Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy…
2023-07-15, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów

Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 15 lipca 1943 roku, w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów, wcześniej zwabionych przez Gestapo do Hotelu Polskiego przy ulicy Długiej, możliwością kupna dokumentów ratujących życie. Do hotelu zgłaszali się Żydzi z całej Warszawy, tam poddawano ich internowaniu. W sumie przez Hotel Polski, który okazał się pułapką, przeszło około 2 i pół tysiąca Żydów. Ocalało około 260 osób.
Wiosną 1943 roku, po likwidacji warszawskiego getta, w okupowanej stolicy pojawiła się wiadomość, że w Hotelu Polskim można kupić dokumenty państw południowoamerykańskich, które gwarantują Żydom ukrywającym się po stronie aryjskiej możliwość wyjazdu z Generalnego Gubernatorstwa. Celem miały być obozy we Francji, gdzie Żydzi mogli zostać wymienieni na niemieckich jeńców, internowanych przez aliantów. Tak zapewniało Gestapo i żydowscy kolaboranci handlujący paszportami. W Hotelu Polskim można było kupić paszporty i promesy takich państw jak: Paragwaj, Honduras, Salwador, Peru i Chile, w cenie od 30 do 300 złotych, a także za złoto czy kosztowności.

Niemal wszyscy wywiezieni do Francji trafili później do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zostali zamordowani. Uratowało się około 260 osób. 13 lipca 1943 roku 300 osób pozostających w hotelu bez dokumentów zabrano na Pawiak, i dwa dni później rozstrzelano w ruinach getta.

Afera Hotelu Polskiego jest związana z zainicjowaną w Szwajcarii akcją ratunkową europejskich Żydów. W latach 1941-1943 w poselstwie Rzeczpospolitej w Bernie funkcjonowała konspiracyjna "grupa Ładosia", złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Koordynowana przez Aleksandra Ładosia, polskiego posła w randze chargé d’affaires ad interim (Szwajcarzy nie zgodzili się na uznanie go ambasadorem pod naciskiem Niemiec), tworzyła fałszywe paszporty latynoamerykańskie, które trafiały do do gett w całej Europie.

Żydzi będący obywatelami państw, z którymi Niemcy nie były w stanie wojny, nie podlegali zarządzeniom władz okupacyjnych. Na podstawie fałszywych papierów nie byli też wywożeni do obozów zagłady, tylko do innych, gdzie czekali na wymianę na Niemców internowanych w państwach alianckich.

Aleksander Ładoś naciskał na państwa Ameryki Łacińskiej, aby uznały fałszywe paszporty. Interweniował też w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu i uzyskał od organizacji poparcie dla idei wymiany Żydów Latynosów na obywateli Niemiec. Dzięki tej akcji udało się zdobyć paszporty między innymi Paragwaju, Hondurasu, Kostaryki, Gwatemali, Peru, Boliwii, Panamy, Urugwaju i Wenezueli, które wysyłano następnie do Generalnego Gubernatorstwa. Jednak prawdopodobnie ich adresaci nie żyli już wiosną 1943 roku. I właśnie tymi paszportami zainteresowali się dwaj żydowscy kolaboranci: Leon "Lolek" Skosowski i Adam Żurawin. W porozumieniu z warszawskim Gestapo postanowili zrobić użytek ze zdobytych dokumentów.

1 listopada 1943 roku żołnierze kontrwywiadu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej zlikwidowali żydowskiego agenta Gestapo Lolka Skosowskiego. Bezpośredni sprawcy zbrodni nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.

Według szacunków, dzięki Grupie Ładosia sfabrykowane dokumenty krajów południowoamerykańskich otrzymało około 5 tysięcy osób, z czego od 2 do 3 tysięcy przeżyło zagładę. Według różnych szacunków, cała akcja paszportowa mogła objąć nawet 10 tysięcy osób.

Zobacz także

2023-07-20, godz. 12:00 Ukraina wojna bez końca ? Już dzisiaj w Brzegu spotkanie z Marcinem Ogdowskim, byłym korespondentem wojennym, które prowadzić będzie Radek Wiśniewski » więcej 2023-07-20, godz. 10:00 Patroni naszych ulic W projekcie przygotowanym przez Instytut Pamięci Narodowej możemy poznać historię 40 bohaterów, niezwykłych ludzi którzy walczyli o Polskę niepodległą.Wystarczy… » więcej 2023-07-20, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 20 lipca » więcej 2023-07-19, godz. 16:00 Nagroda Semper Fidelis Rusza piąta edycja Nagrody IPN „Semper Fidelis” » więcej 2023-07-19, godz. 14:00 Spacer archeologiczny w Łambinowicach Centralne Muzeum Jeńców Wojennych zaprasza już dzisiaj (19 lipca) do udziału w „Lekcji czytania krajobrazu”, czyli wyjątkowym spacerze archeologicznym… » więcej 2023-07-19, godz. 12:00 Pomysł na parowozownię Już dzisiaj spotkanie ws. rewitalizacji Parowozowni w Katowicach. Obiekt, mimo niepozorności, jest istotną częścią dziedzictwa kulturowego Katowic - miasta… » więcej 2023-07-19, godz. 10:00 Aresztowania dowódców AK Okręgu Wileńskiego Mija właśnie 79 lat od czasu NKWD podstępnego aresztowania przez NKWD dowódcy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej płk. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka”… » więcej 2023-07-19, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 19 lipca » więcej 2023-07-18, godz. 16:00 Obława Augustowska zapamiętana 78 lat temu trwały jeszcze aresztowanie w ramach tzw.Obławy Augustowskiej » więcej 2023-07-18, godz. 14:00 Skwer im.Janusza Kurtyki Wczoraj w Tarnowie odbyła się uroczystość nadania imienia Janusza Kurtyki prezes Instytutu Pamięci Narodowej, który zginął w Katastrofie Smoleńskiej » więcej
167168169170171
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »