Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-06-22, godz. 16:00 5 lat temu zmarła Olga Krzyżanowska 5 lat temu - 22 czerwca 2018 roku - zmarła Olga Krzyżanowska, lekarka, działaczka Solidarności oraz posłanka i wicemarszałek Sejmu w czasie przemian ustrojowych… » więcej 2023-06-22, godz. 14:00 To była pielgrzymka nadziei Do 4 lipca tego roku można oglądać wystawę „Pielgrzymka nadziei”, która została otwarta w 40. rocznicę wizyty Jana Pawła II we Wrocławiu w miejscu… » więcej 2023-06-22, godz. 12:00 Śląsk w II Rzeczypospolitej Sto jeden lat temu od dwóch dni w części Śląska było już polskie wojsko. Polskie oddziały pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyły 20 czerwca… » więcej 2023-06-22, godz. 10:54 Gala wręczenia nagród w 16. Plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2022 W Łazienkach Królewskich w Warszawie w Pałacu na Wyspie odbędzie się gala (13.00) wręczenia nagród w 16. Plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku 2022. Plebiscyt… » więcej 2023-06-22, godz. 10:00 110 lat temu urodził się Władysław Siła-Nowicki 110 lat temu, 22 czerwca 1913 roku, urodził się Władysław Siła-Nowicki, mecenas, żołnierz i polityk. W czasach PRL-u bronił opozycjonistów w głośnych… » więcej 2023-06-22, godz. 08:00 82 lata temu III Rzesza napadła na Związek Radziecki 82 lata temu - 22 czerwca 1941 roku - III Rzesza napadła na Związek Radziecki. O godzinie 3.15 sojusznicze wojska państw Osi przekroczyły długą, liczącą… » więcej 2023-06-22, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 22 czerwca » więcej 2023-06-21, godz. 16:00 78 lat temu w Moskwie zapadł wyrok w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego 78 lat temu, 21 czerwca 1945 roku, w Moskwie zapadł wyrok w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, który do historii przeszedł jako "Proces Szesnastu"… » więcej 2023-06-21, godz. 14:00 Konkurs na plakat towarzyszący obchodom 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego rozstrzygnięty Plakat autorstwa Jerzego Dobrzynieckiego zwyciężył w konkursie na plakat towarzyszący obchodom 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Wernisaż wystawy… » więcej 2023-06-21, godz. 12:00 40 lat temu papież Jan Paweł II odwiedził Opolszczyznę.Trwała druga pielgrzymka papieża do Polski 21 czerwca 1983 roku spotkało się z papieżem na Górze św. Anny około miliona pielgrzymów. Wcześniej Ojciec Święty przewodniczył uroczystej Mszy Św… » więcej
182183184185186
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »