprasza do spędzenia długiego sierpniowego weekendu w Radzyminie » więcej 2023-08-09, godz. 10:00 81 lat temu w Auschwitz-Birkenau zginęła Edyta Stein. 81 lat temu, 9 sierpnia 1942 roku, w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz-Birkenau zginęła Edyta Stein, niemiecka filozof i teolog pochodzenia żydowskiego… » więcej 2023-08-09, godz. 08:00 78 rocznica zrzucenia bomby atomowej na Nagasaki 78 lat temu, 9 sierpnia 1945 roku, Amerykanie zrzucili bombę atomową na Nagasaki, trzy dni po ataku jądrowym na Hiroszimę. Były to jedyne w historii przypadki… » więcej 2023-08-09, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 9 sierpnia » więcej 2023-08-08, godz. 17:00 Na Jakubowym Szlaku Już 10 września tego roku w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa będzie można zwiedzać z przewodnikiem kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicac… » więcej 2023-08-08, godz. 15:00 Prąd dla walczącej Warszawy Elektrownia Powiśle działała od 1904 roku do wczesnych lat 90-tych XX wieku. Podczas Powstania Warszawskiego zatrudnieni w niej monterzy przedostawali się… » więcej 2023-08-08, godz. 12:00 79 lat temu zginął Antoni Godlewski pseudonim "Antek Rozpylacz" 79 lat temu, 8 sierpnia 1944 roku, w ósmym dniu Powstania Warszawskiego, zginął Antoni Szczęsny Godlewski, pseudonim "Antek Rozpylacz". Po śmierci stał się… » więcej
158159160161162
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »