Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy…
2023-07-15, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów

Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 15 lipca 1943 roku, w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów, wcześniej zwabionych przez Gestapo do Hotelu Polskiego przy ulicy Długiej, możliwością kupna dokumentów ratujących życie. Do hotelu zgłaszali się Żydzi z całej Warszawy, tam poddawano ich internowaniu. W sumie przez Hotel Polski, który okazał się pułapką, przeszło około 2 i pół tysiąca Żydów. Ocalało około 260 osób.
Wiosną 1943 roku, po likwidacji warszawskiego getta, w okupowanej stolicy pojawiła się wiadomość, że w Hotelu Polskim można kupić dokumenty państw południowoamerykańskich, które gwarantują Żydom ukrywającym się po stronie aryjskiej możliwość wyjazdu z Generalnego Gubernatorstwa. Celem miały być obozy we Francji, gdzie Żydzi mogli zostać wymienieni na niemieckich jeńców, internowanych przez aliantów. Tak zapewniało Gestapo i żydowscy kolaboranci handlujący paszportami. W Hotelu Polskim można było kupić paszporty i promesy takich państw jak: Paragwaj, Honduras, Salwador, Peru i Chile, w cenie od 30 do 300 złotych, a także za złoto czy kosztowności.

Niemal wszyscy wywiezieni do Francji trafili później do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zostali zamordowani. Uratowało się około 260 osób. 13 lipca 1943 roku 300 osób pozostających w hotelu bez dokumentów zabrano na Pawiak, i dwa dni później rozstrzelano w ruinach getta.

Afera Hotelu Polskiego jest związana z zainicjowaną w Szwajcarii akcją ratunkową europejskich Żydów. W latach 1941-1943 w poselstwie Rzeczpospolitej w Bernie funkcjonowała konspiracyjna "grupa Ładosia", złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Koordynowana przez Aleksandra Ładosia, polskiego posła w randze chargé d’affaires ad interim (Szwajcarzy nie zgodzili się na uznanie go ambasadorem pod naciskiem Niemiec), tworzyła fałszywe paszporty latynoamerykańskie, które trafiały do do gett w całej Europie.

Żydzi będący obywatelami państw, z którymi Niemcy nie były w stanie wojny, nie podlegali zarządzeniom władz okupacyjnych. Na podstawie fałszywych papierów nie byli też wywożeni do obozów zagłady, tylko do innych, gdzie czekali na wymianę na Niemców internowanych w państwach alianckich.

Aleksander Ładoś naciskał na państwa Ameryki Łacińskiej, aby uznały fałszywe paszporty. Interweniował też w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu i uzyskał od organizacji poparcie dla idei wymiany Żydów Latynosów na obywateli Niemiec. Dzięki tej akcji udało się zdobyć paszporty między innymi Paragwaju, Hondurasu, Kostaryki, Gwatemali, Peru, Boliwii, Panamy, Urugwaju i Wenezueli, które wysyłano następnie do Generalnego Gubernatorstwa. Jednak prawdopodobnie ich adresaci nie żyli już wiosną 1943 roku. I właśnie tymi paszportami zainteresowali się dwaj żydowscy kolaboranci: Leon "Lolek" Skosowski i Adam Żurawin. W porozumieniu z warszawskim Gestapo postanowili zrobić użytek ze zdobytych dokumentów.

1 listopada 1943 roku żołnierze kontrwywiadu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej zlikwidowali żydowskiego agenta Gestapo Lolka Skosowskiego. Bezpośredni sprawcy zbrodni nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.

Według szacunków, dzięki Grupie Ładosia sfabrykowane dokumenty krajów południowoamerykańskich otrzymało około 5 tysięcy osób, z czego od 2 do 3 tysięcy przeżyło zagładę. Według różnych szacunków, cała akcja paszportowa mogła objąć nawet 10 tysięcy osób.

Zobacz także

2024-06-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 czerwca Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 » więcej 2024-06-27, godz. 12:18 Muzeum Auschwitz wyremontuje dach i sufity w budynku tzw. sauny Muzeum Auschwitz podało, że zamierza poddać remontowi dach, sufity i kominy w historycznym budynku tak zwanej centralnej łaźni nazywanej sauną. Znajduje… » więcej 2024-06-27, godz. 11:50 Podczas rytuałów Majowie używali naparu z tytoniu Członkowie społeczności Majów spożywali tytoń w trakcie rytuałów na długo przed przybyciem europejskich kolonizatorów. Rośliny tej używano w formie… » więcej 2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej 2024-06-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 czerwca » więcej 2024-06-26, godz. 12:23 Poznań/ W środę premiera filmu "Zamek Królewski w mieście stołecznym Poznaniu" Mimo że w poznańskim zamku powstał herb Królestwa Polskiego, odbywały się śluby i wesela monarchów, to historia Zamku Królewskiego w Poznaniu nie jest… » więcej 2024-06-26, godz. 12:10 Gdańsk/ Wystawa główna w Muzeum II Wojny Światowej ma wrócić do wersji z 2017 roku; zdaniem byłego dyrektora jest… Dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, którą od kwietnia br. zarządza prof. Wnuk, poinformowała o planowanych i wprowadzonych już zmianach na wystawie… » więcej 2024-06-26, godz. 10:42 Hołownia o Muzeum II WŚ: przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej Przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej o historię; chciałbym, żeby wokół Muzeum II Wojny Światowej zapanował spokój i by to… » więcej 2024-06-26, godz. 08:26 Warszawa/ Wystawa "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 5. edycja" - od wtorku przed Ko… Akt detronizacji cara Mikołaja I, rękopis "Chłopów", zbiór fotograficzny "Zapis socjologiczny" prof. Zofii Rydet oraz 14. innych dokumentów historycznych… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »