Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 125 lat temu urodziła się Karolina Lanckorońska…
2023-08-11, 08:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł

125 lat temu urodziła się Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, działaczka Polonii we Włoszech, wielka patriotka

Karolina Lanckorońska (1898-2002) polska historyk i historyk sztuki, nauczycielka akademicka, żołnierz Armii Krajowej, więzień obozu koncentracyjnego Ravensbrück, oficer prasowa 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych [fot. Centralne Archiwum Wojskowe]
Karolina Lanckorońska (1898-2002) polska historyk i historyk sztuki, nauczycielka akademicka, żołnierz Armii Krajowej, więzień obozu koncentracyjnego Ravensbrück, oficer prasowa 2 Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych [fot. Centralne Archiwum Wojskowe]
125 lat temu, 11 sierpnia 1898 roku, urodziła się profesor Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, działaczka Polonii we Włoszech, wielka patriotka. Była współzałożycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie oraz dyrektorem Fundacji imienia Lanckorońskich, wspierającej naukę i kulturę polską. W 1994 roku przekazała narodowi polskiemu cenną kolekcję dzieł sztuki. Zmarła w 2002 roku.
Profesor Lanckorońska była ostatnią przedstawicielką rodu Lanckorońskich z Brzezia. Urodziła się w Buchberg am Kamp pod Wiedniem w Austrii. Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Wiedeńskim, a od 1934 do 1940 roku pracowała na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas II wojny światowej była żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i porucznikiem Armii Krajowej. Działała w charytatywnej Radzie Głównej Opiekuńczej. Poszukiwało ją NKWD, a w 1942 została aresztowana przez gestapo i uwięziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbrueck, w którym przebywała do 1945 roku. Groziła jej kara śmierci. Swoje przeżycia spisała w książce "Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 - 5 IV 1945".

Po wojnie Karolina Lanckorońska przebywała na emigracji we Włoszech. W 1945 roku współtworzyła Polski Instytut Historyczny w Rzymie. Poświęciła się całkowicie pracy dla nauki polskiej. Była redaktorem naczelnym serii źródeł do historii Polski, znajdujących się w zagranicznych archiwach "Elementa ad Fontium Editiones". Działalność profesor Lanckorońskiej polegała przede wszystkim na wspieraniu życia naukowego, nieustannym czuwaniu, by nauka i kultura polska pozostawały w orbicie kultury europejskiej i światowej.

W 1991 została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Polonia Restituta. W uznaniu zasług dla Kościoła siedem lat później papież Jan Paweł II uhonorował ją Komandorią Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego z Gwiazdą. Została też wyróżniona srebrnym medalem "Cracoviae Merenti".

W 1990 została przyjęta w poczet członków Polskiej Akademii Umiejętności. Nadano jej doktoraty honorowe między innymi uniwersytetów - Jagiellońskiego i Wrocławskiego, a także Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie.

Do końca życia utrzymywała kontakty ze środowiskiem polskich historyków sztuki, dla których była niedościgłym wzorem niezwykłej wiedzy, sumienności w pracy, dyscypliny i uczciwości naukowej.

Zmarła 25 sierpnia 2002 roku, w wieku 104 lat. Została pochowana na cmentarzu Campo Verano w Rzymie.

(więcej)

Jako ostatnia przedstawicielka rodziny Lanckorońskich z Brzezia Karolina Lanckorońska odziedziczyła ogromną kolekcję sztuki, gromadzoną przez ponad 200 lat, a przechowywaną przez jej ojca w pałacu w Wiedniu. W 1994 roku przekazała ją narodowi polskiemu. Znalazło się w niej między innymi ponad 100 obrazów gotyckich i renesansowych oraz kilkaset rysunków Jacka Malczewskiego. Karolina Lanckorońska w liście do prezydenta Lecha Wałęsy podkreślała, że w kolekcji znajdują się przede wszystkim obrazy z galerii króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, między innymi dwa portrety Rembrandta.

37 obrazów otrzymał Zamek Królewski w Warszawie. Ponad 500 zabytkowych obiektów, wśród nich 82 obrazy włoskie, profesor Lanckorońska przekazała Zamkowi Królewskiemu na Wawelu - Państwowym Zbiorom Sztuki. W zbiorze tym był także namiot turecki, który tradycja jej rodziny łączyła z Odsieczą Wiedeńską.

Dziełami sztuki zostały obdarowane także inne instytucje: Biblioteka Jagiellońska, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Narodowe w Warszawie, stołeczne Muzeum Wojska Polskiego oraz Polska Akademia Umiejętności.

Wszystkie te dzieła sztuki i pamiątki zgromadził Karol Lanckoroński, ojciec Karoliny Lanckorońskiej. Profesor Jan Ostrowski, w 1994 roku - dyrektor muzeum na Wawelu (pełnił tę funkcję do 2020), podkreślał, że "kolekcja Lanckorońskich stanowi z pewnością najbogatszy dar w dziejach muzealnictwa polskiego".

W maju 2022 w Polsce ukazała się książka holenderskiej pisarki i znawczyni sztuki Gerdien Verschoor "Dziewczyna i uczony". Opisane są w niej losy dwóch obrazów pędzla Rembrandta - "Dziewczyny w ramie obrazu" i "Uczonego przy pulpicie", które, choć na początku II wojny światowej ślad po nich zaginął, ostatecznie zostały odnalezione i dzięki Karolinie Lanckorońskiej trafiły do Polski. Znajdują w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.

Zobacz także

2024-07-09, godz. 11:00 W miejscowości Bogusze oddano hołd dowódcom Wileńskiego Sztabu AK W miejscowości Bogusze oddano hołd oficerom Wileńskiego Sztabu Armii Krajowej, którzy dowodzili operacją "Ostra Brama". Po zakończeniu walk, zostali oni… » więcej 2024-07-09, godz. 09:00 107 lat temu doszło do tzw. kryzysu przysięgowego 107 lat temu - 9 lipca 1917 roku - na wezwanie Józefa Piłsudskiego żołnierze I i III Brygady Legionów Polskich odmówili złożenia przysięgi na wierne braterstwo… » więcej 2024-07-09, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 9 lipca » więcej 2024-07-08, godz. 15:00 44 lata temu wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku 44 lata temu, 8 lipca 1980 roku, wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca… » więcej 2024-07-08, godz. 13:00 W Wilnie oddano hołd bohaterom operacji "Ostra Brama" W stolicy Litwy - Wilnie, oddano hołd bohaterom operacji "Ostra Brama". Uroczystość się odbyła na Cmentarzu na Rossie, w 80. rocznicę rozpoczęcia walki… » więcej 2024-07-08, godz. 11:31 Pistolety Napoleona sprzedane za ponad półtora miliona euro Dwa pistolety Napoleona Bonaparte zostały sprzedane na aukcji za prawie milion siedemset tysięcy euro. Licytacja odbyła się w Fontainebleau pod Paryżem. Nie… » więcej 2024-07-08, godz. 09:00 Zmarł ppłk Antoni Zienkiewicz, żołnierz ZWZ-AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego W wieku 101 lat zmarł podpułkownik Antoni Zienkiewicz, żołnierz ZWZ-AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego oraz działacz opozycji antykomunistycznej… » więcej 2024-07-08, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 8 lipca » więcej 2024-07-05, godz. 12:03 Śląskie/ Grób powstańca Franciszka Poloczka oznaczony znakiem pamięci „Tobie Polsko” Grób powstańca śląskiego Franciszka Poloczka na cmentarzu przy ul. Francuskiej został w piątek oznaczony znakiem pamięci „Tobie Polsko”. W uroczystości… » więcej 2024-07-05, godz. 10:07 Kanada/ Ukazał się pierwszy raport o cmentarzach przy szkołach przymusowych dla Indian Nieinformowanie rodzin o zgonach dzieci w przymusowych szkołach dla Indian, szkolne cmentarze, oszczędzanie na pogrzebach udokumentowano we wstępnym raporcie… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »