Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-06-01, godz. 12:00 Zlot Grup Rekonstrukcji Historycznej w Nysie - PIĄTEK W pierwszy weekend czerwca (02-04.06) w Reducie Kardynalskiej w Nysie (ul. Wyspiańskiego) odbędzie się Ogólnopolski Zlot Grup Rekonstrukcji Historycznej. Trwają… » więcej 2023-06-01, godz. 10:00 75 lat temu w komunistycznym więzieniu zmarł Piotr Abakanowicz 75 lat temu - 1 czerwca 1948 roku - w komunistycznym więzieniu zmarł Piotr Abakanowicz, pseudonim "Barski”, podpułkownik pilot Wojska Polskiego, aresztowany… » więcej 2023-06-01, godz. 08:00 100 lat temu urodził się Stanisław Ludzia "Harnaś", żołnierz podziemia antykomunistycznego 100 lat temu, 1 czerwca 1923 roku, urodził się Stanisław Ludzia, pseudonim "Harnaś", żołnierz podziemia antykomunistycznego, adiutant Józefa Kurasia "Ognia"… » więcej 2023-06-01, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 01 czerwca » więcej 2023-05-31, godz. 19:45 Pomnik weterana, uczestnika Powstania Styczniowego Zakończyły się prace związane z wykonaniem pomnika na grobie uczestnika powstania styczniowego Stanisława Dziewieli na cmentarzu parafialnym w Piaskach. » więcej 2023-05-31, godz. 19:30 Szefowa PE dla Polskiego Radia o W.Pileckim - to bohater Polski i świata To bohater Polski i świata - tak rotmistrza Witolda Pileckiego nazwała przewodnicząca Parlamentu Europejskiego w rozmowie z Polskim Radiem. wzięła udział… » więcej 2023-05-31, godz. 17:30 Mija 42. rocznica pogrzebu bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia 42 lata temu, 31 maja 1981 roku, odbył się pogrzeb błogosławionego kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Wybitny mąż stanu, obrońca praw… » więcej 2023-05-31, godz. 08:00 Archiwum Akt Nowych: prezentacja albumu „Batalion AK »Zośka«….” Archiwum Akt Nowych zaprezentowało album „Batalion AK "Zośka". Oddział Dyspozycyjny Kedywu KG AK”. Jest to ikonograficzna prezentacja jednego z najbardziej… » więcej 2023-05-31, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 31 maja » więcej 2023-05-30, godz. 16:00 Dwie mogiły powstańcze sprzed stu lat zostaną odnowione w gminie Olesno Mogiły przejdą renowację po przyznaniu dotacji od wojewody opolskiego. Chodzi o zbiorowy grób powstańców śląskich na cmentarzu parafialnym w Łomnicy oraz… » więcej
193194195196197
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »