Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-07-06, godz. 16:00 Wieczorem w niemodlińskim zamku Letnie wieczory z historią w tle. Spacer z komentarzem przewodnika to doskonała propozycja by zatrzymać się na chwilę i poznać historię Zamku Niemodlin. » więcej 2023-07-06, godz. 14:00 Powrót płaskorzeźb do Brzegu Z okazji otwarcia wystawy czasowej poświęconej księciu Jerzemu II w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, po 80 latach wróciły do tego miasta płaskorzeźby… » więcej 2023-07-06, godz. 12:00 Letnia Akademia Odkrywców W Letniej Akademii Odkrywców w Kędzierzynie Koźlu są jeszcze wolne miejsca » więcej 2023-07-06, godz. 10:00 101 lat temu zmarła błogosławiona Maria Teresa Ledóchowska, nazywana Matką Afryki 101 lat temu, 6 lipca 1922 roku, zmarła Maria Teresa Ledóchowska, błogosławiona Kościoła katolickiego, założycielka Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św… » więcej 2023-07-06, godz. 08:00 Szkocka koronacja króla Karola III Za nami szkocka koronacja króla Karola III. Od XVII-wiecznej unii personalnej między Szkocją i Anglią aż do początku XIX stulecia monarchowie dostawali insygnia… » więcej 2023-07-06, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 6 lipca » więcej 2023-07-05, godz. 16:00 130 lat temu urodziła się Maria Kujawska, lekarka, nazywana "Aniołem z Ravensbrück" 130 lat temu, 5 lipca 1893 roku, urodziła się Maria Kujawska, lekarka, działaczka społeczna na Śląsku. Podczas II wojny światowej wraz z dwiema córkami… » więcej 2023-07-05, godz. 14:00 Wołyń 1943-2023 W związku ze zbliżającą się rocznicą rzezi wołyńskiej, na placu przed Centrum Historii Zajezdnia pojawiła się organizowana przez Centrum Myśli Jana… » więcej 2023-07-05, godz. 12:00 Jak rozmawiać o Wołyniu W poniedziałek 10 lipca o godz. 11.00 w Przystanek Historia IPN Wrocław przy ul. Długosza 48 we Wrocławiu odbędzie się konferencja naukowa pt. "Jak rozmawiać… » więcej 2023-07-05, godz. 10:00 Rusza konkurs „Książka Historyczna Roku” Rusza konkurs „Książka Historyczna Roku”. Jest on organizowany przez Instytut Pamięci Narodowej, Narodowe Centrum Kultury, Polskie Radio oraz Telewizję… » więcej
174175176177178
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »