Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 127 lat temu urodził się Jan Mazurkiewicz 'Radosław'…
2023-08-27, 08:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł

127 lat temu urodził się Jan Mazurkiewicz "Radosław", szef Kedywu AK

Jan Mazurkiewicz w latach 60 [fot. Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica", Warszawa 1963, p. 130, źródło: wikimedia/domena publiczna]
Jan Mazurkiewicz w latach 60 [fot. Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1964, Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica", Warszawa 1963, p. 130, źródło: wikimedia/domena publiczna]
127 lat temu, 27 sierpnia 1896 roku, urodził się Jan Mazurkiewicz "Radosław", szef Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, działacz konspiracyjny, w czasie Powstania Warszawskiego - dowódca zgrupowania nazwanego od jego pseudonimu "Radosław". Pod komendą Mazurkiewicza walczyły legendarne bataliony "Zośka" i "Parasol". Po wojnie aresztowany przez komunistów, spędził wiele lat w więzieniu. Zmarł 4 maja 1988 roku.
W połowie września 1939 roku był współorganizatorem Tajnej Organizacji Wojskowej, a w 1940 roku został jej komendantem. Trzy lata później TOW połączyło się z Kedywem AK, a Mazurkiewicz został zastępcą Augusta Fieldorfa "Nila". Później, po odejściu "Nila", objął dowództwo Kedywu - Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej.

1 sierpnia 1945 roku, w pierwszą rocznicę wybuchu powstania, został aresztowany przez funkcjonariuszy UB. Zwolniono go z więzienia dla przeprowadzenia akcji ujawnienia byłych żołnierzy AK. Stanął na czele tzw. Centralnej Komisji Likwidacyjnej AK. Zaapelował do AK-owców o ujawnienie się i skorzystanie z amnestii. Część oficerów przyjęła to z dezaprobatą, inni uznali za zdradę, a około 50 tysięcy członków podziemia ujawniło się. W miarę możliwości otaczał swoich byłych żołnierzy opieką, pomagał im znaleźć pracę i organizował opiekę medyczną.

Ponownie aresztowany w lutym 1949 roku, został poddany brutalnemu śledztwu. Torturami, bezskutecznie próbowano wymusić na nim zeznania obciążające generała Augusta Fieldorfa "Nila". W 1953 roku został skazany na karę dożywotniego więzienia. Na wolność wyszedł w wyniku amnestii w 1956, a rok później został zrehabilitowany. W 1980 roku uzyskał stopień generała brygady.

(więcej)

Urodził się 27 sierpnia 1896 roku we Lwowie. Uczęszczał do tamtejszego gimnazjum. Tam też związał się z Organizacją Młodzieży Niepodległościowej "Zarzewie". Był żołnierzem I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego. Brał udział w I wojnie światowej. W czasie walk z Rosjanami został ranny i dostał się do niewoli, z której udało mu się uciec. W 1918 roku walczył w III korpusie dowodzonym przez generała Józefa Hallera, a następnie w Wojsku Polskim.

W 1940 roku został komendantem Tajnej Organizacji Wojskowej. W 1943-cim, gdy TOW połączyło się z Kierownictwem Dywersji KG AK, Mazurkiewicz objął funkcję zastępcy Emila Fieldorfa "Nila". Po odejściu "Nila" w lutym 1944 roku, objął dowództwo Kedywu KG AK.

Podczas Powstania Warszawskiego był dowódcą Zgrupowania AK "Radosław", w skład którego wchodziły między innymi bataliony: "Zośka", "Parasol", "Miotła", "Pięść" i "Czata 49". Szlak bojowy formacji prowadził od Woli przez Stawki, Muranów, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków i Mokotów. 11 sierpnia został ciężko ranny przy ulicy Stawki. Wtedy też, podczas ataku zginął jego brat kapitan Franciszek Mazurkiewicz "Niebora", dowódca batalionu "Miotła". Na początku września dowodził obroną Czerniakowa. Potem, ze zdziesiątkowanymi oddziałami przeszedł kanałami na Mokotów, następnie przedostał się do Śródmieścia. W momencie kapitulacji Powstania Warszawskiego został awansowany na stopień pułkownika.

Po powstaniu Mazurkiewicz kontynuował działalność konspiracyjną. Po rozwiązaniu AK działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. W pierwszą rocznicę wybuchu powstania został aresztowany. Urząd Bezpieczeństwa zwolnił go dla przeprowadzenia akcji ujawnienia byłych żołnierzy AK. W 1949 roku aresztowano go ponownie. Został oskarżony między innymi o prowadzenie działalności konspiracyjnej przeciwko władzy ludowej, utrzymywanie kontaktów wywiadowczych z polskimi ośrodkami emigracyjnymi i szpiegowskimi w Paryżu i Londynie, posiadanie pokaźnych składów broni palnej, amunicji i środków wybuchowych, a także przygotowania do zamachu stanu.

Na podstawie spreparowanych dowodów i bez dopuszczenia przed sąd świadków obrony, w 1953 roku skazano go na dożywocie, na wolność wyszedł w wyniku amnestii w 1956-tym. Od 1964 roku był wieloletnim wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W 1980-tym został awansowany na stopień generała brygady. Był wówczas najwyższym stopniem byłym oficerem AK w Polsce. W drugiej połowie lat 80-tych znalazł się w składzie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego.

Zmarł 4 maja 1988 roku w Warszawie. Został pochowany na stołecznym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Zobacz także

2023-09-27, godz. 14:00 I Festiwal Historyczny Już w najbliższą sobotę 30 września 2023 r. w Szklarskiej Porębie odbędzie się I Festiwal Historyczny. » więcej 2023-09-27, godz. 12:00 Kierunek muzeum Muzeum Śląska Opolskiego rozpoczyna oficjalnie projekt "Kierunek Muzeum – projekt edukacyjny"! Dzięki hojnym dofinansowaniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa… » więcej 2023-09-27, godz. 11:30 15. Festiwal Filmowy "Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci". Debata "Wojna - losy kobiet" - rozpocznie (14.00) cykl spotkań ze świadkami historii, historykami i dokumentalistami 15. Festiwalu Filmowego "Niepokorni, Niezłomni… » więcej 2023-09-27, godz. 10:00 Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, obchodzony w rocznicę utworzenia Służby Zwycięstwu Polski 84 lata temu, 27 września 1939 roku, w oblężonej przez wojska niemieckie Warszawie została utworzona Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja… » więcej 2023-09-27, godz. 08:00 Archiwum Akt Nowych zaprezentowało oryginalne dokumenty w 80. rocznicę akcji "Wilanów" Archiwum Akt Nowych w Warszawie zaprezentowało oryginalne dokumenty z akcji "Wilanów". Wczoraj (26.09) minęła 80. rocznica wydarzeń wymierzonych w niemieckich… » więcej 2023-09-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 27 września » więcej 2023-09-26, godz. 16:00 Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami z udziałem czterech przyszłych premierów Polski Mija 115 lat od akcji pod Bezdanami nieopodal Wilna. 26 września 1908 roku grupa Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, dowodzona przez Józefa… » więcej 2023-09-26, godz. 14:00 Kornel Morawiecki we wspomnieniach przyjaciół Kornel Morawiecki we wspomnieniach przyjaciół - Przystanek Historia we Wrocławiu, 29 września 2023 » więcej 2023-09-26, godz. 12:00 Drużyna Inki Już dzisiaj po raz kolejny na Pomorzu ruszają zajęcia w ramach projektu "Drużyna Inki", który jest inicjatywą Biuro Przystanek Historia IPN. » więcej 2023-09-26, godz. 10:00 77 lat temu władze PRL pozbawiły obywatelstwa polskiego gen. Andersa i 75 innych oficerów Polskich Sił Zbrojnych 77 lat temu - 26 września 1946 roku - władze PRL pozbawiły polskiego obywatelstwa generała Władysława Andersa oraz 75 innych oficerów Polskich Sił Zbrojnych… » więcej
146147148149150
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »