Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński…
2023-06-14, 08:00 Autor: IAR/K.Koziełł/D.Panek

115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński, komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej

Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
115 lat temu, 14 czerwca 1908 roku, urodził się w Mierzycach niedaleko Wielunia Jerzy Antoni Lewiński, pseudonimy "Chuchro” i "Jurek”, major saperów Wojska Polskiego, organizator i komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Zginął rozstrzelany przez Niemców w publicznej egzekucji, 24 listopada 1943 roku. Miał 35 lat.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą 1. kompanii i zastępcą dowódcy 5. zmotoryzowanego batalionu saperów. Ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce z obozu jenieckiego w Radomiu, powrócił do Warszawy.

Od grudnia 1939 działał w konspiracji, w Związku Walki Zbrojnej. Początkowo należał do tak zwanego Sztabu Dywersji, a od sierpnia 1940 dowodził batalionem saperów miasta stołecznego Warszawy. Dodatkowo w czerwcu 1942 roku objął dowództwo Związku Odwetu Okręgu Warszawskiego AK.

Od listopada 1942 roku kapitan Jerzy Antoni Lewiński był organizatorem i dowódcą Kedywu (Kierownictwa Dywersji) Okręgu Warszawa AK. Odpowiadał za wiele akcji zbrojnych Związku Odwetu i Kedywu, w tym głośną akcję "Wieniec” przeciwko niemieckiemu transportowi kolejowemu, przeprowadzoną w październiku 1942. W tym samym czasie zostały wysadzone tory kolejowe w ośmiu miejscach Warszawskiego Węzła Kolejowego. Ponadto uczestniczył osobiście między innymi w akcji "Getto”, podczas której AK udzielała zbrojnej pomocy żydowskim powstańcom z getta. W maju 1943 roku wyraził zgodę na przeprowadzenie przez Jana Krysta "Alana" akcji bojowej w kawiarni "Adria", podczas której zastrzelono trzech oficerów gestapo.

6 listopada 1943 major Lewiński został aresztowany i 18 dni później zamordowany przez Niemców.
Po śmierci oznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi.

(więcej)

Jerzy Antoni Lewiński uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi i Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie. Następnie, w latach 1933-1934, odbył kurs dla instruktorów Wychowania Fizycznego w Centralnym Instytucie WF w Warszawie, a cztery lata później rozpoczął studia w Wyższej Szkole Inżynierii.

Od 1930 był oficerem instruktorem w 5. batalionie saperów. W 1933 roku został oficerem WF. Jednocześnie od 1935 był adiutantem, a od 1937 oficerem do spraw wyszkolenia 5. batalionu saperów. W tym samym roku objął funkcję kierownika WF w Centrum Wyszkolenia Saperów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. W czerwcu 1943 roku został mianowany majorem służby stałej.

Po śmierci Jerzego Antoniego Lewińskiego w listopadzie 1943 roku, jego następca Józef Rybicki w jednym ze sprawozdań Kedywu Okręgu Warszawa pisał o wstrząsie, jakiego doznał Kedyw po stracie komendanta: "Zabrakło (...) jego fachowych wiadomości, doświadczenia, umiejętności doboru i kierowania ludźmi. (...) To, że Kedyw Okręgu po stracie jego poszedł bez zahamowania naprzód, jest jego niezaprzeczalną zasługą. Stworzył on fundamenty, na których jego następca mógł oprzeć swoją dalszą pracę”.

Zobacz także

2023-06-19, godz. 16:34 400. rocznica urodzin Blaise’a Pascala We Francji obchodzona jest dziś 400. rocznica urodzin Blaise’a Pascala - matematyka i filozofa, uznawanego za jedną z najwybitniejszych postaci XVII wieku… » więcej 2023-06-19, godz. 14:00 Remont drewnianej konstrukcji wieży radiostacji w Gliwicach Dziś rozpoczynają się prace konserwacyjne wieży Radiostacji Gliwice a w związku z tym do 6 października teren wokół oraz oddział muzeum będzie zamknięty… » więcej 2023-06-19, godz. 11:47 Na Starym Zamku w Grodnie otwarto rekonstruowaną Salę Alabasrową Na Starym Zamku w Grodnie otwarto dla zwiedzających Salę Alabastrową. W ten sposób oficjalnie zakończono pierwszy etap rekonstrukcji zabytku, do którego… » więcej 2023-06-19, godz. 10:15 Mija 60 lat od pierwszego festiwalu piosenki w Opolu Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu ma 60 lat. Pierwszy rozpoczął się 19 czerwca 1963 roku. Jego odkryciem okazała się Ewa Demarczyk, wówczas studentka… » więcej 2023-06-19, godz. 08:47 80 lat temu zmarł działacz ruchu ludowego Jan Piekałkiewicz, zakatowany przez Niemców 80 lat temu, 19 czerwca 1943 roku, zmarł Jan Piekałkiewicz, katowany przez Niemców najpierw na Pawiaku, potem w więzieniu przy alei Szucha. Był ekonomistą… » więcej 2023-06-19, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 19 czerwca » więcej 2023-06-18, godz. 10:00 78. rocznica rozpoczęcia procesu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego 78 lat temu, 18 czerwca 1945 roku, przed sowieckim sądem w Moskwie rozpoczął się proces przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Wśród oskarżonych byli… » więcej 2023-06-18, godz. 08:00 110 lat temu urodził się Stanisław Marusarz, skoczek narciarski, czterokrotny olimpijczyk, legendarny kurier tatrza… 110 lat temu - 18 czerwca 1913 roku - urodził się Stanisław Marusarz, polski "król nart", czterokrotny olimpijczyk, jeden z najwybitniejszych polskich sportowców… » więcej 2023-06-18, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 18 czerwca » więcej 2023-06-17, godz. 10:00 120 lat temu urodził się Stanisław Mieszkowski, oficer Marynarki Wojennej skazany na śmierć w procesie komandorów 120 lat temu, 17 czerwca 1903 roku, urodził się w Piotrkowie Trybunalskim Stanisław Mieszkowski, oficer Marynarki Wojennej, we wrześniu 1939 obrońca Helu… » więcej
184185186187188
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »