Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 82 lata temu sowieckie lotnictwo po raz pierwszy…
2023-06-23, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/E.Leo

82 lata temu sowieckie lotnictwo po raz pierwszy zbombardowało Warszawę

Bombowiec Ił-4 wykorzystywany w nalotach na Warszawę. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Bombowiec Ił-4 wykorzystywany w nalotach na Warszawę. [fot. wikipedia/domena publiczna]
82 lata temu, 23 czerwca 1941 roku, sowieckie lotnictwo po raz pierwszy zbombardowało Warszawę. Do nalotu, w którym zginęło kilkadziesiąt osób, doszło dzień po rozpoczęciu operacji "Barbarossa", czyli ataku III Rzeszy na Związek Radziecki.
Po godzinie 19.00 bombowce dalekiego zasięgu zaatakowały mosty na Wiśle oraz niemieckie obiekty na terenie miasta. Celem ataku była także fabryka amunicji "Pocisk" w Rembertowie. Bomby nie uszkodziły jednak żadnego z mostów, część ładunków bowiem trafiła w nurt Wisły. Niemniej nalot spowodował spore zniszczenia, zostały uszkodzone zabudowania lotniskowe na Okęciu i budynki w centrum, między innymi dom przy Krakowskim Przedmieściu i Teatr Wielki, spalony wcześniej w wojnie obronnej 1939 roku.

Jedna z bomb trafiła w pełen ludzi tramwaj, który przejeżdżał nieopodal praskiego kościoła św. Floriana. Zginęły wówczas 34 osoby. Do dziś jest to największa katastrofa w dziejach stołecznej komunikacji. W sumie liczbę ofiar śmiertelnych wśród ludności cywilnej Warszawy podczas bombardowania szacuje się na kilkadziesiąt osób.

W latach 1941-1944 "sokoły Stalina", jak nazywała sowiecka propaganda lotników spod znaku czerwonej gwiazdy, przeprowadziły łącznie kilkanaście nalotów na Warszawę. Sowieckie bomby miały uderzać w niemieckie obiekty wojskowe i węzły komunikacyjne, jednak wielokrotnie niszczono dzielnice mieszkaniowe.

Liczba ofiar wszystkich sowieckich bombardowań i straty nimi spowodowane są trudne do oszacowania. Wyliczenia mówią o tysiącu ofiar śmiertelnych i kilku tysiącach rannych. Tysiące mieszkańców straciły dach nad głową. Doszczętnie zburzono co najmniej 300 budynków, kilkaset innych zostało poważnie uszkodzonych.

Najtragiczniejsze w skutkach były powietrzne ataki zorganizowane latem 1942 i w maju 1943 roku. To właśnie o nich, a nie o bombardowaniach niemieckich, mówią słowa piosenki napisanej przez Annę Jachninę "Siekiera, motyka, bimber, szklanka, w nocy nalot, w dzień łapanka".

Bombardowania sowieckie, w których zginęły setki bezbronnych mieszkańców Warszawy, zostały przez Niemców zbagatelizowane, a oficjalna historiografia PRL o nich milczała. Do dziś jest to jeden z mniej znanych epizodów z życia miasta.

(więcej)

Po pierwszym nalocie 23 czerwca 1941 roku, w kolejnych dniach by następne. Choć stanowiły zaskoczenie dla niemieckiej obrony przeciwlotniczej, to jednak ich celność była niewielka. Pięć miesięcy później, w bombardowaniach przeprowadzonych 13 listopada 1941 roku, zostały zniszczone bocznice kolejowe przy Towarowej oraz budynki mieszkalne na Srebrnej i Miedzianej. Szacowano wówczas, że zginęło ponad 50 osób. W odpowiedzi Niemcy ściągnęli do miasta baterie przeciwlotnicze i w ostatnich dniach listopada przeprowadzili pierwszy próbny alarm.

Przez blisko rok sowieckie lotnictwo nie organizowało takich działań, dopiero latem 1942 roku przeprowadziło całą serię nalotów. W pierwszym nalocie dywanowym, czyli takim, w którym bomby są zrzucane na cały określony teren, a nie na wybrane cele - w nocy z 20 na 21 sierpnia - sowieci zaatakowali głównie dzielnice mieszkaniowe: Grochów, Mokotów, Wolę i Żoliborz. Atak trwał kilka godzin. Zrzucano bomby burzące i zapalające, a cele oświetlano flarami. Konspiracyjny "Biuletyn Informacyjny" szacował, że liczba zabitych narodowości polskiej wyniosła około 200 osób, podczas gdy liczba rannych sięgnęła 800. Kolejny nalot, znacznie silniejszy od poprzedniego, nastąpił dziewięć dni później. W nocy z 1 na 2 września kilkadziesiąt samolotów zrzuciło łącznie około 300 bomb. Celem ataku były w pierwszym rzędzie Wola, Praga i Powiśle. Bomby spadły także na getto, Cmentarz Powązkowski oraz w okolicach szpitala pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego i Szpitala Dzieciątka Jezus. Dokładna liczba ofiar nie jest znana, szacunkowe obliczenia mówią o 200 do 400 zabitych. 13 września - w ostatnim nalocie 1942 roku - sowieci zbombardowali warszawski most średnicowy.

Do najsilniejszego bombardowania Warszawy przez Armię Czerwoną doszło w nocy z 12 na 13 maja 1943 roku. W nalocie dywanowym sowieckie lotnictwo zrzuciło ponad 100 ton bomb na Śródmieście, Ochotę, Wolę i Pragę. Sowieci nie oszczędzili także ruin getta. Zrównali z ziemią łącznie kilkadziesiąt domów i kamienic. Częściowo zniszczyli Filtry Wodociągów Warszawskich oraz halę targową na Koszykach.

Zginęło od 150 do 300 warszawiaków, ponad 1000 osób zostało rannych. Ruch kolejowy, którego zatrzymanie było jednym z celów nalotu, przywrócono jeszcze tego samego dnia. Ostatnie bombardowania sowieci przeprowadzili we wrześniu 1944 roku, gdy w stolicy Polski trwało Powstanie Warszawskie skierowane przeciwko niemieckiemu okupantowi. Jednak naloty te nie pomogły ani powstańcom, ani żołnierzom 1. Armii Wojska Polskiego, próbującym uchwycić przyczółki na lewym brzegu Wisły.

Wielu radzieckich lotników uczestniczących w bombardowaniach Warszawy otrzymało tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Zobacz także

2023-06-17, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 17 czerwca » więcej 2023-06-16, godz. 16:00 100 lat temu urodził się dyrygent i kompozytor Henryk Czyż 100 lat temu - 16 czerwca 1923 roku - urodził się Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor, pedagog i pisarz. Prowadził największe orkiestry w kraju, między innymi… » więcej 2023-06-16, godz. 14:00 Bundestag uczcił 70. rocznicę buntu w NRD W połowie czerwca 1953 roku mieszkańcy Berlina Wschodniego, Lipska, Drezna oraz innych miast zbuntowali się przeciwko złym warunkom pracy i niskiemu poziomowi… » więcej 2023-06-16, godz. 12:00 Zmarł Bohdan Urbankowski, poeta, eseista, dramaturg i filozof Zmarł Bohdan Urbankowski, doktor nauk humanistycznych, poeta, eseista, dramaturg i filozof, działacz opozycji w czasach PRL. Laureat nagrody IPN Kustosz Pamięci… » więcej 2023-06-16, godz. 10:00 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski 40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął drugą pielgrzymkę do Polski. Wizyta trwała osiem dni, od 16 do 23 czerwca 1983 roku, i była 18. zagraniczną podróżą… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 65 lat temu został stracony Imre Nagy, premier podczas rewolucji węgierskiej 1956 65 lat temu, 16 czerwca 1958 roku, został stracony Imre Nagy, komunistyczny polityk węgierski, premier w czasie powstania węgierskiego, nazywanego też rewolucją… » więcej 2023-06-16, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 16 czerwca » więcej 2023-06-15, godz. 16:00 Niemcy: wystawa o architektonicznej megalomanii nazistów W berlińskiej Akademii Sztuki można odwiedzić wystawę o zmianach w niemieckiej architekturze i urbanistyce w okresie nazizmu. Eksponaty przybliżają nie tylko… » więcej 2023-06-15, godz. 14:00 100 lat temu zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski Sto lat temu, 15 czerwca 1923 roku, zmarł Aleksander Sochaczewski, malarz, zesłaniec syberyjski, autor cyklu obrazów dokumentujących katorgę i pobyt Polaków… » więcej 2023-06-15, godz. 12:00 Odrestaurowano grób Leona Bilińskiego w Cieplicach W czeskich Cieplicach odrestaurowano grób Leona Bilińskiego - ekonomisty, profesora i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, ministra skarbu Austro-Węgier oraz ministra… » więcej
185186187188189
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »