Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-05-26, godz. 16:00 80 lat temu w niemieckim obozie koncentracyjnym zmarł ksiądz Piotr Gołąb 80 lat temu, 26 maja 1943 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Dachau zmarł Piotr Gołąb, duchowny rzymskokatolicki, werbista, przed II wojną światową… » więcej 2023-05-26, godz. 14:00 Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Dzień Matki Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Dzień Matki (26.05) zorganizował na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach uroczystości w hołdzie podpułkownik… » więcej 2023-05-26, godz. 12:00 SN uniewinnił Witosa i dziewięciu innych historycznych liderów PSL i PPS skazanych w politycznym "procesie brzeskim"… Sprawa "brzeska" powinna stanowić przestrogę przed pokusą ulegania ponad miarę emocjom politycznym i zwalczania przeciwników za pomocą instrumentów państwa… » więcej 2023-05-26, godz. 10:00 Litwa/ IPN: konferencja katyńska w Wilnie, to spełnienie obowiązku zachowania pamięci o tej zbrodni Dwudniowa konferencja naukowa na temat zbrodni katyńskiej, która zakończyła się we czwartek w Wilnie, była przede wszystkim spełnieniem obowiązku zachowania… » więcej 2023-05-26, godz. 08:00 Losy bohaterskich matek, deportowanych kobiet, w jednym albumie Historię deportacji pokazaną w losach, pojedynczych biogramach 64 kobiet pokazało Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku w wydanym najnowszym katalogu pt. "Matka… » więcej 2023-05-26, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 26 maja » więcej 2023-05-25, godz. 16:00 100 lat temu urodził się Konrad Ignacy Strycharczyk, żołnierz AK, aktor i śpiewak 100 lat temu, 25 maja 1923 roku, urodził się Konrad Ignacy Strycharczyk, pseudonim "Słowik", aktor i śpiewak, żołnierz Armii Krajowej oraz Zrzeszenia Wolność… » więcej 2023-05-25, godz. 12:00 Brzescy muzealnicy pomogą w tworzeniu nowego muzeum na Dolnym Śląsku. Placówka nawiązała współpracę z powiatem strzelińskim, który zamierza zagospodarować dawny Dom Książąt Brzeskich. » więcej 2023-05-25, godz. 12:00 Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem - uroczystości ku czci Witolda Pileckiego 25 maja po raz czwarty obchodzimy Międzynarodowy Dzień Bohaterów Walki z Totalitaryzmem, przypadający w rocznicę egzekucji rotmistrza Witolda Pileckiego w… » więcej 2023-05-25, godz. 10:00 102. rocznica bitwy w rejonie Góry św. Anny W tym roku obchodzimy 102. rocznicę III Powstania Śląskiego i bitwy w rejonie Góry św. Anny. Z tej okazji przy Pomniku Czynu Powstańczego złożono (24.05)… » więcej
196197198199200
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »