Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 82 lata temu sowieckie lotnictwo po raz pierwszy…
2023-06-23, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/E.Leo

82 lata temu sowieckie lotnictwo po raz pierwszy zbombardowało Warszawę

Bombowiec Ił-4 wykorzystywany w nalotach na Warszawę. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Bombowiec Ił-4 wykorzystywany w nalotach na Warszawę. [fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, 23 czerwca 1941 roku, sowieckie lotnictwo po raz pierwszy zbombardowało Warszawę. Do nalotu, w którym zginęło kilkadziesiąt osób, doszło dzień po rozpoczęciu operacji "Barbarossa", czyli ataku III Rzeszy na Związek Radziecki.
Po godzinie 19.00 bombowce dalekiego zasięgu zaatakowały mosty na Wiśle oraz niemieckie obiekty na terenie miasta. Celem ataku była także fabryka amunicji "Pocisk" w Rembertowie. Bomby nie uszkodziły jednak żadnego z mostów, część ładunków bowiem trafiła w nurt Wisły. Niemniej nalot spowodował spore zniszczenia, zostały uszkodzone zabudowania lotniskowe na Okęciu i budynki w centrum, między innymi dom przy Krakowskim Przedmieściu i Teatr Wielki, spalony wcześniej w wojnie obronnej 1939 roku.

Jedna z bomb trafiła w pełen ludzi tramwaj, który przejeżdżał nieopodal praskiego kościoła św. Floriana. Zginęły wówczas 34 osoby. Do dziś jest to największa katastrofa w dziejach stołecznej komunikacji. W sumie liczbę ofiar śmiertelnych wśród ludności cywilnej Warszawy podczas bombardowania szacuje się na kilkadziesiąt osób.

W latach 1941-1944 "sokoły Stalina", jak nazywała sowiecka propaganda lotników spod znaku czerwonej gwiazdy, przeprowadziły łącznie kilkanaście nalotów na Warszawę. Sowieckie bomby miały uderzać w niemieckie obiekty wojskowe i węzły komunikacyjne, jednak wielokrotnie niszczono dzielnice mieszkaniowe.

Liczba ofiar wszystkich sowieckich bombardowań i straty nimi spowodowane są trudne do oszacowania. Wyliczenia mówią o tysiącu ofiar śmiertelnych i kilku tysiącach rannych. Tysiące mieszkańców straciły dach nad głową. Doszczętnie zburzono co najmniej 300 budynków, kilkaset innych zostało poważnie uszkodzonych.

Najtragiczniejsze w skutkach były powietrzne ataki zorganizowane latem 1942 i w maju 1943 roku. To właśnie o nich, a nie o bombardowaniach niemieckich, mówią słowa piosenki napisanej przez Annę Jachninę "Siekiera, motyka, bimber, szklanka, w nocy nalot, w dzień łapanka".

Bombardowania sowieckie, w których zginęły setki bezbronnych mieszkańców Warszawy, zostały przez Niemców zbagatelizowane, a oficjalna historiografia PRL o nich milczała. Do dziś jest to jeden z mniej znanych epizodów z życia miasta.

(więcej)

Po pierwszym nalocie 23 czerwca 1941 roku, w kolejnych dniach by następne. Choć stanowiły zaskoczenie dla niemieckiej obrony przeciwlotniczej, to jednak ich celność była niewielka. Pięć miesięcy później, w bombardowaniach przeprowadzonych 13 listopada 1941 roku, zostały zniszczone bocznice kolejowe przy Towarowej oraz budynki mieszkalne na Srebrnej i Miedzianej. Szacowano wówczas, że zginęło ponad 50 osób. W odpowiedzi Niemcy ściągnęli do miasta baterie przeciwlotnicze i w ostatnich dniach listopada przeprowadzili pierwszy próbny alarm.

Przez blisko rok sowieckie lotnictwo nie organizowało takich działań, dopiero latem 1942 roku przeprowadziło całą serię nalotów. W pierwszym nalocie dywanowym, czyli takim, w którym bomby są zrzucane na cały określony teren, a nie na wybrane cele - w nocy z 20 na 21 sierpnia - sowieci zaatakowali głównie dzielnice mieszkaniowe: Grochów, Mokotów, Wolę i Żoliborz. Atak trwał kilka godzin. Zrzucano bomby burzące i zapalające, a cele oświetlano flarami. Konspiracyjny "Biuletyn Informacyjny" szacował, że liczba zabitych narodowości polskiej wyniosła około 200 osób, podczas gdy liczba rannych sięgnęła 800. Kolejny nalot, znacznie silniejszy od poprzedniego, nastąpił dziewięć dni później. W nocy z 1 na 2 września kilkadziesiąt samolotów zrzuciło łącznie około 300 bomb. Celem ataku były w pierwszym rzędzie Wola, Praga i Powiśle. Bomby spadły także na getto, Cmentarz Powązkowski oraz w okolicach szpitala pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego i Szpitala Dzieciątka Jezus. Dokładna liczba ofiar nie jest znana, szacunkowe obliczenia mówią o 200 do 400 zabitych. 13 września - w ostatnim nalocie 1942 roku - sowieci zbombardowali warszawski most średnicowy.

Do najsilniejszego bombardowania Warszawy przez Armię Czerwoną doszło w nocy z 12 na 13 maja 1943 roku. W nalocie dywanowym sowieckie lotnictwo zrzuciło ponad 100 ton bomb na Śródmieście, Ochotę, Wolę i Pragę. Sowieci nie oszczędzili także ruin getta. Zrównali z ziemią łącznie kilkadziesiąt domów i kamienic. Częściowo zniszczyli Filtry Wodociągów Warszawskich oraz halę targową na Koszykach.

Zginęło od 150 do 300 warszawiaków, ponad 1000 osób zostało rannych. Ruch kolejowy, którego zatrzymanie było jednym z celów nalotu, przywrócono jeszcze tego samego dnia. Ostatnie bombardowania sowieci przeprowadzili we wrześniu 1944 roku, gdy w stolicy Polski trwało Powstanie Warszawskie skierowane przeciwko niemieckiemu okupantowi. Jednak naloty te nie pomogły ani powstańcom, ani żołnierzom 1. Armii Wojska Polskiego, próbującym uchwycić przyczółki na lewym brzegu Wisły.

Wielu radzieckich lotników uczestniczących w bombardowaniach Warszawy otrzymało tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Zobacz także

2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej 2024-06-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 czerwca » więcej 2024-06-26, godz. 12:23 Poznań/ W środę premiera filmu "Zamek Królewski w mieście stołecznym Poznaniu" Mimo że w poznańskim zamku powstał herb Królestwa Polskiego, odbywały się śluby i wesela monarchów, to historia Zamku Królewskiego w Poznaniu nie jest… » więcej 2024-06-26, godz. 12:10 Gdańsk/ Wystawa główna w Muzeum II Wojny Światowej ma wrócić do wersji z 2017 roku; zdaniem byłego dyrektora jest… Dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, którą od kwietnia br. zarządza prof. Wnuk, poinformowała o planowanych i wprowadzonych już zmianach na wystawie… » więcej 2024-06-26, godz. 10:42 Hołownia o Muzeum II WŚ: przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej Przestrzegam przed robieniem kolejnego frontu wojny polsko-polskiej o historię; chciałbym, żeby wokół Muzeum II Wojny Światowej zapanował spokój i by to… » więcej 2024-06-26, godz. 08:26 Warszawa/ Wystawa "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 5. edycja" - od wtorku przed Ko… Akt detronizacji cara Mikołaja I, rękopis "Chłopów", zbiór fotograficzny "Zapis socjologiczny" prof. Zofii Rydet oraz 14. innych dokumentów historycznych… » więcej 2024-06-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 czerwca » więcej 2024-06-25, godz. 13:05 Warszawa/ Otwarto Warsaw Arcade Muzeum, prezentujące historie gier wideo Ponad 120 historycznych gier wideo, dokumentujących ich ewolucję od lat 70., znalazło się w Warsaw Arcade Muzeum, otwartym w czerwcu w Warszawie. Jest to jedno… » więcej 2024-06-25, godz. 12:22 Mija 82. rocznica utworzenia karnej kompanii kobiet w Auschwitz 82 lata mijają we wtorek od utworzenia przez Niemców w Auschwitz karnej kompanię kobiet. Był to odwet za ucieczkę z obozu Polki Janiny Nowak. 400 więźniarek… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »