Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta…
2023-08-20, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/E.Leo/D.Panek

81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach

Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 20 sierpnia 1942 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach. Tego dnia wywieźli do niemieckiego obozu zagłady w Treblince około 6-7 tysięcy osób - głównie kobiety i dzieci. Likwidacja żydowskiej dzielnicy trwała do 24 sierpnia. W tym czasie przewieziono do Treblinki blisko 21 tysięcy osób, a około 1200, głównie ludzi starszych, niepełnosprawnych i chorych, zamordowano na miejscu. Pozostawiono przy życiu jedynie osoby silne, które umieszczono w czterech obozach pracy przymusowej - Jasna-Stolarska i trzech przyfabrycznych, aby pracowały dla niemieckich potrzeb. Z kieleckiego getta ocalało około 500 osób.
Na terenie getta znajdowało się 500 budynków, mogących pomieścić 15 tysięcy osób. Jednak pod koniec 1941 roku Niemcy stłoczyli tam 27 tysięcy Żydów - mieszkańców Kielc i osoby przywożone transportami między innymi z zachodniej Polski i z Wiednia. W żydowskiej zamkniętej dzielnicy panowały trudne, stale pogarszające się warunki bytowe. Racja żywnościowa na jedną osobę wynosiła 130 gramów chleba na dwa dni. Przeciętnie w jednym mieszkaniu żyły 3-4 rodziny. W ciągu roku z głodu, chorób i wycieńczenia zmarło około czterech tysięcy ludzi.

Po likwidacji getta Niemcy pozostawili około dwóch tysięcy mieszkańców, głównie w prowizorycznym obozie pracy przy ulicy Stolarskiej i Jasnej. Byli oni zatrudnieni do segregowania zrabowanego mienia żydowskiego oraz oczyszczania terenu byłego getta. W maju 1943 roku obóz zlikwidowano. Część więźniów została deportowana do niemieckich obozów pracy w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej, Pionkach i Bliżynie. Rozstrzelano też grupę 45 żydowskich dzieci w wieku od 15 miesięcy do 15 lat, pochodzących z rodzin lekarzy, członków Judenratu, czyli Rady Żydowskiej, i policji żydowskiej.

Także 20 sierpnia 1942 roku Niemcy rozstrzelali ponad 1200 Żydów z getta w Krzemieńcu, a około 360 osób z likwidowanego getta w Grybowie zamordowali w Białej Niżnej koło Nowego Sącza. Zlikwidowano też getta żydowskie w podwarszawskich miejscowościach - Falenicy i Rembertowie.

(więcej)

Przed wojną w Kielcach mieszkało około 20 tysięcy Żydów, w marcu 1940 roku - prawie 25,5 tysiąca. Żydowska zamknięta dzielnica, utworzona w kwietniu 1941 roku, była otoczona drewnianym ogrodzeniem z drutem kolczastym. Składała się z dwóch części oddzielonych rzeką Silnicą. Do 5 maja 1941 roku, czyli przez pierwszy miesiąc, mieszkańcy nie mogli opuszczać terenu dzielnicy, zakaz wstępu mieli również Polacy. Później Żydom wolno było wychodzić poza obszar getta, jeśli posiadali przepustkę ze zdjęciem, którą uzyskiwali za pośrednictwem Judenratu. Niemcy utworzyli również żydowską Służbę Porządkową, składającą się na początku 1942 roku ze 120 osób.
W kieleckim getcie podjęto próbę zorganizowania ruchu oporu, jednak nie udało się podjąć żadnej akcji zbrojnej, wobec braku pomocy z zewnątrz. Pod koniec 1941 roku Niemcy rozpoczęli przygotowania do likwidacji "osiedli żydowskich". Wprowadzono karę śmierci dla Żydów opuszczających bez pozwolenia teren getta, a także dla Polaków ukrywających zbiegów i udzielających im pomocy. Poczta przestała przyjmować przesyłki żywnościowe przeznaczone dla Żydów, w gettach zmniejszano racje żywnościowe. Akcję likwidacji gett rozpoczęto w 1942 roku. W połowie roku 1943 zlikwidowano getta - warszawskie, lwowskie i białostockie. Ostatnim było getto łódzkie. Niemcy połączyli eksterminację Żydów z grabieżą ich mienia. W Kielcach utworzyli w tym celu specjalne magazyny do przechowywania skradzionych rzeczy.

Likwidacja zamkniętych dzielnic żydowskich była częścią akcji "Reinhardt", którą Niemcy przeprowadzili w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski, w ramach tak zwanego ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.

W 65. rocznicę likwidacji kieleckiego getta, w 2007 roku, przy alei IX Wieków Kielc nad rzeką Silnicą, w miejscu, gdzie Niemcy chowali zamordowanych Żydów, odsłonięto pomnik ofiar dzielnicy żydowskiej. Wykonał go Marek Cecuła, syn Motele Kohna, który był więziony w getcie i przeżył jego likwidację. Pomnik wykonany został ze stali nierdzewnej i przedstawia przechyloną menorę zanurzoną w ziemi. Podłoże wykonano z kostki brukowej, która pokrywała ulice na terenie getta.

Zobacz także

2023-09-05, godz. 08:00 W Wilnie odbędzie się wernisaż wystawy "Podróż w nieznane z Instytutem Polonika" "Podróż w nieznane z Instytutem Polonika" to tytuł wystawy, którą od dziś (05.09, początek po 16.30) będzie można oglądać w Domu Kultury Polskiej w… » więcej 2023-09-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 5 września » więcej 2023-09-04, godz. 14:00 W Pile rusza Ogólnopolski Kongres "Dekada Wyklętych" W Pile rozpoczyna się Ogólnopolski Kongres "Dekada Wyklętych" w 95. rocznicę urodzin Danuty Siedzikówny "Inki". Dziś i jutro historycy, społecznicy, potomkowie… » więcej 2023-09-04, godz. 12:00 Częstochowa upamiętni dzisiaj ofiary Krwawego Poniedziałku O godzinie 18 w częstochowskiej archikatedrze zostanie odprawiona msza święta w intencji ofiar tak zwanego krwawego poniedziałku - masowych niemieckich egzekucji… » więcej 2023-09-04, godz. 10:17 W Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL poświęcono Serce dla Inki w 95. rocznicę jej urodzin W Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zostało poświęcone Serce dla Inki - wykonane ze srebra symboliczne wotum pamięci sanitariuszki… » więcej 2023-09-04, godz. 10:00 Dziś Bogna Szafraniec opowie o kolekcji Alojzego Smolki w zbiorach Muzeum Śląska Opolskiego W ramach #EuropejskieDniDziedzictwa Stowarzyszenie RODŁO Opole zaprasza na spotkanie z dr Bogną Szafraniec z Muzeum Śląska Opolskiego, prezes Opolskiego Oddziału… » więcej 2023-09-04, godz. 09:45 Zmarł żołnierz NSZ mjr. Stanisław Turski Msza święta żałobna w intencji duszy żołnierza Brygady Świętokrzyskiej NSZ majora Stanisława Turskiego zostanie odprawiona o godz. 10.00 w kościele pw… » więcej 2023-09-04, godz. 08:00 Odsłonięcie i poświęcenie tablicy Witolda Pileckiego w Pyrzycach Przy kościele w Pyrzycach odsłonięto tablicę upamiętniającą rotmistrza Witolda Pileckiego - polskiego bohatera zamordowanego przez władze komunistyczne… » więcej 2023-09-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 4 września » więcej 2023-09-03, godz. 10:00 84 lata temu doszło do niemieckiej prowokacji w Bydgoszczy 84 lata temu - 3 września 1939 roku - w Bydgoszczy rozpoczęła się niemiecka akcja dywersyjna, która najpierw doprowadziła do samosądów na ulicach miasta… » więcej
144145146147148
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »