Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 98 lat temu spółka Polskie Radio dostała koncesję…
2023-08-18, 08:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska

98 lat temu spółka Polskie Radio dostała koncesję na nadawanie ogólnopolskiego programu radiowego

Siedziba Radia Opole [fot. Wanda Kownacka]
Siedziba Radia Opole [fot. Wanda Kownacka]
98 lat temu, 18 sierpnia 1925 roku, spółka Polskie Radio dostała koncesję na nadawanie ogólnopolskiego programu radiowego. Pozwolenie, wydane na 20 lat, przyznawało prawo budowania i eksploatacji urządzeń radiofonicznych na terenie całego kraju.
Do konkursu zgłosiło się dziesięć spółek i firm, w tym Polskie Towarzystwo Radiotechniczne, które miało najlepsze zaplecze techniczne i największe szanse na wygraną. Wygrała jednak spółka Polskie Radio, i to ona już osiem miesięcy później, 18 kwietnia 1926 roku o godzinie 17.00, rozpoczęła regularne nadawanie programu ze stacji nadawczej w Warszawie. Założycielami spółki Polskie Radio, związanej z koncernem elektryfikacyjnym "Siła i Światło", byli lekarz Zygmunt Chamiec oraz inżynier Tadeusz Sułowski.

Pierwszą próbną audycję radiową wyemitowano 1 lutego 1925 roku, i tę datę uznaje się za początek naszej radiofonii. W niedzielny wieczór o godzinie 18.00 w stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie przy ulicy Narbutta inżynier Roman Rudniewski powiedział do mikrofonu: "Tu próbna stacja radionadawcza PTR, fala 385 metrów". Regularne nadawanie programu radiowego Polskie Radio rozpoczęło 26 listopada tego samego roku. Kilka miesięcy później, 18 kwietnia 1926, oddano do użytku Rozgłośnię Polskiego Radia w Warszawie. Z odbiorników popłynęły słowa "Halo, halo, Polskie Radio Warszawa...".

W początkowym okresie program radiowy był nadawany na żywo jedynie przez kilka wieczornych godzin, w drugiej połowie lat 30. emisja trwała już cały dzień. Początkowo audycji słuchało niespełna 5 tysięcy osób. Większość czasu antenowego zajmowała muzyka.

Już w 1927 roku Polskie Radio rozpoczęło międzynarodową wymianę programów. Możliwe stały się transmisje z zawodów sportowych, dzięki którym słuchacze mogli się przenosić do najbardziej oddalonych zakątków świata. Wielkim wydarzeniem okresu międzywojennego były też transmisje Konkursów Chopinowskich.

Radiowe władze od początku postawiły na rozwój ośrodków regionalnych, wychodząc z założenia, że ogólnopolskiego radia nie można przygotowywać tylko z Warszawy. Kolejno powstawały rozgłośnie w: Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Wilnie, Lwowie, Łodzi i Toruniu. W 1937 roku otwarto stację Warszawa II, a 1 lipca 1938 roku rozgłośnię w Baranowiczach. Od początku z radiem współpracowało wielu wybitnych pisarzy, dyrygentów czy aktorów. Rozgłośnia prezentowała nowoczesny i wysoki poziom artystyczny. Emitowała odczyty, audycje dla dzieci, komunikaty rolnicze, gospodarcze i meteorologiczne. Od 1927 roku nadawała niedzielne msze święte, transmitowane z katedry w Poznaniu. Kiedy w 1932 roku uruchomiono watykańską stację radiową, Polskie Radio zaczęło transmitować błogosławieństwa papieskie, a potem orędzia Ojca Świętego.

Program radiowy wzbogacał się systematycznie o audycje literackie oraz słuchowiska. Z czasem codzienną praktyką stało się nagrywanie wielu audycji, przedtem nadawanych wyłącznie na żywo. Radio szybko stało się nieodłączną częścią codziennego życia wielu Polaków. Było szybsze niż prasa i trafiało do osób, które nie potrafiły czytać. Radio jako ośrodek twórczy przyciągało wielkie umysły i talenty - pisarzy, dyrygentów, aktorów. Jego pracownikami oraz współpracownikami byli między innymi: Jan Parandowski, Jerzy Szaniawski, Jarosław Iwaszkiewicz, Maria Dąbrowska, Grzegorz Fitelberg, Władysław Szpilman, Stefan Jaracz i Aleksander Zelwerowicz.

Istotnym wydarzeniem dla polskiej radiofonii było wybudowanie stacji nadawczej w Łazach pod Raszynem w 1931 roku. Gdy oddawano ją do użytku, była nadajnikiem o największej mocy w Europie. Pokrywała zasięgiem niemal 90 procent powierzchni ówczesnej Polski. Do dziś pełni funkcję nadawczą.

Po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych dniach września 1939 roku, Niemcy zniszczyli radiostację w Raszynie. Jej funkcję przejęła Warszawa II, nadająca od 7 do 23 września, między innymi słynne przemówienia prezydenta stolicy Stefana Starzyńskiego. Przekazywała też wiadomości ze świata, informacje i reportaże z walczącej stolicy i ogłaszała alarmy lotnicze. Do 30 września emitowano jeszcze komunikaty na krótkofalówkach. Potem radio przeszło do konspiracji. Po wyzwoleniu najpierw nadawano program z bocznicy kolejowej w Lublinie, a następnie z Parku Praskiego w Warszawie. W PRL komunistyczne władze wykorzystywały radio jako instrument propagandowy. Istotną rolę odegrały wtedy rozgłośnie zagraniczne, takie jak Radio Wolna Europa, BBC czy Głos Ameryki, które przełamywały oficjalny monopol informacyjny w krajach za tzw. żelazną kurtyną.

Przez kilkadziesiąt lat rozwoju Polskie Radio przeszło między innymi od nagrywania na stalowej taśmie do programu cyfrowego. Po przemianach demokratycznych 1989 roku przestało też być monopolistą.

Dziś Polskie Radio towarzyszy słuchaczom za pośrednictwem czterech ogólnopolskich programów - Pierwszego, Drugiego, Trzeciego i Polskiego Radia 24, które są dostępne na falach FM, w systemie DAB+ oraz w internecie. W ofercie są też - Polskie Radio dla Zagranicy, a także Czwórka, Polskie Radio Dzieciom, Polskie Radio Chopin i Polskie Radio Kierowców. Dostępny jest także portal informacyjny Polskieradio24.pl, a na stronie Polskieradio.pl, oprócz informacji z anten i podcastów, publikowane są unikatowe serwisy specjalne poświęcone wybitnym postaciom i przełomowym wydarzeniom najnowszej historii. Wykorzystują one bogactwo radiowych zbiorów archiwalnych.

17 Rozgłośni Regionalnych Polskiego Radia współpracuje ze sobą, tworząc odrębne spółki. Polskie Radio - jako instytucja - z okazji 80-lecia istnienia w 2005 roku otrzymało Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz zostało uhonorowane Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy.

Polskie Radio przyznaje też swoje nagrody. Są to prestiżowe Złote Mikrofony, wręczane od 1969 roku, oraz Mikrofony: Diamentowe i Honorowe.

Zobacz także

2023-08-17, godz. 08:00 115 lat temu urodziła się Papusza, polska poetka romskiego pochodzenia 115 lat temu - 17 sierpnia 1908 roku - urodziła się Papusza, polska poetka romskiego pochodzenia, tworząca w języku romskim. Właściwie nazywała się Bronisława… » więcej 2023-08-17, godz. 07:15 Kalendarz historyczny na dziś 17 sierpnia » więcej 2023-08-16, godz. 16:00 104 lata temu wybuchło I powstanie śląskie 104 lata temu, w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku, wybuchło I powstanie śląskie. Zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska, miało… » więcej 2023-08-16, godz. 14:00 Wkrótce otwarcie wystawy „Zbrodnie (nie)osądzone” Na Plantach, w sąsiedztwie ul. Dunajewskiego, 19 sierpnia 2023 r. o godz. 10:00 otwarta zostanie wystawa „Zbrodnie (nie)osądzone. Rozliczenia z niemieckimi… » więcej 2023-08-16, godz. 12:00 80 lat temu wybuchło powstanie w białostockim getcie 80 lat temu, 16 sierpnia 1943 roku, wybuchło powstanie w białostockim getcie. Był to drugi co do wielkości, po powstaniu w getcie warszawskim, akt zbrojny… » więcej 2023-08-16, godz. 10:00 Poczdam: uroczystość upamiętniająca ofiary NKWD i KGB W Poczdamie upamiętniono ofiary NKWD i KGB. W dawnej katowni odbyło się spotkanie z grupą ich bliskich i byłym więźniem, który przypomniał o metodach… » więcej 2023-08-16, godz. 08:00 „Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela” - spotkanie z autorem To jedno z licznych wydarzeń towarzyszących prezentowanej w Opolu wystawie zatytułowanej "Pełno ich nigdzie – najciekawsze murale o polskich Żydach", którą… » więcej 2023-08-16, godz. 07:00 Kalendarz historyczny na dziś 16 sierpnia » więcej 2023-08-15, godz. 12:00 Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej 15 sierpnia przypada Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Upamiętnia udział chłopów w tym starciu, stoczonym w… » więcej 2023-08-15, godz. 11:00 Dziś Święto Wojska Polskiego Dziś (15 sierpnia) o godzinie 14.00 na Wisłostradzie w Warszawie ruszy defilada z okazji Święta Wojska Polskiego. Podczas uroczystości zaprezentowanych zostanie… » więcej
154155156157158
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »