Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-06-12, godz. 08:00 W kinach film dokumentalny o rodzinie Ulmów - "Historia jednej zbrodni" Na ekrany kin wszedł film dokumentalny "Historia jednej zbrodni" w reżyserii Mariusza Pilisa. Obraz powstał na kanwie historii rodziny Wiktorii i Józefa Ulmów… » więcej 2023-06-12, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 12 czerwca » więcej 2023-06-11, godz. 11:00 80 lat temu Himmler wydał rozkaz o utworzeniu KL Warschau 80 lat temu - 11 czerwca 1943 roku - jeden z przywódców nazistowskich Niemiec Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz o utworzeniu na terenie ruin getta… » więcej 2023-06-11, godz. 08:00 W Brnie wystawiono manuskrypty sprzed 700 lat W Brnie otwarto wystawę gotyckich manuskryptów, które na krótki czas powróciły do miasta po 240 latach. Organizatorzy ekspozycji na zamku Špilberk poinformowali… » więcej 2023-06-11, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 11 czerwca » więcej 2023-06-10, godz. 10:00 Mija 81 lat od pierwszej zbiorowej ucieczki z Auschwitz-Birkenau Mija 81 lat od pierwszej zbiorowej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. 10 czerwca 1942 roku około 50 więźniów podjęło próbę przedostania… » więcej 2023-06-10, godz. 08:00 Autor Tomasz Bereźnicki o komiksie "Getto płonie" Autor scenariusza i rysunków do komiksu "Getto płonie" Tomasz Bereźnicki powiedział, że komiks zachęca do sięgnięcia w głąb historii. Publikacja autorstwa… » więcej 2023-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 10 czerwca » więcej 2023-06-09, godz. 16:00 9 czerwca 1595 roku urodził się Władysław IV Waza Król Polski w latach 1632-1648, tytularny król Szwecji 1632-1648, formalnie car Rosji w latach 1610-1613, a tytularny do 1634. Dążył do wzmocnienia władzy… » więcej 2023-06-09, godz. 14:00 100 lat temu urodził się Lubomir Tomaszewski, malarz, rzeźbiarz i projektant ceramiki 100 lat temu - 9 czerwca 1923 roku - urodził się Lubomir Tomaszewski, malarz, rzeźbiarz i projektant porcelany. Jest uważany za legendę polskiego i światowego… » więcej
188189190191192
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »