Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich…
2023-07-04, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 82. rocznica egzekucji profesorów lwowskich uczelni

Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Boy-Żeleński 1927. [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
Roman Longschamps de Berier [Fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, w nocy z 3 na 4 lipca 1941 roku, Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby, które były w ich mieszkaniach. Niemal wszyscy zostali rozstrzelani. 4 lipca o świcie na Wzgórzach Wuleckich zginęło 40 osób, między innymi rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 20. ubiegłego wieku Włodzimierz Sieradzki, prawnik Roman Longchamps de Bérier, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej Włodzimierz Stożek oraz tłumacz i krytyk literacki Tadeusz Boy-Żeleński. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej.
Zbrodnia, którą określa się mianem "mordu profesorów lwowskich", obejmuje też egzekucje kilku osób przeprowadzone przez Niemców w następnych dniach. 26 lipca z rąk gestapo zginął przedwojenny premier Rzeczypospolitej profesor Kazimierz Bartel, aresztowany na początku miesiąca.

Egzekucjami kierował SS-Brigadeführer Eberhard Schöngarth, niemiecki zbrodniarz wojenny. Według relacji świadków w zatrzymaniach uczestniczyli funkcjonariusze Gestapo, w kilku przypadkach byli też Ukraińcy - cywilni tłumacze.

Niemcy zatarli ślady zbrodni jesienią 1943 roku. W tym celu sformowali żydowski oddział "Sonderkommando 1005", który ekshumował i spalił zwłoki pomordowanych. Po wojnie jeden z członków komanda Leon Weliczker spisał swoje wspomnienia.

W 70. rocznicę tamtych wydarzeń, w 2011 roku, na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie został odsłonięty pomnik upamiętniający zamordowanych profesorów lwowskich.

(więcej)

Niemcy od początku wojny mordowali polskie elity. Po wkroczeniu do Lwowa 30 czerwca 1941 roku przystąpili natychmiast do systematycznej eliminacji polskiego "elementu przywódczego", do którego zaliczali między innymi uczonych i intelektualistów. Gestapo rozpoczęło aresztowania już 2 lipca. Tego dnia ze swojego gabinetu na Politechnice Lwowskiej został zabrany profesor Kazimierz Bartel. Niemcy mieli do dyspozycji listy proskrypcyjne, spisane przez byłych studentów związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów.

Z 3 na 4 lipca Niemcy przeprowadzili kolejne aresztowania. Gestapo wyprowadzało z domów naukowców z ich rodzinami i gośćmi. Zabrano między innymi 82-letniego profesora położnictwa Adama Sołowija wraz z 19-letnim wnukiem Adamem Mięsowiczem. W mieszkaniu profesora Tadeusza Ostrowskiego aresztowano ordynatora Oddziału Chirurgii Szpitala Żydowskiego Stanisława Ruffa z całą rodziną i księdza Władysława Komornickiego. Zabrany został profesor Roman Longchamps de Bérier i jego trzej synowie.

Aresztowanych przewożono do budynku dawnej bursy Zakładu Wychowawczego im. Abrahamowiczów. Tam byli brutalnie przesłuchiwani, a następnie wyprowadzani lub wywożeni na Wzgórza Wuleckie i rozstrzeliwani.

W kolejnych dniach gestapo zamordowało następne osoby. 5 lipca zginęli docent Stanisław Mączewski, dyrektor Państwowej Szkoły Położnych, i Katarzyna Demko, nauczycielka języka angielskiego. 11 lipca został aresztowany doktor Władysław Tadeusz Wisłocki, wieloletni kustosz Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Jego śmierć pozostaje niewyjaśniona. 12 lipca zginęli profesorowie Henryk Korowicz i Stanisław Ruziewicz, rektorzy lwowskiej Akademii Handlu Zagranicznego. 26 lipca został rozstrzelany profesor Kazimierz Bartel, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej.

Jedynym, który po kilku godzinach opuścił areszt, był pediatra Franciszek Groër. Uwolnienie zawdzięczał prawdopodobnie niemieckiemu nazwisku i żonie Angielce. Po wojnie był członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Zobacz także

2023-07-12, godz. 14:00 Serwis specjalny Polskiego Radia o rzezi wołyńskiej W nocy z 11 na 12 lipca 1943 roku doszło do kulminacji morderstw na Wołyniu i we wschodniej Małopolsce. Unikatowe wspomnienia świadków tej zbrodni i analizy… » więcej 2023-07-12, godz. 12:00 Mija 78 lat od Obławy Augustowskiej 78 lat temu, 12 lipca 1945 roku, oddziały Armii Czerwonej, NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej kilkuset… » więcej 2023-07-12, godz. 10:00 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę pacyfikacji wsi Michniów 12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę niemieckiej pacyfikacji wsi Michniów w województwie świętokrzyskim. Okupanci… » więcej 2023-07-12, godz. 08:00 Sejm jednogłośnie przyjął uchwałę w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej Sejm jednogłośnie przyjął uchwałę w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej. W dokumencie, czytamy, że 11 lipca 1943 roku doszło do kulminacji "ludobójstwa zaplanowanego… » więcej 2023-07-12, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 12 lipca » więcej 2023-07-11, godz. 16:00 Powrót do kina międzywojnia "Nie kochać w taką noc" (który w wersji angielskiej funkcjonuje pod tytulem "A Night Like This") otrzymał lipcową nagrodę w sekcji Best Virtual Reality! » więcej 2023-07-11, godz. 14:00 Rajd szlakiem partyzantów "Bartka" Tegoroczny XIX Górski Rajd "Bartka" odbędzie się w dniach 12-13 sierpnia.Trwają zapisy. » więcej 2023-07-11, godz. 11:00 Dyskusja „Zbrodnia Wołyńska z perspektywy 80 lat” [Na żywo] Dyskusja „Zbrodnia Wołyńska z perspektywy 80 lat”, odbędzie się o 18:00 w Centrum Edukacyjnym Przystanek Historia IPN w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej… » więcej 2023-07-11, godz. 11:00 W Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa prof. T. Wolsza o rzezi wołyńskiej i pomocy Ukraińców Polacy w czasie rzezi wołyńskiej byli mordowani przez ukraińskich nacjonalistów, ale mogli także liczyć na pomoc ze strony Ukraińców - przypomina historyk… » więcej 2023-07-11, godz. 10:15 80. rocznica Zbrodni Wołyńskiej – działania Instytutu Pamięci Narodowej Główne uroczystości: 11 lipca 2023 r. – współorganizacja uroczystości w Warszawie Główny organizator: Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represj… » więcej
171172173174175
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »