Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta…
2023-08-20, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/E.Leo/D.Panek

81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach

Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 20 sierpnia 1942 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach. Tego dnia wywieźli do niemieckiego obozu zagłady w Treblince około 6-7 tysięcy osób - głównie kobiety i dzieci. Likwidacja żydowskiej dzielnicy trwała do 24 sierpnia. W tym czasie przewieziono do Treblinki blisko 21 tysięcy osób, a około 1200, głównie ludzi starszych, niepełnosprawnych i chorych, zamordowano na miejscu. Pozostawiono przy życiu jedynie osoby silne, które umieszczono w czterech obozach pracy przymusowej - Jasna-Stolarska i trzech przyfabrycznych, aby pracowały dla niemieckich potrzeb. Z kieleckiego getta ocalało około 500 osób.
Na terenie getta znajdowało się 500 budynków, mogących pomieścić 15 tysięcy osób. Jednak pod koniec 1941 roku Niemcy stłoczyli tam 27 tysięcy Żydów - mieszkańców Kielc i osoby przywożone transportami między innymi z zachodniej Polski i z Wiednia. W żydowskiej zamkniętej dzielnicy panowały trudne, stale pogarszające się warunki bytowe. Racja żywnościowa na jedną osobę wynosiła 130 gramów chleba na dwa dni. Przeciętnie w jednym mieszkaniu żyły 3-4 rodziny. W ciągu roku z głodu, chorób i wycieńczenia zmarło około czterech tysięcy ludzi.

Po likwidacji getta Niemcy pozostawili około dwóch tysięcy mieszkańców, głównie w prowizorycznym obozie pracy przy ulicy Stolarskiej i Jasnej. Byli oni zatrudnieni do segregowania zrabowanego mienia żydowskiego oraz oczyszczania terenu byłego getta. W maju 1943 roku obóz zlikwidowano. Część więźniów została deportowana do niemieckich obozów pracy w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej, Pionkach i Bliżynie. Rozstrzelano też grupę 45 żydowskich dzieci w wieku od 15 miesięcy do 15 lat, pochodzących z rodzin lekarzy, członków Judenratu, czyli Rady Żydowskiej, i policji żydowskiej.

Także 20 sierpnia 1942 roku Niemcy rozstrzelali ponad 1200 Żydów z getta w Krzemieńcu, a około 360 osób z likwidowanego getta w Grybowie zamordowali w Białej Niżnej koło Nowego Sącza. Zlikwidowano też getta żydowskie w podwarszawskich miejscowościach - Falenicy i Rembertowie.

(więcej)

Przed wojną w Kielcach mieszkało około 20 tysięcy Żydów, w marcu 1940 roku - prawie 25,5 tysiąca. Żydowska zamknięta dzielnica, utworzona w kwietniu 1941 roku, była otoczona drewnianym ogrodzeniem z drutem kolczastym. Składała się z dwóch części oddzielonych rzeką Silnicą. Do 5 maja 1941 roku, czyli przez pierwszy miesiąc, mieszkańcy nie mogli opuszczać terenu dzielnicy, zakaz wstępu mieli również Polacy. Później Żydom wolno było wychodzić poza obszar getta, jeśli posiadali przepustkę ze zdjęciem, którą uzyskiwali za pośrednictwem Judenratu. Niemcy utworzyli również żydowską Służbę Porządkową, składającą się na początku 1942 roku ze 120 osób.
W kieleckim getcie podjęto próbę zorganizowania ruchu oporu, jednak nie udało się podjąć żadnej akcji zbrojnej, wobec braku pomocy z zewnątrz. Pod koniec 1941 roku Niemcy rozpoczęli przygotowania do likwidacji "osiedli żydowskich". Wprowadzono karę śmierci dla Żydów opuszczających bez pozwolenia teren getta, a także dla Polaków ukrywających zbiegów i udzielających im pomocy. Poczta przestała przyjmować przesyłki żywnościowe przeznaczone dla Żydów, w gettach zmniejszano racje żywnościowe. Akcję likwidacji gett rozpoczęto w 1942 roku. W połowie roku 1943 zlikwidowano getta - warszawskie, lwowskie i białostockie. Ostatnim było getto łódzkie. Niemcy połączyli eksterminację Żydów z grabieżą ich mienia. W Kielcach utworzyli w tym celu specjalne magazyny do przechowywania skradzionych rzeczy.

Likwidacja zamkniętych dzielnic żydowskich była częścią akcji "Reinhardt", którą Niemcy przeprowadzili w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski, w ramach tak zwanego ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.

W 65. rocznicę likwidacji kieleckiego getta, w 2007 roku, przy alei IX Wieków Kielc nad rzeką Silnicą, w miejscu, gdzie Niemcy chowali zamordowanych Żydów, odsłonięto pomnik ofiar dzielnicy żydowskiej. Wykonał go Marek Cecuła, syn Motele Kohna, który był więziony w getcie i przeżył jego likwidację. Pomnik wykonany został ze stali nierdzewnej i przedstawia przechyloną menorę zanurzoną w ziemi. Podłoże wykonano z kostki brukowej, która pokrywała ulice na terenie getta.

Zobacz także

2023-09-01, godz. 04:45 II wojna światowa - atak na Westerplatte 84 lata temu, 1 września 1939 roku, atakiem Niemiec na polską placówkę na Westerplatte, rozpoczęła się II wojna światowa. O godzinie 4.45 pancernik Schleswig-Holstein… » więcej 2023-09-01, godz. 04:00 84 lata temu wybuchła II wojna światowa 84 lata temu, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa, najbardziej niszczycielski i krwawy konflikt w dziejach ludzkości. Rozpoczęła się napaścią… » więcej 2023-09-01, godz. 04:00 Kalendarium historyczne na dziś 1 września » więcej 2023-08-31, godz. 20:25 Na lotnisku w Polskiej Nowej Wsi upamiętniono wybuch II wojny światowej 84 lata temu z lotniska w Polskiej Nowej Wsi koło Opola wystartowały niemieckie samoloty, które zbombardowały Wieluń. To pierwsze miejsce na Opolszczyźnie… » więcej 2023-08-31, godz. 14:00 41 lat temu w Lubinie od kul milicji i ZOMO zginęło trzech robotników 41 lat temu, 31 sierpnia 1982 roku, w drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, "Solidarność" zdelegalizowana po wprowadzeniu stanu wojennego, zorganizowała… » więcej 2023-08-31, godz. 12:00 43 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 43 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2023-08-31, godz. 10:00 79 lat temu w zbombardowanym kościele sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 79 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej 2023-08-31, godz. 08:00 84. rocznica prowokacji gliwickiej poprzedzającej wybuch II wojny światowej 84 lata temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2023-08-31, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 31 sierpnia » więcej 2023-08-30, godz. 16:00 1 września w Gdańsku Koncert Niepodległości "Niepokorne", poświęcony kobietom zasłużonym dla Polski 1 września w Sali BHP Stoczni Gdańskiej odbędzie się 49. Koncert Niepodległości "Niepokorne", w całości poświęcony kobietom zasłużonym dla Polski… » więcej
146147148149150
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »