Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 125 lat temu urodziła się Karolina Lanckorońska…
2023-08-11, 08:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł

125 lat temu urodziła się Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, działaczka Polonii we Włoszech, wielka patriotka

Karolina Lanckorońska (1898-2002) polska historyk i historyk sztuki, nauczycielka akademicka, żołnierz Armii Krajowej, więzień obozu koncentracyjnego Ravensbrück, oficer prasowa 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych [fot. Centralne Archiwum Wojskowe]
Karolina Lanckorońska (1898-2002) polska historyk i historyk sztuki, nauczycielka akademicka, żołnierz Armii Krajowej, więzień obozu koncentracyjnego Ravensbrück, oficer prasowa 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych [fot. Centralne Archiwum Wojskowe]
125 lat temu, 11 sierpnia 1898 roku, urodziła się profesor Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, działaczka Polonii we Włoszech, wielka patriotka. Była współzałożycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie oraz dyrektorem Fundacji imienia Lanckorońskich, wspierającej naukę i kulturę polską. W 1994 roku przekazała narodowi polskiemu cenną kolekcję dzieł sztuki. Zmarła w 2002 roku.
Profesor Lanckorońska była ostatnią przedstawicielką rodu Lanckorońskich z Brzezia. Urodziła się w Buchberg am Kamp pod Wiedniem w Austrii. Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Wiedeńskim, a od 1934 do 1940 roku pracowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas II wojny światowej była żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i porucznikiem Armii Krajowej. Działała w charytatywnej Radzie Głównej Opiekuńczej. Poszukiwało ją NKWD, a w 1942 została aresztowana przez gestapo i uwięziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbrueck, w którym przebywała do 1945 roku. Groziła jej kara śmierci. Swoje przeżycia spisała w książce "Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 - 5 IV 1945".

Po wojnie Karolina Lanckorońska przebywała na emigracji we Włoszech. W 1945 roku współtworzyła Polski Instytut Historyczny w Rzymie. Poświęciła się całkowicie pracy dla nauki polskiej. Była redaktorem naczelnym serii źródeł do historii Polski, znajdujących się w zagranicznych archiwach "Elementa ad Fontium Editiones". Działalność profesor Lanckorońskiej polegała przede wszystkim na wspieraniu życia naukowego, nieustannym czuwaniu, by nauka i kultura polska pozostawały w orbicie kultury europejskiej i światowej.

W 1991 została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Polonia Restituta. W uznaniu zasług dla Kościoła siedem lat później papież Jan Paweł II uhonorował ją Komandorią Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego z Gwiazdą. Została też wyróżniona srebrnym medalem "Cracoviae Merenti".

W 1990 została przyjęta w poczet członków Polskiej Akademii Umiejętności. Nadano jej doktoraty honorowe między innymi uniwersytetów - Jagiellońskiego i Wrocławskiego, a także Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie.

Do końca życia utrzymywała kontakty ze środowiskiem polskich historyków sztuki, dla których była niedościgłym wzorem niezwykłej wiedzy, sumienności w pracy, dyscypliny i uczciwości naukowej.

Zmarła 25 sierpnia 2002 roku, w wieku 104 lat. Została pochowana na cmentarzu Campo Verano w Rzymie.

(więcej)

Jako ostatnia przedstawicielka rodziny Lanckorońskich z Brzezia Karolina Lanckorońska odziedziczyła ogromną kolekcję sztuki, gromadzoną przez ponad 200 lat, a przechowywaną przez jej ojca w pałacu w Wiedniu. W 1994 roku przekazała ją narodowi polskiemu. Znalazło się w niej między innymi ponad 100 obrazów gotyckich i renesansowych oraz kilkaset rysunków Jacka Malczewskiego. Karolina Lanckorońska w liście do prezydenta Lecha Wałęsy podkreślała, że w kolekcji znajdują się przede wszystkim obrazy z galerii króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, między innymi dwa portrety Rembrandta.

37 obrazów otrzymał Zamek Królewski w Warszawie. Ponad 500 zabytkowych obiektów, wśród nich 82 obrazy włoskie, profesor Lanckorońska przekazała Zamkowi Królewskiemu na Wawelu - Państwowym Zbiorom Sztuki. W zbiorze tym był także namiot turecki, który tradycja jej rodziny łączyła z Odsieczą Wiedeńską.

Dziełami sztuki zostały obdarowane także inne instytucje: Biblioteka Jagiellońska, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie, stołeczne Muzeum Wojska Polskiego oraz Polska Akademia Umiejętności.

Wszystkie te dzieła sztuki i pamiątki zgromadził Karol Lanckoroński, ojciec Karoliny Lanckorońskiej. Profesor Jan Ostrowski, w 1994 roku - dyrektor muzeum na Wawelu (pełnił tę funkcję do 2020), podkreślał, że "kolekcja Lanckorońskich stanowi z pewnością najbogatszy dar w dziejach muzealnictwa polskiego".

W maju 2022 w Polsce ukazała się książka holenderskiej pisarki i znawczyni sztuki Gerdien Verschoor "Dziewczyna i uczony". Opisane są w niej losy dwóch obrazów pędzla Rembrandta - "Dziewczyny w ramie obrazu" i "Uczonego przy pulpicie", które, choć na początku II wojny światowej ślad po nich zaginął, ostatecznie zostały odnalezione i dzięki Karolinie Lanckorońskiej trafiły do Polski. Znajdują w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.

Zobacz także

2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej 2024-06-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 czerwca » więcej 2024-06-26, godz. 12:23 Poznań/ W środę premiera filmu "Zamek Królewski w mieście stołecznym Poznaniu" Mimo że w poznańskim zamku powstał herb Królestwa Polskiego, odbywały się śluby i wesela monarchów, to historia Zamku Królewskiego w Poznaniu nie jest… » więcej 2024-06-26, godz. 12:10 Gdańsk/ Wystawa główna w Muzeum II Wojny Światowej ma wrócić do wersji z 2017 roku; zdaniem byłego dyrektora jest… Dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, którą od kwietnia br. zarządza prof. Wnuk, poinformowała o planowanych i wprowadzonych już zmianach na wystawie… » więcej 2024-06-26, godz. 10:42 Hołownia o Muzeum II WŚ: przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej Przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej o historię; chciałbym, żeby wokół Muzeum II Wojny Światowej zapanował spokój i by to… » więcej 2024-06-26, godz. 08:26 Warszawa/ Wystawa "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 5. edycja" - od wtorku przed Ko… Akt detronizacji cara Mikołaja I, rękopis "Chłopów", zbiór fotograficzny "Zapis socjologiczny" prof. Zofii Rydet oraz 14. innych dokumentów historycznych… » więcej 2024-06-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 czerwca » więcej 2024-06-25, godz. 13:05 Warszawa/ Otwarto Warsaw Arcade Muzeum, prezentujące historie gier wideo Ponad 120 historycznych gier wideo, dokumentujących ich ewolucję od lat 70., znalazło się w Warsaw Arcade Muzeum, otwartym w czerwcu w Warszawie. Jest to jedno… » więcej 2024-06-25, godz. 12:22 Mija 82. rocznica utworzenia karnej kompanii kobiet w Auschwitz 82 lata mijają we wtorek od utworzenia przez Niemców w Auschwitz karnej kompanię kobiet. Był to odwet za ucieczkę z obozu Polki Janiny Nowak. 400 więźniarek… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »