Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński…
2023-06-14, 08:00 Autor: IAR/K.Koziełł/D.Panek

115 lat temu urodził się Jerzy Antoni Lewiński, komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej

Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Antoni Lewiński (Chuchro). [fot. wikipedia/domena publiczna]
115 lat temu, 14 czerwca 1908 roku, urodził się w Mierzycach niedaleko Wielunia Jerzy Antoni Lewiński, pseudonimy "Chuchro” i "Jurek”, major saperów Wojska Polskiego, organizator i komendant Kedywu Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. Zginął rozstrzelany przez Niemców w publicznej egzekucji, 24 listopada 1943 roku. Miał 35 lat.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. Był dowódcą 1. kompanii i zastępcą dowódcy 5. zmotoryzowanego batalionu saperów. Ranny, dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce z obozu jenieckiego w Radomiu, powrócił do Warszawy.

Od grudnia 1939 działał w konspiracji, w Związku Walki Zbrojnej. Początkowo należał do tak zwanego Sztabu Dywersji, a od sierpnia 1940 dowodził batalionem saperów miasta stołecznego Warszawy. Dodatkowo w czerwcu 1942 roku objął dowództwo Związku Odwetu Okręgu Warszawskiego AK.

Od listopada 1942 roku kapitan Jerzy Antoni Lewiński był organizatorem i dowódcą Kedywu (Kierownictwa Dywersji) Okręgu Warszawa AK. Odpowiadał za wiele akcji zbrojnych Związku Odwetu i Kedywu, w tym głośną akcję "Wieniec” przeciwko niemieckiemu transportowi kolejowemu, przeprowadzoną w październiku 1942. W tym samym czasie zostały wysadzone tory kolejowe w ośmiu miejscach Warszawskiego Węzła Kolejowego. Ponadto uczestniczył osobiście między innymi w akcji "Getto”, podczas której AK udzielała zbrojnej pomocy żydowskim powstańcom z getta. W maju 1943 roku wyraził zgodę na przeprowadzenie przez Jana Krysta "Alana" akcji bojowej w kawiarni "Adria", podczas której zastrzelono trzech oficerów gestapo.

6 listopada 1943 major Lewiński został aresztowany i 18 dni później zamordowany przez Niemców.
Po śmierci oznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi.

(więcej)

Jerzy Antoni Lewiński uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi i Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie. Następnie, w latach 1933-1934, odbył kurs dla instruktorów Wychowania Fizycznego w Centralnym Instytucie WF w Warszawie, a cztery lata później rozpoczął studia w Wyższej Szkole Inżynierii.

Od 1930 był oficerem instruktorem w 5. batalionie saperów. W 1933 roku został oficerem WF. Jednocześnie od 1935 był adiutantem, a od 1937 oficerem do spraw wyszkolenia 5. batalionu saperów. W tym samym roku objął funkcję kierownika WF w Centrum Wyszkolenia Saperów.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Warszawy. W czerwcu 1943 roku został mianowany majorem służby stałej.

Po śmierci Jerzego Antoniego Lewińskiego w listopadzie 1943 roku, jego następca Józef Rybicki w jednym ze sprawozdań Kedywu Okręgu Warszawa pisał o wstrząsie, jakiego doznał Kedyw po stracie komendanta: "Zabrakło (...) jego fachowych wiadomości, doświadczenia, umiejętności doboru i kierowania ludźmi. (...) To, że Kedyw Okręgu po stracie jego poszedł bez zahamowania naprzód, jest jego niezaprzeczalną zasługą. Stworzył on fundamenty, na których jego następca mógł oprzeć swoją dalszą pracę”.

Zobacz także

2023-06-21, godz. 12:00 40 lat temu papież Jan Paweł II odwiedził Opolszczyznę.Trwała druga pielgrzymka papieża do Polski 21 czerwca 1983 roku spotkało się z papieżem na Górze św. Anny około miliona pielgrzymów. Wcześniej Ojciec Święty przewodniczył uroczystej Mszy Św… » więcej 2023-06-21, godz. 10:00 Artyści od Andersa Do końca sierpnia w opolskiej siedzibie Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych można oglądać wystawę: Artyści Andersa scena i estrada. » więcej 2023-06-21, godz. 08:00 Na Górze św. Anny uczczono powstańców. Na Górze św. Anny odbyły się (20.06) uroczystości związane z Narodowym Dniem Powstań Śląskich. To święto upamiętnia uczestników trzech powstań śląskich… » więcej 2023-06-21, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 21 czerwca » więcej 2023-06-20, godz. 16:30 Popiersie Wojciecha Korfantego stanie w Opolu Wojciech Korfanty będzie mieć swój pomnik w stolicy regionu. Wojewoda opolski podpisał list intencyjny wspólnie z dyrektorem Instytutu Pamięci Narodowej… » więcej 2023-06-20, godz. 16:15 Do Muzeum Narodowego wraca 11 odzyskanych dzieł sztuki Do Muzeum Narodowego w Warszawie wraca 11 odzyskanych dzieł sztuki, 5 z nich - to polskie straty wojenne, na pozostałe zostały skradzione z muzeum po wojni… » więcej 2023-06-20, godz. 12:00 83 lata temu Niemcy rozstrzelali w Palmirach 358 więźniów Pawiaka 83 lata temu, od 20 do 21 czerwca 1940 roku, w Palmirach koło Warszawy Niemcy rozstrzelali 358 więźniów Pawiaka - 276 mężczyzn i 82 kobiety. Była to największa… » więcej 2023-06-20, godz. 10:00 Po raz drugi obchodzimy Narodowy Dzień Powstań Śląskich 20 czerwca po raz drugi obchodzimy Narodowy Dzień Powstań Śląskich, ustanowiony przez Sejm w ubiegłym (2022) roku. Święto honoruje uczestników trzech Powstań… » więcej 2023-06-20, godz. 08:00 Sztafeta „JednoŚladami Andersa” dotarła do Czech W poniedziałek do Czech dotarła harcerska sztafeta rowerowa podążająca szlakiem Armii Andersa. Liczącą około 15 tysięcy kilometrów trasę pokonuje w… » więcej 2023-06-20, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 20 czerwca » więcej
183184185186187
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »