Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-06-17, godz. 08:00 Oprowadzanie po wystawie oraz spacer śladami biskupów wrocławskich Już w niedzielę (18.06) odbędzie się oprowadzanie po wystawie "Świat Biskupów Wrocławskich Książąt Nyskich". Wstęp na wydarzenie jest wolny, obowiązują… » więcej 2023-06-17, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 17 czerwca » więcej 2023-06-16, godz. 16:00 100 lat temu urodził się dyrygent i kompozytor Henryk Czyż 100 lat temu - 16 czerwca 1923 roku - urodził się Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor, pedagog i pisarz. Prowadził największe orkiestry w kraju, między innymi… » więcej 2023-06-16, godz. 14:00 Bundestag uczcił 70. rocznicę buntu w NRD W połowie czerwca 1953 roku mieszkańcy Berlina Wschodniego, Lipska, Drezna oraz innych miast zbuntowali się przeciwko złym warunkom pracy i niskiemu poziomowi… » więcej 2023-06-16, godz. 12:00 Zmarł Bohdan Urbankowski, poeta, eseista, dramaturg i filozof Zmarł Bohdan Urbankowski, doktor nauk humanistycznych, poeta, eseista, dramaturg i filozof, działacz opozycji w czasach PRL. Laureat nagrody IPN Kustosz Pamięci… » więcej 2023-06-16, godz. 10:00 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski. Wizyta trwała osiem dni, od 16 do 23 czerwca 1983 roku, i była 18. zagraniczną podróżą… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 65 lat temu został stracony Imre Nagy, premier podczas rewolucji węgierskiej 1956 65 lat temu, 16 czerwca 1958 roku, został stracony Imre Nagy, komunistyczny polityk węgierski, premier w czasie powstania węgierskiego, nazywanego też rewolucją… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 16 czerwca » więcej 2023-06-15, godz. 16:00 Niemcy: wystawa o architektonicznej megalomanii nazistów W berlińskiej Akademii Sztuki można odwiedzić wystawę o zmianach w niemieckiej architekturze i urbanistyce w okresie nazizmu. Eksponaty przybliżają nie tylko… » więcej 2023-06-15, godz. 14:00 100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski Sto lat temu, 15 czerwca 1923 roku, zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski, autor cyklu obrazów dokumentujących katorgę i pobyt Polaków… » więcej
185186187188189
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »