Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-06-01, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
1 czerwca
1434 - W Gródku pod Lwowem zmarł Władysław II Jagiełło, król Polski i wielki książę litewski, panujący od 1386 r. Wspólnie z bratem Witoldem dowodził w 1410 r. w zwycięskiej bitwie nad Krzyżakami pod Grunwaldem; w 1413 r. zawarł Unię w Horodle, która zacieśniała związek Polski i Litwy.

1496 - W czasie sejmu w Piotrkowie król Jan I Olbracht, w zamian za zgodę szlachty na jej udział w wyprawie mołdawskiej, ogłosił tzw. statuty piotrkowskie, które zwalniały towary szlacheckie od ceł, ograniczały prawa chłopów do opuszczania wsi oraz zakazywały mieszczanom nabywania dóbr ziemskich.

1652 - Powstanie Chmielnickiego: Początek bitwy pod Batohem, w której wojska polskie poniosły klęskę w starciu z połączonymi siłami kozackim i tatarskimi; po bitwie wszyscy polscy jeńcy zostali wymordowani.

1765 - Król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Dobrego Porządku dla Starej i Nowej Warszawy.

1769 - W Grodkowie na Opolszczyźnie urodził się Józef Elsner, kompozytor, pedagog, nauczyciel Fryderyka Chopina.

1792 - Zdymisjonowano dowódcę armii litewskiej księcia Ludwika Wirtemberskiego, któremu udowodniono zdradę i współpracę z Rosją.

1809 – Wojna polsko-austriacka: wojska austriackie zagrożone przez armię Księstwa Warszawskiego bez walki oddały Warszawę.

1856 - W Białyninie w pobliżu Sochaczewa urodził się Władysław Ślewiński, malarz, postimpresjonista.

1863 - Powstanie Styczniowe: między Małkinią a Czyżewem dróżnik kolejowy dokonał sabotażu poprzez rozkręcenie szyn doprowadzając do katastrofy rosyjskiego pociągu, w wyniku której zginęło 20 oficerów i 600 żołnierzy.

1895 - W Chorborowie koło Brzeżan urodził się Tadeusz Bór-Komorowski, generał WP, Komendant Główny Armii Krajowej (1943-1944); wydał rozkaz rozpoczęcia w Warszawie 1 sierpnia 1944 r. powstania przeciwko Niemcom; 30 września 1944 r. mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza Naczelnym Wodzem; premier emigracyjnego rządu RP (1947-1949).

1906 - Powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, które celem było popularyzowanie urody ziem polskich i rozbudzanie patriotyzmu; w 1950 r. przekształcono je w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.

1915 - W Warszawie urodził się Jan Twardowski, kapłan; autor ponad 20 tomików wierszy, m.in. "Znaki ufności", "Niebieskie okulary", "Który stwarzasz jagody", "Na osiołku", "Nie przyszedłem pana nawracać" , "Sumienie ruszyło", "Niecodziennik", "Nie martw się".

1915 - W Leibnitz w Austrii urodził się Tadeusz Kalinowski, aktor, związany z Teatrem im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach; wystąpił m.in. w filmach "Znicz olimpijski", "Czerwone berety", "Rzeczpospolita babska", a także w serialu "Czterej pancerni i pies".

1926 - Zgromadzenie Narodowe wybrało Ignacego Mościckiego na urząd prezydenta RP.

1927 - Rozporządzenie prezydenta RP o popieraniu rozbudowy i rozwoju gospodarczego miasta i portu Gdyni.

1929 - W Warszawie urodziła się Maria Bogucka, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, autorka książki "Dzieje kultury polskiej do 1918 roku".

1932 - Rozporządzenie ministra rolnictwa o utworzeniu Parku Narodowego w Pieninach.

1936 - Początek kilkudniowych rozruchów antyżydowskich w Mińsku Mazowieckim.

1940 - Urodziła się Barbara Kwiatkowska, aktorka, znana z filmów "Ewa chce spać" i "Jowita".

1942 - W ramach akcji "Reinhard", której celem była zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy rozpoczęli budowę obozu w Treblince; do czasu likwidacji obozu w listopadzie 1943 r. Niemcy zamordowali w nim blisko 900 tys. Żydów, ogromna większość z nich, ok. 760 tys., pochodziła z Polski, wśród nich było 254 tys. z warszawskiego getta.

1943 - We wsi Sochy na Zamojszczyźnie Niemcy zamordowali ponad 180 osób, w tym wiele kobiet i dzieci.

1944 - W Warszawie urodził się Andrzej Rosiewicz, piosenkarz, kompozytor, satyryk, tancerz i choreograf.

1946 - W Krakowie ukazał się pierwszy numer miesięcznika katolickiego "Znak" pod redakcją Jerzego Radkowskiego.

1947 - W Rzymie ukazał się pierwszy numer "Kultury", wydawanej przez Instytut Literacki prowadzony przez Jerzego Giedroycia; w 1947 r. redakcja miesięcznika została przeniesiona do Maisons-Laffitte pod Paryżem.

1949 - W Stanach Zjednoczonych zebrał się Komitet Wolnej Europy (m.in. przedstawiciele środowisk politycznych), który opowiedział się za wyzwoleniem krajów Europy Środkowo-Wschodniej spod dominacji Związku Sowieckiego; głównym narzędziem realizacji tego celu stało się Radio Wolna Europa.

1949 - W Warszawie rozpoczął obrady II Kongres Związków Zawodowych, który powołał Centralną Radę Związków Zawodowych (CRZZ).

1950 - W "Trybunie Ludu" Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych zamieściło propagandowy komunikat o zrzuceniu na Polskę przez USA masowych ilości stonki ziemniaczanej, która następnie rozpleniła się po całym kraju.

1953 - W Gdańsku urodziła się Dorota Stalińska, aktorka, znana m.in. z filmów "Bez miłości", "Krzyk", "Miłość ci wszystko wybaczy" i "Lata dwudzieste lata trzydzieste".

1957 - W Łodzi urodziła się Dorota Kędzierzawska, reżyserka, scenarzystka; autorka filmów "Wrony", "Jestem", "Pora umierać", "Jutro będzie lepiej" oraz "Inny świat", którego głównym narratorem i bohaterem jest aktorka Danuta Szaflarska.

1975 - W Londynie zmarł Tadeusz Olsza, aktor, piosenkarz, tancerz; występował w kabaretach, teatrach rewiowych, m.in. w Qui Pro Quo, Morskim Oku i Cyruliku Warszawskim; zagrał w filmach "Uwiedziona" i "Jego wielka miłość".

1982 - We Wrocławiu zmarł Henryk Worcell, pisarz, autor powieści "Zaklęte rewiry".
1991 - Początek IV pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II.

2000 - We Wrocławiu zmarł Eliasz Kuziemski, aktor, wystąpił m.in. w filmie "Sami swoi", a także w serialach "Stawka większa niż życie" i "Znak orła".

2003 - Donald Tusk został wybrany przewodniczącym Platformy Obywatelskiej. Funkcję tę pełnił do listopada 2014 r.

2016 - W Warszawie zmarł Janusz Ekiert, muzykolog, autor książek poświęconych muzyce, biografii Fryderyka Chopina, historii Konkursów Chopinowskich.

2022 – W Paryżu zmarł ks. Tadeusz Tomasiński, pallotyn, żołnierz Armii Krajowej, Powstaniec Warszawski od 1953 r. pracujący w pallotyńskiej Regi Miłosierdzia Bożego we Francji. W okresie stanu wojennego był organizatorem Komitetu Pomocy dla Polski. Z zamiłowania był badaczem historii sztuki oraz dziejów Polski i Francji.

Zobacz także

2024-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 czerwca » więcej 2024-06-09, godz. 12:11 Strach, entuzjazm, pragnienie wolności. 40. rocznica powstania Federacji Młodzieży Walczącej Byli za młodzi na "Solidarność", więc założyli własną organizację. Mija 40 lat od powstania Federacji Młodzieży Walczącej - jedynego w PRL ogólnopolskiego… » więcej 2024-06-09, godz. 12:06 Wybory do PE 2024 w Polsce Trwają wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce. Polacy głosują po raz piąty i wybierają 53 europosłów spośród około tysiąca kandydatów. W sumie… » więcej 2024-06-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 czerwca » więcej 2024-06-08, godz. 11:00 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta 8 czerwca 85 lat kończy Norman Davies, brytyjski historyk i publicysta walijskiego pochodzenia, autor monumentalnych prac dotyczących historii Europy, Polski… » więcej 2024-06-08, godz. 09:00 105 lat temu urodził się Władysław Siemaszko, prawnik, żołnierz AK, badacz zbrodni wołyńskiej 105 lat kończy dziś Władysław Siemaszko, pseudonim Wir, żołnierz Armii Krajowej, prawnik, od lat 80. badacz zbrodni na ludności polskiej na Wołyniu w okresie… » więcej 2024-06-08, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 8 czerwca » więcej 2024-06-07, godz. 18:25 Uroczystości 40-lecia zwycięskiej obrony krzyża w Zespole Szkół Rolniczych w Miętnem Spotkanie absolwentów, msza święta i widowisko muzyczne zaplanowano dziś w Miętnem w powiecie garwolińskim z okazji czterdziestolecia zwycięskiej obrony… » więcej 2024-06-07, godz. 13:00 W poniedziałek (10.09) w CMJW sesja edukacyjna 2024’ Tym razem tematem przewodnim XIX Sesji edukacyjnej „Jeśli nie pamięć, to co? Edukacja w miejscach pamięci narodowej” będzie współpraca muzeów ze szkołami… » więcej 2024-06-07, godz. 11:28 Polacy wspominają lądowanie aliantów w Normandii 80 lat temu odbyła się największa inwazja w historii, w trakcie której Alianci dokonali desantu na plażach Normandii. Udział w operacji wzięli również… » więcej
1718192021
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »