Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta…
2023-08-20, 10:00 Autor: IAR/K.Koziełł/E.Leo/D.Panek

81 lat temu Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach

Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Getto w Kielcach. Przed uformowaniem kolumn, ul. Starowarszawska. [fot. wikipedia/domena publiczna]
81 lat temu, 20 sierpnia 1942 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach. Tego dnia wywieźli do niemieckiego obozu zagłady w Treblince około 6-7 tysięcy osób - głównie kobiety i dzieci. Likwidacja żydowskiej dzielnicy trwała do 24 sierpnia. W tym czasie przewieziono do Treblinki blisko 21 tysięcy osób, a około 1200, głównie ludzi starszych, niepełnosprawnych i chorych, zamordowano na miejscu. Pozostawiono przy życiu jedynie osoby silne, które umieszczono w czterech obozach pracy przymusowej - Jasna-Stolarska i trzech przyfabrycznych, aby pracowały dla niemieckich potrzeb. Z kieleckiego getta ocalało około 500 osób.
Na terenie getta znajdowało się 500 budynków, mogących pomieścić 15 tysięcy osób. Jednak pod koniec 1941 roku Niemcy stłoczyli tam 27 tysięcy Żydów - mieszkańców Kielc i osoby przywożone transportami między innymi z zachodniej Polski i z Wiednia. W żydowskiej zamkniętej dzielnicy panowały trudne, stale pogarszające się warunki bytowe. Racja żywnościowa na jedną osobę wynosiła 130 gramów chleba na dwa dni. Przeciętnie w jednym mieszkaniu żyły 3-4 rodziny. W ciągu roku z głodu, chorób i wycieńczenia zmarło około czterech tysięcy ludzi.

Po likwidacji getta Niemcy pozostawili około dwóch tysięcy mieszkańców, głównie w prowizorycznym obozie pracy przy ulicy Stolarskiej i Jasnej. Byli oni zatrudnieni do segregowania zrabowanego mienia żydowskiego oraz oczyszczania terenu byłego getta. W maju 1943 roku obóz zlikwidowano. Część więźniów została deportowana do niemieckich obozów pracy w Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej, Pionkach i Bliżynie. Rozstrzelano też grupę 45 żydowskich dzieci w wieku od 15 miesięcy do 15 lat, pochodzących z rodzin lekarzy, członków Judenratu, czyli Rady Żydowskiej, i policji żydowskiej.

Także 20 sierpnia 1942 roku Niemcy rozstrzelali ponad 1200 Żydów z getta w Krzemieńcu, a około 360 osób z likwidowanego getta w Grybowie zamordowali w Białej Niżnej koło Nowego Sącza. Zlikwidowano też getta żydowskie w podwarszawskich miejscowościach - Falenicy i Rembertowie.

(więcej)

Przed wojną w Kielcach mieszkało około 20 tysięcy Żydów, w marcu 1940 roku - prawie 25,5 tysiąca. Żydowska zamknięta dzielnica, utworzona w kwietniu 1941 roku, była otoczona drewnianym ogrodzeniem z drutem kolczastym. Składała się z dwóch części oddzielonych rzeką Silnicą. Do 5 maja 1941 roku, czyli przez pierwszy miesiąc, mieszkańcy nie mogli opuszczać terenu dzielnicy, zakaz wstępu mieli również Polacy. Później Żydom wolno było wychodzić poza obszar getta, jeśli posiadali przepustkę ze zdjęciem, którą uzyskiwali za pośrednictwem Judenratu. Niemcy utworzyli również żydowską Służbę Porządkową, składającą się na początku 1942 roku ze 120 osób.
W kieleckim getcie podjęto próbę zorganizowania ruchu oporu, jednak nie udało się podjąć żadnej akcji zbrojnej, wobec braku pomocy z zewnątrz. Pod koniec 1941 roku Niemcy rozpoczęli przygotowania do likwidacji "osiedli żydowskich". Wprowadzono karę śmierci dla Żydów opuszczających bez pozwolenia teren getta, a także dla Polaków ukrywających zbiegów i udzielających im pomocy. Poczta przestała przyjmować przesyłki żywnościowe przeznaczone dla Żydów, w gettach zmniejszano racje żywnościowe. Akcję likwidacji gett rozpoczęto w 1942 roku. W połowie roku 1943 zlikwidowano getta - warszawskie, lwowskie i białostockie. Ostatnim było getto łódzkie. Niemcy połączyli eksterminację Żydów z grabieżą ich mienia. W Kielcach utworzyli w tym celu specjalne magazyny do przechowywania skradzionych rzeczy.

Likwidacja zamkniętych dzielnic żydowskich była częścią akcji "Reinhardt", którą Niemcy przeprowadzili w latach 1942-1943 na terytorium okupowanej Polski, w ramach tak zwanego ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej.

W 65. rocznicę likwidacji kieleckiego getta, w 2007 roku, przy alei IX Wieków Kielc nad rzeką Silnicą, w miejscu, gdzie Niemcy chowali zamordowanych Żydów, odsłonięto pomnik ofiar dzielnicy żydowskiej. Wykonał go Marek Cecuła, syn Motele Kohna, który był więziony w getcie i przeżył jego likwidację. Pomnik wykonany został ze stali nierdzewnej i przedstawia przechyloną menorę zanurzoną w ziemi. Podłoże wykonano z kostki brukowej, która pokrywała ulice na terenie getta.

Zobacz także

2023-09-20, godz. 14:00 Zaginione kroniki Powstania Warszawskiego Już dzisiaj 20 września, o godzinie 17.30 zapraszamy do Przystanek Historia IPN na inauguracyjne spotkanie z cyklu „Historia zapisana w fotografii”. » więcej 2023-09-20, godz. 12:00 Powstali 1863-1864 Jeszcze tylko dzisiaj można oglądać w Brzegu wystawę: Powstali 1863-1864 przygotowaną przez Muzeum Historii Polski. » więcej 2023-09-20, godz. 10:00 Tajemnice bezpieki uż 26 września (we wtorek), o godzinie 17.30 zapraszamy do Przystanku Historia IPN, na ul. Marszałkowską 21/25 na spotkanie „Tajemnice zabójstwa ks. Franciszka… » więcej 2023-09-20, godz. 08:00 Pancerna pięść II RP Już w sobotę w ramach cyklu Wartalk w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Księcia Ludwika I w Brzegu spotkanie z Jędrzejem Korbalem, który opowie o wojskach… » więcej 2023-09-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 20 września » więcej 2023-09-19, godz. 16:00 Łączka i inne miejsca poszukiwań Instytut Pamięci Narodowej rozpoczyna VII edycję projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań” i zaprasza do udziału! » więcej 2023-09-19, godz. 14:00 Niezwykły zamek Jednym z ciekawszych eksponatów w Muzeum Ziemi Kozielskiej jest zamek z pałacu w Polskiej Cerekwi z XVII wieku, który odnaleziono w latach 70. XX w. w zamkowych… » więcej 2023-09-19, godz. 12:00 Niezłomni liderzy Kościoła Z okazji 70 rocznicy aresztowania kard. Stefana Wyszyńskiego i abp. Antoniego Baraniaka w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL odbędą… » więcej 2023-09-19, godz. 10:00 Generał Mieczysław Smorawiński zapamiętany Ostatni lokator pałacu Lubomirskich gen.Mieczysław Smorawiński wystawę pod tym tytułem można już oglądać w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych. » więcej 2023-09-19, godz. 08:00 Śląski wymiar niepodległości Już za dwa dni w czwartek przegląd filmów dokumentalnych o walce kobiet o polski Śląsk.Wydarzenie zaplanowane zostało w Muzeum Niepodległości w Warsza… » więcej
136137138139140
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »