Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-03-26, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
26 marca
1600 - Zygmunt III Waza ogłosił inkorporację Estonii do Polski; początek długoletnich wojen polsko-szwedzkich.

1864 – Decyzją cara Aleksandra II rozpoczął działalność Komitet Urządzający w Królestwie Polskim, powołany do przeprowadzenia reformy uwłaszczeniowej i wprowadzenia administracji wiejskiej.

1867 - W Nieszawie urodził się Stanisław Noakowski, architekt, malarz, historyk sztuki, profesor Politechniki Warszawskiej.

1881 - W Bukowcu pod Świeciem zmarł Florian Ceynowa, badacz folkloru kaszubskiego, działacz społeczny i polityczny, lekarz.

1885 - "Rugi pruskie": Zarządzenie władz pruskich dotyczące usuwania Polaków niemających niemieckiego obywatelstwa z Poznańskiego i Pomorza Gdańskiego; w jego wyniku wypędzono około 26 tys. osób.

1904 - W Warszawie urodził się Zbigniew Stypułkowski, prawnik, polityk, działacz stronnictw narodowych, żołnierz kampanii polskiej 1939 r., współzałożyciel Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (1944), powstaniec warszawski; aresztowany przez NKWD i sądzony w procesie przywódców państwa polskiego w Moskwie w czerwcu 1945 r.; zwolniony po czterech miesiącach powrócił do Polski, zagrożony aresztowaniem pod koniec 1945 r. przedostał się na Zachód.

1905 - W Warszawie Organizacja Bojowa PPS dokonała zamachu na carskiego oberpolicmajstra Karla Nolkena; uczestnik akcji Stefan Okrzeja, ranny podczas zamachu, został ujęty, skazany przez rosyjski sąd wojenny na karę śmierci i w lipcu 1905 r. stracony na stokach Cytadeli.

1906 - W Siedlcach urodził się Witold Dederko, fotografik, pedagog, autor podręczników, aktor niezawodowy, wystąpił m.in. w filmach "Wakacje z duchami", "Ziemia obiecana", "Abel twój brat".

1908 - Na ulice Warszawy wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny - trasa przebiegała między placem Krasińskich a placem Unii Lubelskiej.

1915 - I wojna światowa: Taktycznym zwycięstwem wojsk rosyjskich zakończyła się trwająca ponad miesiąc bitwa przasnyska; zginęło w niej prawie 50 tys. ludzi: 24 tys. żołnierzy niemieckich i 25 tys. rosyjskich.

1918 - Józef Haller został dowódcą II Korpusu Polskiego, powstałego z połączenia II Brygady Legionów i II Korpusu Strzelców Polskich.

1920 - W Czersku koło Chojnic urodził się Jerzy Pertek, pisarz marynista, dziennikarz; autor publikacji dotyczących historii Polskiej Marynarki Wojennej, m.in. książki "Wielkie dni małej floty".

1939 - W Berlinie ambasador RP Józef Lipski przekazał ministrowi spraw zagranicznych Joachimowi von Ribbentrop polskie stanowisko wobec żądań III Rzeszy: Polska odmawia zgody na budowę eksterytorialnej drogi tranzytowej; w sprawie Gdańska proponuje zawarcie dwustronnego porozumienia, połączonego z wyjęciem Wolnego Miasta spod opieki Ligi Narodów; propozycja przystąpienia do bloku państw skupionych wokół Niemiec zostaje pominięta milczeniem.

1941 - W Warszawie urodził się Wojciech Młynarski, bard, poeta, artysta kabaretowy, autor piosenek i librett, piosenkarz, kompozytor, a także dramaturg, scenarzysta i reżyser teatralny; twórca takich przebojów jak "Jesteśmy na wczasach", "Światowe życie", "Nie ma jak u mamy", "W Polskę idziemy", "Och, ty w życiu", "Prześliczna wiolonczelistka" i "Moje serce to jest muzyk".

1942 - Do KL Auschwitz dotarły pierwsze transporty kobiet; z KL Ravensbrueck przewieziono 999 więźniarek; tego samego dnia do obozu przywieziono około tysiąca Żydówek z Popradu na Słowacji - był to pierwszy zarejestrowany transport, który został skierowany przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy do Auschwitz w ramach "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej".

1943 - Akcja pod Arsenałem: W Warszawie u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w pobliżu budynku Arsenału członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów dokonali udanej akcji odbicia z rąk gestapo dowódcy Hufca "Południe" Szarych Szeregów Jana Bytnara "Rudego"; razem z nim uwolniono 21 więźniów.

1943 - W nocy z 26 na 27 marca oddział UPA dowodzony przez Iwana Łytwyńczuka "Dubowego" dokonał masakry polskich mieszkańców wsi Lipniki na Wołyniu; zginęło 179 Polaków, czworo Żydów i Rosjanka; wśród ocalonych z rzezi był dwuletni Mirosław Hermaszewski, późniejszy polski kosmonauta.

1944 - W Oederan w Niemczech urodził się Igor Mitoraj, wybitny polski rzeźbiarz; jego dzieła znajdują się w kilkudziesięciu muzeach, fundacjach i siedzibach największych korporacji na świecie.

1945 - W Llanystumdwy w Walii zmarł David Lloyd George, premier Wielkiej Brytanii w latach 1916-1922; w 1919 r. w czasie konferencji pokojowej w Paryżu przeciwny polskim postulatom dotyczącym Górnego Śląska, Gdańska i Warmii.

1945 - W Rekściach koło Grodna urodził się Zenon Laskowik, satyryk, artysta kabaretowy, aktor, współzałożyciel Kabaretu TEY.

1945 - Rząd Tymczasowy przyjął uchwały o powołaniu Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, formacji wojskowej podporządkowanej ministrowi spraw wewnętrznych; oddziały KBW wykorzystywane były głównie do walki z podziemiem niepodległościowym; na początku lat 50. liczył ok. 40 tys. żołnierzy.

1949 - W Warszawie urodził się Stefan Kuryłowicz, architekt; do jego najbardziej znanych warszawskich projektów należą biurowce Focus Filtrowa, Wolf Marszałkowska, Prosta Tower, biurowiec PLL LOT, osiedla Eko-Park i Marina Mokotów, a także stacja metra Dworzec Gdański.

1956 - Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek programu "Tele-Echo", pierwszego polskiego programu o charakterze talk-show.

1982 - Sejm znowelizował Konstytucję PRL, ustanawiając Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.

1991 - Zmarł Lechosław Marszałek, reżyser i scenarzysta filmów animowanych, m.in. "Przygód Błękitnego Rycerzyka", twórca serialu "Reksio".

2001 - W Vancouver zmarł Piotr Sobociński, operator filmowy, nominowany do Oscara za zdjęcia do filmu "Trzy kolory. Czerwony" w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

2003 - W Nowym Jorku zmarł Bolesław Wierzbiański, dziennikarz, wydawca, działacz polonijny i harcerski, współzałożyciel i wieloletni redaktor naczelny "Nowego Dziennika".

2013 - W Warszawie zmarł Jerzy Nowak, aktor, przez kilkadziesiąt lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, gdzie m.in. ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu "Ja jestem Żyd z 'Wesela'", występował również w Teatrze im. Słowackiego; w filmie "Ziemia obiecana" stworzył niezapomnianą kreację jako Zucker, zagrał także w filmach "Amator", "Medium", "Wiedźmin" i serialu "Czarne chmury".

2013 - W Krakowie zmarł Krzysztof Kozłowski, dziennikarz, filozof, przez wiele lat związany ze środowiskiem "Tygodnika Powszechnego"; ekspert Solidarności, uczestnik Okrągłego Stołu, minister spraw wewnętrznych w rządzie Tadeusza Mazowieckiego; senator.

2015 – Przed Stadionem Narodowym w Warszawie odsłonięto pomnik trenera Kazimierza Górskiego.

Zobacz także

2024-02-12, godz. 11:00 Trwają zgłoszenia do konkursu filmowego Muzeum Powstania Warszawskiego #63 sekundy Muzeum Powstania Warszawskiego przyjmuje zgłoszenia do konkursu filmowego "#63sekundy". Konkurs skierowany jest do ludzi młodych. Polega na nakręceniu 63-sekundowego… » więcej 2024-02-12, godz. 10:45 240 lat temu przeprowadzono pierwszy eksperyment balonowy w Warszawie 240 lat temu, 12 lutego 1784 roku, Stanisław Okraszewski, nadworny chemik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przeprowadził pierwszy w Warszawie i jeden… » więcej 2024-02-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 lutego » więcej 2024-02-11, godz. 23:20 Muzeum Auschwitz: sesja poświęcona obrazowi Auschwitz w kulturze masowej Obrazowi Auschwitz w kulturze masowej poświęcona będzie sesja edukacyjna online, którą przygotowało należące do Muzeum Auschwitz międzynarodowe centrum… » więcej 2024-02-11, godz. 09:00 20 lat temu zmarł pułkownik Ryszard Kukliński 20 lat temu, 11 lutego 2004 roku, w Stanach Zjednoczonych zmarł pułkownik Ryszard Kukliński, były oficer Ludowego Wojska Polskiego, tajny współpracownik… » więcej 2024-02-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 lutego » więcej 2024-02-10, godz. 15:00 104 lata temu odbyły się zaślubiny Polski z Bałtykiem 104 lata temu, 10 lutego 1920 roku, odbyły się zaślubiny Polski z Bałtykiem. Tego dnia w Pucku generał broni Józef Haller, dowódca Frontu Pomorskiego, wrzucił… » więcej 2024-02-10, godz. 13:45 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy 105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany… » więcej 2024-02-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 10 lutego » więcej 2024-02-09, godz. 21:15 Cykl filmowy IPN-u kolejny odcinek Można już oglądać kolejny odcinek cyklu filmowego Instytutu Pamięci Narodowej "Polacy ratujący Żydów - Nie tylko Ulmowie". Tym razem poświęcony jest… » więcej
6869707172
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »