Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz '…
2024-06-06, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk"

Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
120 lat temu, 6 czerwca 1904 roku, urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk", żołnierz antykomunistycznego podziemia. W 1946 roku, w sfingowanym procesie, został skazany przez Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia w gdańskim więzieniu przy ulicy Kurkowej. Wraz z "Zagończykiem" rozstrzelano Danutę Siedzikównę "Inkę", sanitariuszkę 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, dowodzonej przez Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę".
Podporucznik Selmanowicz walczył w 3., 4. oraz 5. Wileńskiej Brygadzie Armii Krajowej. Od marca do czerwca 1946 jego oddział dokonał wielu akcji między innymi w Gdańsku, Sopocie, Olsztynie i Tczewie, zdobywając broń oraz gotówkę, która została przekazana oddziałowi "Łupaszki". Prowadził także działalność propagandową. Aresztowany 8 lipca 1946 roku, przeszedł brutalne przesłuchania, a 17 sierpnia usłyszał wyrok śmierci.

W pożegnalnym liście do syna tuż przed śmiercią "Zagończyk" napisał: "Odchodzę w zaświaty. To, co pozostawiam na tym świecie najdroższego, to Polskę i Ciebie...".

Został rozstrzelany 28 sierpnia 1946 roku o godzinie 6.15, w piwnicy gdańskiego więzienia przy ulicy Kurkowej, wraz z Danutą Siedzikówną "Inką". Oboje do końca zachowali niezłomną postawę i przed śmiercią zdążyli krzyknąć - "Niech żyje Polska!". Wyrok na obojgu wykonał podporucznik Franciszek Sawicki, dowódca plutonu egzekucyjnego. W chwili śmierci "Zagończyk" miał 42 lata, "Inka" - niespełna 18.

Przebieg egzekucji jest znany dzięki zeznaniom dwóch świadków - księdza Mariana Prusaka, który spowiadał skazanych i był przy nich do końca, oraz ówczesnego zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego.

W 1997 roku Sąd Wojewódzki w Gdańsku unieważnił wyrok śmierci.

Mogiła "Inki" i "Zagończyka" przez lata pozostawała nieznana. Ich szczątki znaleziono dopiero w 2014 roku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. W 2016 roku odbył się ich uroczysty państwowy pogrzeb. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" został pośmiertnie awansowany na stopień podpułkownika oraz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Feliks Selmanowicz urodził się 6 czerwca 1904 roku w Wilnie. Przed wybuchem I wojny światowej zdążył ukończyć pięć klas gimnazjum. Jako ochotnik, w 1918, przystąpił do Samoobrony Wileńskiej, a następnie do I Batalionu Strzelców Nadniemeńskich, z którym uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej.

Później pracował w Milicji Ludowej Pasa Neutralnego. Prowadził także gospodarstwo rolne. Prawdopodobnie był związany z polskim, a także francuskim wywiadem wojskowym. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku, w Korpusie Ochrony Pogranicza. 17 września brał udział w starciach z Armią Czerwoną. Potem nawiązał kontakt z konspiracją. W styczniu 1940 roku został aresztowany przez litewską policję, jednak zwolniono go z powodu braku dowodów. Kiedy do miasta wkroczyli Sowieci ponownie aresztowany, został przekazany NKWD i skazany za szpiegostwo na karę śmierci. Po wejściu wojsk niemieckich do Wilna uciekł z transportu.

Od stycznia 1944 roku był żołnierzem 3. Brygady Wileńskiej AK Gracjana Fróga "Szczerbca", przeniesiony następnie do 5. Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Jakiś czas walczył także w 4. Brygadzie "Narocz".

Latem 1944 roku, po rozbrojeniu oddziału przez Sowietów, był internowany w Kałudze. W kwietniu 1945 udało mu się uciec i powrócić do Wilna, a następnie do Polski.

Od stycznia 1946 roku znów walczył w 5. Brygadzie "Łupaszki", odtworzonej na Pomorzu. Objął dowództwo pięcioosobowego samodzielnego patrolu bojowo-dywersyjnego, który miał zdobywać środki na działalność oddziału. Od maja 1946, z rozkazu "Łupaszki", zajmował się też działalnością propagandową.

Został aresztowany w lipcu 1946 roku w Sopocie i oskarżony o posiadanie broni, udział w nielegalnej organizacji, dążenie do obalenia ustroju, wydawanie rozkazów wykonywania napadów zbrojnych oraz sporządzanie i rozpowszechnianie ulotek. W sfingowanym procesie skazany na karę śmierci, utratę praw obywatelskich i praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia. Prośba o łaskę została przez Bieruta odrzucona, a wyrok wykonano prawdopodobnie jeszcze przed jej rozpatrzeniem.

Zobacz także

2024-06-05, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 5 czerwca » więcej 2024-06-04, godz. 15:00 „Najmłodszy miał roczek” – 19. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” Film „Najmłodszy miał roczek” przedstawia historię rodzin chłopskich: Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów oraz dwóch rodzin Kosiorów z Ciepielowa… » więcej 2024-06-04, godz. 13:00 Tomasz Kozłowski z IPN o wyborach z 4 czerwca 1989 roku Mija 35. rocznica częściowo wolnych wyborów. 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze po II wojnie, częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne… » więcej 2024-06-04, godz. 11:00 35. rocznica czerwcowych wyborów 1989 roku 35 lat temu, 4 czerwca 1989 roku, odbyły się wybory parlamentarne (pierwsza tura) na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Były to pierwsze… » więcej 2024-06-04, godz. 09:00 107 lat temu została powołana Armia Polska we Francji 107 lat temu, 4 czerwca 1917 roku, została powołana Armia Polska we Francji. Nazywana też od koloru mundurów - "Błękitną Armią", była najliczniejszą… » więcej 2024-06-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 czerwca » więcej 2024-06-03, godz. 15:00 42 lata temu zginął Emil Barchański, licealista, działacz opozycji w PRL 42 lata temu, 3 czerwca 1982 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Emil Barchański, uczeń warszawskiego Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja… » więcej 2024-06-03, godz. 13:00 100 lat temu zmarł Franz Kafka, autor "Procesu" 100 lat temu, 3 czerwca 1924 roku, w Kierling koło Wiednia zmarł Franz Kafka, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, autor między innymi "Procesu", "Zamku"… » więcej 2024-06-03, godz. 11:00 Pokaz spektaklu „Przez ścianę” – Warszawa, 11–13 czerwca 2024 Instytut Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zapraszają na kolejne pokazy spektaklu „Przez ścianę”, które… » więcej 2024-06-03, godz. 09:00 Wystawa IPN w 45. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 45 lat temu papież Jan Paweł II po raz pierwszy przybył z pielgrzymką do ojczyzny. 2 czerwca 1979 roku w Warszawie papież Polak wypowiedział słowa: "Niech… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »