Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę…
2023-08-15, 12:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Porycka/K.Koziełł

Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej

Wincenty Witos [fot. wikipedia/domena publiczna]
Wincenty Witos [fot. wikipedia/domena publiczna]
15 sierpnia przypada Święto Czynu Chłopskiego, obchodzone w rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Upamiętnia udział chłopów w tym starciu, stoczonym w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wtedy to w ciągu kilku sierpniowych dni osiągnęliśmy historyczne zwycięstwo nad Armią Czerwoną. Bitwa Warszawska, określana także "Cudem nad Wisłą" i uznawana za 18. przełomową bitwę w historii świata, zadecydowała o niepodległości Polski i uratowała Europę przed bolszewizmem. Święto Czynu Chłopskiego zostało ustanowione i było obchodzone po raz pierwszy w 1936 roku.
Do walki z sowietami wezwał chłopów ówczesny premier Rządu Obrony Narodowej - Wincenty Witos, prezes PSL Piast. Apelował, by bronili Polski przed bolszewickim najeźdźcą razem z rzemieślnikami, studentami, duchownymi i wojskiem oraz ludźmi z innych warstw społecznych, ponieważ wszyscy tworzą jeden naród. W odpowiedzi zgłosiło się kilkaset tysięcy mieszkańców wsi. Stanowili oni trzon polskiej armii, która łącznie liczyła około miliona żołnierzy, zdolnych skutecznie przeciwstawić się Armii Czerwonej. Umożliwiło to Naczelnemu Wodzowi Józefowi Piłsudskiemu realizację strategicznego planu, który doprowadził do zwycięstwa nad Rosjanami.

W wojnie polsko-bolszewickiej oddziały chłopskie toczyły z najeźdźcami regularne bitwy, między innymi pod Łosicami czy pod Skrzeszewem nad Bugiem. Chłopi likwidowali niedobitki wrogiej armii, zdobywając tabory i broń, a także służyli polskim jednostkom za przewodników. Dostarczali też żywność i zboże oraz konie, które były głównie wykorzystywane w kawalerii i artylerii. Wielu chłopów, uczestników wojny polsko-bolszewickiej odniosło rany lub straciło życie.

Wojna polsko-rosyjska, zakończona pokojem zawartym w Rydze 18 marca 1921 roku, była najpoważniejszym konfliktem zagrażającym istnieniu państwa polskiego od czasu odzyskania niepodległości w 1918 roku. Rosjanie realizowali bolszewicki plan przyspieszenia rewolucji światowej i podbicia Europy, Polacy natomiast walczyli o zachowanie niepodległości.

Wojsko Polskie stoczyło pod Warszawą jedną z największych i zarazem najważniejszych bitew w historii swojego oręża. Decydujące starcie na przedpolach stolicy, a potem bitwa pod Komarowem, nad Niemnem oraz bitwy na południowo-wschodnich rubieżach odrodzonego państwa polskiego zdecydowały o zwycięskim zakończeniu wojny, toczącej się o polską granicę wschodnią.

Premier Wincenty Witos, kierujący rządem w okresie wojny, został uhonorowany w 1921 roku najwyższym odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego.

(więcej)

Święto Czynu Chłopskiego zostało ustanowione w 1936 roku przez Naczelny Komitet Wykonawczy Stronnictwa Ludowego, który chciał przypomnieć Polakom i samym chłopom o poświęceniu i wkładzie, jaki wnieśli w zwycięstwo nad sowietami.

W 1936 roku sytuacja chłopów była bardzo trudna pod względem ekonomicznym, co doprowadziło do masowych strajków. Także weterani wojny polsko-bolszewickiej i bliscy poległych nie mieli środków utrzymania, nie spełniono obietnic dotyczących poprawy ich losu. Reforma rolna przyjęta w 1920 roku nie była realizowana, a światowy kryzys z początku lat 30., który sięgnął Polski, dotkliwie dotknął mieszkańców wsi. Wskutek tego chłopi podjęli protesty, które władze krwawo tłumiły.

Podczas pierwszych obchodów Święta Czynu Chłopskiego 15 sierpnia 1936 roku policja bezwzględnie pacyfikowała wsie -głównie na Zamojszczyźnie i w Małopolsce, gdzie rodziły się bunty chłopskie. W sumie zginęło 19 osób, aresztowano zaś około 800 ludowców, a ich dobytek skonfiskowano.

Także drugie obchody święta w 1937 roku upłynęły w atmosferze wielkiego strajku chłopów, którzy stanowili 2/3 ludności w II Rzeczpospolitej. W rozruchach, trwających do 26 sierpnia, zginęło ponad 60 osób. Polskie Stronnictwo Ludowe wydało odezwę, w której między innymi apelowało: "Ci co bronią i żywią, mają również prawo do współgospodarzenia krajem w każdym czasie. CHŁOPI! Święcąc rocznicę Czynu Chłopskiego, oddamy hołd poległym - uczcimy bohaterów, ale równocześnie gromkim głosem zawołamy - Współgospodarzami Polski być chcemy!".

W czasie II wojny światowej i w okresie PRL do 1989 roku, nie obchodzono Święta Czynu Chłopskiego. W rok po przemianach demokratycznych w Polsce, 16 czerwca 1990 roku, Rada Naczelna PSL podjęła uchwałę przywracającą święto.

Obchody centralne święta odbywały się w Radzyminie, jednak zostały zdominowane przez obchody Święta Wojska Polskiego. Dlatego Polskie Stronnictwo Ludowe postanowiło poszukać innego, stałego miejsca. Wybór padł na sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Pani Ziemi Świętokrzyskiej w Kałkowie-Godowie, gdzie centralne uroczystości odbywają się od roku 2000. Otwarto tam również Panteon Chłopów Polskich, który powstał dzięki staraniom Wincentego Stawarza (zm. 1998) - wiceprezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego i wnuka Wincentego Witosa oraz dzięki poparciu księdza infułata Czesława Wali (zm. 2020) - twórcy i wieloletniego kustosza sanktuarium w Kałkowie.

Zobacz także

2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej 2024-07-09, godz. 15:00 Na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odsłonięty został wyremontowany grób żołnierza AK M. Półtoraka Na Litwie, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej został odsłonięty wyremontowany grób żołnierza 4. Brygady Wileńskiej AK, kawalera orderu Virtuti Militari… » więcej 2024-07-09, godz. 12:39 W Berlinie zaprezentowano mural poświęcony Powstaniu Warszawskiemu W berlińskiej dzielnicy Treptow-Koepenick w poniedziałek jego twórcy w obecności ambasadora RP zaprezentowali mural poświęcony Powstaniu Warszawskiemu. Dzieło… » więcej 2024-07-09, godz. 11:00 W miejscowości Bogusze oddano hołd dowódcom Wileńskiego Sztabu AK W miejscowości Bogusze oddano hołd oficerom Wileńskiego Sztabu Armii Krajowej, którzy dowodzili operacją "Ostra Brama". Po zakończeniu walk, zostali oni… » więcej 2024-07-09, godz. 09:00 107 lat temu doszło do tzw. kryzysu przysięgowego 107 lat temu - 9 lipca 1917 roku - na wezwanie Józefa Piłsudskiego żołnierze I i III Brygady Legionów Polskich odmówili złożenia przysięgi na wierne braterstwo… » więcej 2024-07-09, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 9 lipca » więcej 2024-07-08, godz. 15:00 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku 44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca… » więcej 2024-07-08, godz. 13:00 W Wilnie oddano hołd bohaterom operacji "Ostra Brama" W stolicy Litwy - Wilnie, oddano hołd bohaterom operacji "Ostra Brama". Uroczystość się odbyła na Cmentarzu na Rossie, w 80. rocznicę rozpoczęcia walki… » więcej 2024-07-08, godz. 11:31 Pistolety Napoleona sprzedane za ponad półtora miliona euro Dwa pistolety Napoleona Bonaparte zostały sprzedane na aukcji za prawie milion siedemset tysięcy euro. Licytacja odbyła się w Fontainebleau pod Paryżem. Nie… » więcej 2024-07-08, godz. 09:00 Zmarł ppłk Antoni Zienkiewicz, żołnierz ZWZ-AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego W wieku 101 lat zmarł podpułkownik Antoni Zienkiewicz, żołnierz ZWZ-AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego oraz działacz opozycji antykomunistycznej… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »