Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 79 lat temu rozpoczęła nadawanie powstańcza radiostacja…
2023-08-08, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/O.Kłosińska

79 lat temu rozpoczęła nadawanie powstańcza radiostacja Błyskawica

Studio radiostacji powstanczej
Studio radiostacji powstanczej 'Blyskawica'. [fot. wikipedia/domena publiczna]
79 lat temu, 8 sierpnia 1944 roku, warszawscy powstańcy uruchomili stację nadawczą Armii Krajowej "Błyskawica". Była to pierwsza polska radiostacja, która przerwała kilkuletnie milczenie w eterze spowodowane okupacją kraju. Przetrwała całe powstanie, mimo skrajnie trudnych warunków pracy i kilku zmian lokalizacji.
Dzięki niej świat dowiadywał się o przebiegu heroicznych walk w Warszawie, o gehennie ludności stolicy, o bestialstwie Niemców i zniszczeniach miasta. Na program składały się audycje przygotowywane zarówno przez dawny zespół Polskiego Radia, jak i przez Biuro Informacji i Propagandy Armii Krajowej. Sygnałem stacji były pierwsze takty "Warszawianki".

Audycje były nadawane po polsku, a także po niemiecku, angielsku i kilka po francusku. Chodziło o to, by w świat poszedł komunikat, że w Warszawie nie walczą "bandy", jak głosiła propaganda niemiecka, ale regularne odziały wojskowe. Rozgłośnia była odbierana w wielu miastach Polski i Europy, także na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Radiostację w warunkach konspiracyjnych skonstruował, na rozkaz Komendy Głównej Armii Krajowej, krótkofalowiec Antoni Zębik pseudonim "Biegły". Komendantem "Błyskawicy" był Jan Georgica "Grzegorzewicz".

Zespołem kierował Stanisław Zadrożny pseudonim "Pawlicz", zastępcą była Zofia Rutkowska "Ewa". Audycje w języku angielskim prowadzili Jan Nowak-Jeziorański i pilot RAF-u John Ward. Spikerami byli także: Stefan Sojecki, Zbigniew Jasiński i Jeremi Przybora, który po latach wspominał: "Pracowaliśmy z duszą na ramieniu, ale to, że na falach eteru mówiło się o Polsce to była wielka satysfakcja. To była frajda, że się jest na tym skrawku niepodległej Polski po tych koszmarnych kilku latach okupacji".

Według słów Jana Georgicy nazwa radiostacji - "Błyskawica" - była hołdem dla polskich marynarzy i nawiązywała do nazwy słynnego niszczyciela Polskiej Marynarki Wojennej, który przez całą wojnę prowadził działania operacyjne u boku aliantów.

Rozkaz wygaszenia radiostacji został wydany 2 października tuż przed kapitulacją Powstania Warszawskiego. Stacja zamilkła jednak dopiero 4 października za sprawą jej komendanta Jana Gieorgicy. "Pracowaliśmy jeszcze dwa dni, informując kraj i świat o tym, co się działo w Warszawie" - tłumaczył po latach. Potem radiostacja została zniszczona, by nie dostała się w ręce okupanta.

W 2004 roku powstała replika radiostacji, zbudowana przez Antoniego Zębika (zmarł w 2009). Można ją zobaczyć w Muzeum Powstania Warszawskiego.

Zobacz także

2024-06-11, godz. 15:50 Centrum Weterana będzie współpracować z Muzeum Powstania Warszawskiego Weterani współczesnych misji polskiego wojska będą traktowani tak samo, jak uczestnicy walk z czasu drugiej wojny światowej. Stanie się tak m.in. dzięki… » więcej 2024-06-10, godz. 14:33 Paweł Pietrzyk: archiwa to historia w skali mikro [wywiad] Archiwa Państwowe dbają o przeszłość, a jednocześnie są mocno osadzone w teraźniejszości, by zabezpieczyć dokumenty dla przyszłych pokoleń. Archiwa… » więcej 2024-06-10, godz. 14:30 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z Auschwitz-Birkenau Mija 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. 10 czerwca 1942 roku około 50 więźniów podjęło próbę przedostania… » więcej 2024-06-10, godz. 09:00 Dzisiaj (10.06) uroczysta gala wręczenia nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” Podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie poznamy laureatów tegorocznej XXIII edycji nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Kustosz Pamięci Narodowej”… » więcej 2024-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 czerwca » więcej 2024-06-09, godz. 12:11 Strach, entuzjazm, pragnienie wolności. 40. rocznica powstania Federacji Młodzieży Walczącej Byli za młodzi na "Solidarność", więc założyli własną organizację. Mija 40 lat od powstania Federacji Młodzieży Walczącej - jedynego w PRL ogólnopolskiego… » więcej 2024-06-09, godz. 12:06 Wybory do PE 2024 w Polsce Trwają wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce. Polacy głosują po raz piąty i wybierają 53 europosłów spośród około tysiąca kandydatów. W sumie… » więcej 2024-06-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 czerwca » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta 8 czerwca 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta walijskiego pochodzenia, autor monumentalnych prac dotyczących historii Europy, Polski… » więcej 2024-06-08, godz. 09:00 105 lat temu urodził się Władysław Siemaszko, prawnik, żołnierz AK, badacz zbrodni wołyńskiej 105 lat kończy dziś Władysław Siemaszko, pseudonim Wir, żołnierz Armii Krajowej, prawnik, od lat 80. badacz zbrodni na ludności polskiej na Wołyniu w okresie… » więcej
1213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »