Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy…
2023-07-15, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów

Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 15 lipca 1943 roku, w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów, wcześniej zwabionych przez Gestapo do Hotelu Polskiego przy ulicy Długiej, możliwością kupna dokumentów ratujących życie. Do hotelu zgłaszali się Żydzi z całej Warszawy, tam poddawano ich internowaniu. W sumie przez Hotel Polski, który okazał się pułapką, przeszło około 2 i pół tysiąca Żydów. Ocalało około 260 osób.
Wiosną 1943 roku, po likwidacji warszawskiego getta, w okupowanej stolicy pojawiła się wiadomość, że w Hotelu Polskim można kupić dokumenty państw południowoamerykańskich, które gwarantują Żydom ukrywającym się po stronie aryjskiej możliwość wyjazdu z Generalnego Gubernatorstwa. Celem miały być obozy we Francji, gdzie Żydzi mogli zostać wymienieni na niemieckich jeńców, internowanych przez aliantów. Tak zapewniało Gestapo i żydowscy kolaboranci handlujący paszportami. W Hotelu Polskim można było kupić paszporty i promesy takich państw jak: Paragwaj, Honduras, Salwador, Peru i Chile, w cenie od 30 do 300 złotych, a także za złoto czy kosztowności.

Niemal wszyscy wywiezieni do Francji trafili później do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zostali zamordowani. Uratowało się około 260 osób. 13 lipca 1943 roku 300 osób pozostających w hotelu bez dokumentów zabrano na Pawiak, i dwa dni później rozstrzelano w ruinach getta.

Afera Hotelu Polskiego jest związana z zainicjowaną w Szwajcarii akcją ratunkową europejskich Żydów. W latach 1941-1943 w poselstwie Rzeczpospolitej w Bernie funkcjonowała konspiracyjna "grupa Ładosia", złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Koordynowana przez Aleksandra Ładosia, polskiego posła w randze chargé d’affaires ad interim (Szwajcarzy nie zgodzili się na uznanie go ambasadorem pod naciskiem Niemiec), tworzyła fałszywe paszporty latynoamerykańskie, które trafiały do do gett w całej Europie.

Żydzi będący obywatelami państw, z którymi Niemcy nie były w stanie wojny, nie podlegali zarządzeniom władz okupacyjnych. Na podstawie fałszywych papierów nie byli też wywożeni do obozów zagłady, tylko do innych, gdzie czekali na wymianę na Niemców internowanych w państwach alianckich.

Aleksander Ładoś naciskał na państwa Ameryki Łacińskiej, aby uznały fałszywe paszporty. Interweniował też w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu i uzyskał od organizacji poparcie dla idei wymiany Żydów Latynosów na obywateli Niemiec. Dzięki tej akcji udało się zdobyć paszporty między innymi Paragwaju, Hondurasu, Kostaryki, Gwatemali, Peru, Boliwii, Panamy, Urugwaju i Wenezueli, które wysyłano następnie do Generalnego Gubernatorstwa. Jednak prawdopodobnie ich adresaci nie żyli już wiosną 1943 roku. I właśnie tymi paszportami zainteresowali się dwaj żydowscy kolaboranci: Leon "Lolek" Skosowski i Adam Żurawin. W porozumieniu z warszawskim Gestapo postanowili zrobić użytek ze zdobytych dokumentów.

1 listopada 1943 roku żołnierze kontrwywiadu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej zlikwidowali żydowskiego agenta Gestapo Lolka Skosowskiego. Bezpośredni sprawcy zbrodni nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.

Według szacunków, dzięki Grupie Ładosia sfabrykowane dokumenty krajów południowoamerykańskich otrzymało około 5 tysięcy osób, z czego od 2 do 3 tysięcy przeżyło zagładę. Według różnych szacunków, cała akcja paszportowa mogła objąć nawet 10 tysięcy osób.

Zobacz także

2023-08-10, godz. 16:00 Powracamy po Swoich Cykl „Powracamy Po Swoich” to audycja realizowana przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji, w której prezentowana jest działalność Instytutu Pamięci Narodowej… » więcej 2023-08-10, godz. 14:00 Rozbicie więzienia Św.Michała Uroczystości pogrzebowe Ireny Odrzywołek, odbędą się 18 sierpnia 2023 r. w Krakowie. 77 lat temu 18 sierpnia 1946 r. połączone działania uzbrojonych więźniów… » więcej 2023-08-10, godz. 12:00 95 lat temu urodził się Jerzy Janicki, współtwórca radiowych "Matysiaków" 95 lat temu, 10 sierpnia 1928 roku, urodził się Jerzy Janicki, literat i dziennikarz, ceniony autor scenariuszy, a także reżyser filmowy. Jest uważany za… » więcej 2023-08-10, godz. 10:00 110 lat temu urodził się Edmund Osmańczyk, dziennikarz, publicysta i korespondent wojenny 110 lat temu, 10 sierpnia 1913 roku, urodził się Edmund Osmańczyk, pisarz i publicysta, poeta i dziennikarz, do wybuchu II wojny światowej działacz narodowego… » więcej 2023-08-10, godz. 08:00 125 lat temu urodził się pisarz Tadeusz Dołęga-Mostowicz 125 lat temu - 10 sierpnia 1898 roku - urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz, jeden z najpoczytniejszych polskich pisarzy XX wieku, autor powieści "Kariera… » więcej 2023-08-10, godz. 08:00 Kalendarz historyczny na dziś 10 sierpnia » więcej 2023-08-09, godz. 16:00 Kedyw przypomniany Już za kilka dni w Warszawie zostanie otwarta wystawa poświęcona Armii Krajowej i wchodzącym w jej skład Kedywie, czyli kierownictwie dywersji. » więcej 2023-08-09, godz. 14:00 Wakacje w Muzeum Polskiej Piosenki Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu zaprasza grupy zorganizowane na zajęcia edukacyjne organizowane w czasie tegorocznych letnich wakacji. FESTIWALOWY labirynt –… » więcej 2023-08-09, godz. 12:00 W 103 rocznicę Bitwy Warszawskiej W 103. rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 roku Muzeum Bitwy Warszawskiej zaprasza do spędzenia długiego sierpniowego weekendu w Radzyminie » więcej 2023-08-09, godz. 10:00 81 lat temu w Auschwitz-Birkenau zginęła Edyta Stein. 81 lat temu, 9 sierpnia 1942 roku, w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz-Birkenau zginęła Edyta Stein, niemiecka filozof i teolog pochodzenia żydowskiego… » więcej
158159160161162
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »