Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-05-23, godz. 14:15 140 lat temu zmarł Cyprian Kamil Norwid 140 lat temu - 23 maja 1883 roku - zmarł Cyprian Kamil Norwid, poeta, prozaik, rzeźbiarz, malarz i filozof. Autor między innymi wiersza „Bema pamięci żałobny… » więcej 2023-05-23, godz. 12:00 39 lat temu sąd wojskowy skazał płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci 39 lat temu, 23 maja 1984 roku, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zaocznie skazał pułkownika Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci i konfiskatę majątku… » więcej 2023-05-23, godz. 10:00 Minęła 104. rocznica zakończenia obrony Lwowa 104 lata temu, w maju 1919 roku, zakończyła się obrona Lwowa, nazywana też "bitwą o Lwów". Po półrocznym oblężeniu miasta siły ukraińskie wycofały… » więcej 2023-05-23, godz. 08:00 Przy Pomniku Ponarskim na wojskowych Powązkach upamiętniono ofiary zbrodni Na cmentarzu Powązki Wojskowe przy Krzyżu - Pomniku Ponarskim upamiętniono ofiary zbrodni. W latach 1941-1944 Niemcy przy udziale litewskich formacji kolaboracyjnych… » więcej 2023-05-23, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 23 maja » więcej 2023-05-22, godz. 16:30 80 lat temu zginął Jan Kryst, żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Alan" 80 lat temu, 22 maja 1943 roku, zginął Jan Kryst, pseudonim "Alan", żołnierz Armii Krajowej, członek Obwodu Wola Okręgu Warszawskiego AK. Będąc w ostatnim… » więcej 2023-05-22, godz. 08:00 231 lat temu został otwarty Cmentarz Powązkowski w Warszawie 231 lat temu, w maju 1792 roku, został uroczyście otwarty i poświęcony Cmentarz Powązkowski. Nekropolię założono niecałe dwa lata wcześniej, 4 listopada… » więcej 2023-05-22, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 22 maja » więcej 2023-05-21, godz. 18:30 Mija 82. rocznica czwartej deportacji Polaków do Związku Sowieckiego 82 lata temu, w nocy z 21 na 22 maja 1941 roku, rozpoczęła się czwarta deportacja Polaków do Związku Sowieckiego. Była to ostatnia wielka wywózka polskich… » więcej 2023-05-21, godz. 18:15 480 lat temu zmarł Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 480 lat temu, 21 maja 1543 roku, zmarł Mikołaj Kopernik, wybitny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego, zgodnie… » więcej
198199200201202
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »