Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński…
2023-06-14, 08:00 Autor: IAR/K.Koziełł/D.Panek

115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński, komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej

Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
115 lat temu, 14 czerwca 1908 roku, urodził się w Mierzycach niedaleko Wielunia Jerzy Antoni Lewiński, pseudonimy "Chuchro” i "Jurek”, major saperów Wojska Polskiego, organizator i komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Zginął rozstrzelany przez Niemców w publicznej egzekucji, 24 listopada 1943 roku. Miał 35 lat.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą 1. kompanii i zastępcą dowódcy 5. zmotoryzowanego batalionu saperów. Ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce z obozu jenieckiego w Radomiu, powrócił do Warszawy.

Od grudnia 1939 działał w konspiracji, w Związku Walki Zbrojnej. Początkowo należał do tak zwanego Sztabu Dywersji, a od sierpnia 1940 dowodził batalionem saperów miasta stołecznego Warszawy. Dodatkowo w czerwcu 1942 roku objął dowództwo Związku Odwetu Okręgu Warszawskiego AK.

Od listopada 1942 roku kapitan Jerzy Antoni Lewiński był organizatorem i dowódcą Kedywu (Kierownictwa Dywersji) Okręgu Warszawa AK. Odpowiadał za wiele akcji zbrojnych Związku Odwetu i Kedywu, w tym głośną akcję "Wieniec” przeciwko niemieckiemu transportowi kolejowemu, przeprowadzoną w październiku 1942. W tym samym czasie zostały wysadzone tory kolejowe w ośmiu miejscach Warszawskiego Węzła Kolejowego. Ponadto uczestniczył osobiście między innymi w akcji "Getto”, podczas której AK udzielała zbrojnej pomocy żydowskim powstańcom z getta. W maju 1943 roku wyraził zgodę na przeprowadzenie przez Jana Krysta "Alana" akcji bojowej w kawiarni "Adria", podczas której zastrzelono trzech oficerów gestapo.

6 listopada 1943 major Lewiński został aresztowany i 18 dni później zamordowany przez Niemców.
Po śmierci oznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi.

(więcej)

Jerzy Antoni Lewiński uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi i Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie. Następnie, w latach 1933-1934, odbył kurs dla instruktorów Wychowania Fizycznego w Centralnym Instytucie WF w Warszawie, a cztery lata później rozpoczął studia w Wyższej Szkole Inżynierii.

Od 1930 był oficerem instruktorem w 5. batalionie saperów. W 1933 roku został oficerem WF. Jednocześnie od 1935 był adiutantem, a od 1937 oficerem do spraw wyszkolenia 5. batalionu saperów. W tym samym roku objął funkcję kierownika WF w Centrum Wyszkolenia Saperów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. W czerwcu 1943 roku został mianowany majorem służby stałej.

Po śmierci Jerzego Antoniego Lewińskiego w listopadzie 1943 roku, jego następca Józef Rybicki w jednym ze sprawozdań Kedywu Okręgu Warszawa pisał o wstrząsie, jakiego doznał Kedyw po stracie komendanta: "Zabrakło (...) jego fachowych wiadomości, doświadczenia, umiejętności doboru i kierowania ludźmi. (...) To, że Kedyw Okręgu po stracie jego poszedł bez zahamowania naprzód, jest jego niezaprzeczalną zasługą. Stworzył on fundamenty, na których jego następca mógł oprzeć swoją dalszą pracę”.

Zobacz także

2023-06-12, godz. 08:00 W kinach film dokumentalny o rodzinie Ulmów - "Historia jednej zbrodni" Na ekrany kin wszedł film dokumentalny "Historia jednej zbrodni" w reżyserii Mariusza Pilisa. Obraz powstał na kanwie historii rodziny Wiktorii i Józefa Ulmów… » więcej 2023-06-12, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 12 czerwca » więcej 2023-06-11, godz. 11:00 80 lat temu Himmler wydał rozkaz o utworzeniu KL Warschau 80 lat temu - 11 czerwca 1943 roku - jeden z przywódców nazistowskich Niemiec Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz o utworzeniu na terenie ruin getta… » więcej 2023-06-11, godz. 08:00 W Brnie wystawiono manuskrypty sprzed 700 lat W Brnie otwarto wystawę gotyckich manuskryptów, które na krótki czas powróciły do miasta po 240 latach. Organizatorzy ekspozycji na zamku Špilberk poinformowali… » więcej 2023-06-11, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 11 czerwca » więcej 2023-06-10, godz. 10:00 Mija 81 lat od pierwszej zbiorowej ucieczki z Auschwitz-Birkenau Mija 81 lat od pierwszej zbiorowej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. 10 czerwca 1942 roku około 50 więźniów podjęło próbę przedostania… » więcej 2023-06-10, godz. 08:00 Autor Tomasz Bereźnicki o komiksie "Getto płonie" Autor scenariusza i rysunków do komiksu "Getto płonie" Tomasz Bereźnicki powiedział, że komiks zachęca do sięgnięcia w głąb historii. Publikacja autorstwa… » więcej 2023-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 10 czerwca » więcej 2023-06-09, godz. 16:00 9 czerwca 1595 roku urodził się Władysław IV Waza Król Polski w latach 1632-1648, tytularny król Szwecji 1632-1648, formalnie car Rosji w latach 1610-1613, a tytularny do 1634. Dążył do wzmocnienia władzy… » więcej 2023-06-09, godz. 14:00 100 lat temu urodził się Lubomir Tomaszewski, malarz, rzeźbiarz i projektant ceramiki 100 lat temu - 9 czerwca 1923 roku - urodził się Lubomir Tomaszewski, malarz, rzeźbiarz i projektant porcelany. Jest uważany za legendę polskiego i światowego… » więcej
188189190191192
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »