Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy…
2023-07-15, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

80 lat temu w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów

Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Ruiny domu przy ul. Dzielnej 27. W latach 1943–1944 zamordowano w tym miejscu tysiące więźniów Pawiaka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 15 lipca 1943 roku, w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali ponad 300 Żydów, wcześniej zwabionych przez Gestapo do Hotelu Polskiego przy ulicy Długiej, możliwością kupna dokumentów ratujących życie. Do hotelu zgłaszali się Żydzi z całej Warszawy, tam poddawano ich internowaniu. W sumie przez Hotel Polski, który okazał się pułapką, przeszło około 2 i pół tysiąca Żydów. Ocalało około 260 osób.
Wiosną 1943 roku, po likwidacji warszawskiego getta, w okupowanej stolicy pojawiła się wiadomość, że w Hotelu Polskim można kupić dokumenty państw południowoamerykańskich, które gwarantują Żydom ukrywającym się po stronie aryjskiej możliwość wyjazdu z Generalnego Gubernatorstwa. Celem miały być obozy we Francji, gdzie Żydzi mogli zostać wymienieni na niemieckich jeńców, internowanych przez aliantów. Tak zapewniało Gestapo i żydowscy kolaboranci handlujący paszportami. W Hotelu Polskim można było kupić paszporty i promesy takich państw jak: Paragwaj, Honduras, Salwador, Peru i Chile, w cenie od 30 do 300 złotych, a także za złoto czy kosztowności.

Niemal wszyscy wywiezieni do Francji trafili później do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zostali zamordowani. Uratowało się około 260 osób. 13 lipca 1943 roku 300 osób pozostających w hotelu bez dokumentów zabrano na Pawiak, i dwa dni później rozstrzelano w ruinach getta.

Afera Hotelu Polskiego jest związana z zainicjowaną w Szwajcarii akcją ratunkową europejskich Żydów. W latach 1941-1943 w poselstwie Rzeczpospolitej w Bernie funkcjonowała konspiracyjna "grupa Ładosia", złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Koordynowana przez Aleksandra Ładosia, polskiego posła w randze chargé d’affaires ad interim (Szwajcarzy nie zgodzili się na uznanie go ambasadorem pod naciskiem Niemiec), tworzyła fałszywe paszporty latynoamerykańskie, które trafiały do do gett w całej Europie.

Żydzi będący obywatelami państw, z którymi Niemcy nie były w stanie wojny, nie podlegali zarządzeniom władz okupacyjnych. Na podstawie fałszywych papierów nie byli też wywożeni do obozów zagłady, tylko do innych, gdzie czekali na wymianę na Niemców internowanych w państwach alianckich.

Aleksander Ładoś naciskał na państwa Ameryki Łacińskiej, aby uznały fałszywe paszporty. Interweniował też w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu i uzyskał od organizacji poparcie dla idei wymiany Żydów Latynosów na obywateli Niemiec. Dzięki tej akcji udało się zdobyć paszporty między innymi Paragwaju, Hondurasu, Kostaryki, Gwatemali, Peru, Boliwii, Panamy, Urugwaju i Wenezueli, które wysyłano następnie do Generalnego Gubernatorstwa. Jednak prawdopodobnie ich adresaci nie żyli już wiosną 1943 roku. I właśnie tymi paszportami zainteresowali się dwaj żydowscy kolaboranci: Leon "Lolek" Skosowski i Adam Żurawin. W porozumieniu z warszawskim Gestapo postanowili zrobić użytek ze zdobytych dokumentów.

1 listopada 1943 roku żołnierze kontrwywiadu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej zlikwidowali żydowskiego agenta Gestapo Lolka Skosowskiego. Bezpośredni sprawcy zbrodni nie zostali pociągnięci do odpowiedzialności.

Według szacunków, dzięki Grupie Ładosia sfabrykowane dokumenty krajów południowoamerykańskich otrzymało około 5 tysięcy osób, z czego od 2 do 3 tysięcy przeżyło zagładę. Według różnych szacunków, cała akcja paszportowa mogła objąć nawet 10 tysięcy osób.

Zobacz także

2024-06-19, godz. 10:08 MKiDN: Instytut Myśli Politycznej im. Narutowicza zamiast Instytutu Dmowskiego i Paderewskiego Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza zastąpi Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Jana Ignacego Paderewskiego - poinformowano… » więcej 2024-06-19, godz. 09:39 100 lat temu urodził się Wasil Bykau - pisarz oskarżający Łukaszenkę o niszczenie narodu 19 czerwca 1924 r. w Byczkach w województwie witebskim urodził się Wasil Bykau, pisarz, założyciel Białoruskiego Frontu Ludowego. Był zdecydowanym krytykiem… » więcej 2024-06-19, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 19 czerwca » więcej 2024-06-18, godz. 13:59 UNESCO: sztuczna inteligencja sprzyja rozpowszechnianiu fałszywych informacji o Hokolauście Generatywna sztuczna inteligencja (genAI) sprzyja rozpowszechnianiu fałszywych informacji o Holokauście, a to grozi podsycaniem antysemityzmu i zmianą stosunku… » więcej 2024-06-18, godz. 11:39 Ludowa historia Górnego Śląska. Bez robotników nie byłoby wielkich fortun i pałaców (wywiad) Bez robotników i górników nie byłoby wielkich fortun ani ich pałaców. Niektórzy zapominają, że potrzebna była praca tych bezimiennych mas, żeby nieliczni… » więcej 2024-06-18, godz. 10:56 55 lat temu zginął Jerzy Zawieyski, pisarz, dramaturg i działacz katolicki 18 czerwca 1969 r. zmarł tragicznie Jerzy Zawieyski, pisarz, dramaturg, publicysta, współzałożyciel i prezes Klubu Inteligencji Katolickiej, poseł na Sejm… » więcej 2024-06-18, godz. 09:25 W Poznaniu rozpoczyna się Wielkopolski Kongres Pamięci Narodowej Wielkopolski Kongres Pamięci Narodowej rozpoczyna się we wtorek w Poznaniu. Organizowane przez IPN dwudniowe wydarzenie odbywa się pod hasłem „Historia mówi… » więcej 2024-06-18, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 18 czerwca » więcej 2024-06-17, godz. 15:43 Muzeum Auschwitz unieważniło przetarg na remont dachu poobozowego bloku Muzeum Auschwitz poinformowało o unieważnieniu w poniedziałek przetargu, który miał wyłonić wykonawcę remontu dachu jednego z poobozowych bloków na terenie… » więcej 2024-06-17, godz. 11:00 Wrocław/ Spłonął pałac Stolbergów na osiedlu Świniary Po całonocnej akcji strażaków udało się ugasić pożar, ale ogień strawił cały XIX-wieczny pałac na wrocławskim osiedlu Świniary. Z budynku zostały… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »