Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski…
2024-03-15, 11:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926

Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
155 lat temu, 15 marca 1869 roku, urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości - minister spraw wewnętrznych. Najwyższy urząd w państwie objął po zabójstwie Gabriela Narutowicza, który został zastrzelony przez fanatyka, prezentującego skrajnie nacjonalistyczne poglądy.
W orędziu do narodu, wygłoszonym zaraz po wyborze, Stanisław Wojciechowski nawiązał do tragicznej śmierci poprzednika: "Nienawiść wytwarza niepokój i nieład, rujnuje życie rodzin i państwa (...). W imieniu Rzeczypospolitej wołam do Was, Obywatele: skłaniajcie się do zgody w sprawach dobra powszechnego". Zmarł w 1973 roku.

Prezydentura Stanisława Wojciechowskiego przypadła na trudne czasy dla wewnętrznej sytuacji Polski. Uzdrowienia wymagała gospodarka i finanse państwa, w kraju szalała inflacja. Niestabilna była także sytuacja polityczna, kolejne rządy upadały w szybkim tempie. W 1924 roku, gdy gabinetem kierował Władysław Grabski, Sejm przyjął ustawę o reformie walutowej i naprawie skarbu. Do obiegu - w miejsce marek - wprowadzono złotego polskiego, a działalność rozpoczął Bank Polski, centralna instytucja emisyjna w kraju. W polityce zagranicznej za prezydentury Stanisław Wojciechowskiego Polska utrzymywała dobre relacje z Francją oraz Wielką Brytanią, unormowane zostały także stosunki z Czechosłowacją. 5 września 1924, podczas pierwszej wizyty prezydenta we Lwowie, doszło do nieudanego zamachu na niego.

Stanisław Wojciechowski był prezydentem przez niecałe cztery lata. W 1926 roku, w czasie zamachu majowego, zrzekł się urzędu, chcąc zapobiec wojnie domowej. W specjalnej odezwie pisał: "Stała się rzecz potworna - znaleźli się szaleńcy, którzy targnęli się na majestat Ojczyzny, podnosząc jawny bunt fałszywymi hasłami uwiedli czystą duszę żołnierza polskiego i dali pierwsi rozkaz do rozlewu krwi bratniej".

W 1937 był jednym ze współzałożycieli Stronnictwa Pracy. Nie przyjął jednak oferty objęcia przywództwa w tym ugrupowaniu. Zaraz potem wycofał się z życia politycznego. Zmarł 9 kwietnia 1973 roku w Gołąbkach pod Warszawą (obecnie osiedle w warszawskim Ursusie)

Był odznaczony między innymi Orderem Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wielkim Orderu Złotej Ostrogi.

(więcej)

Stanisław Wojciechowski urodził się w 1869 roku w Kaliszu, w zubożałej, nieposiadającej już majątku ziemskiego, rodzinie szlacheckiej. Studiował na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Był członkiem tajnych, antyrosyjskich organizacji, między innymi Centralizacji Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Uczestniczył w zjeździe założycielskim Polskiej Partii Socjalistycznej w Paryżu w 1892 i pierwszych obradach tej partii w Wilnie. W 1905 roku wycofał się z działalności partyjnej i zerwał z PPS.

W latach 90. XIX wieku wchodził do kierującego PPS Centralnego Komitetu Robotniczego. Kupił w Lipsku maszynę drukarską, na której, po potajemnym sprowadzeniu jej do kraju, drukował w Wilnie do 1899 roku "Robotnika". Był też, wraz z Józefem Piłsudskim, współredaktorem tego pisma.

W 1906 był współzakładał Towarzystwo Kooperatystów w Warszawie i czasopismo spółdzielcze "Społem”. Dwa lata później przygotowywał pierwszy zjazd organizacji ruchu spółdzielczego spożywców. W 1917 roku stanął na czele rady Polskiego Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie.

Po odzyskaniu niepodległości, w latach 1919-1920, Stanisław Wojciechowski sprawował funkcję ministra spraw wewnętrznych. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast”. 20 grudnia 1922 roku został wybrany na drugiego prezydenta RP. Funkcję tę sprawował do 15 maja 1926 roku, kiedy to, po majowym zamachu stanu, zrzekł się urzędu.

Był profesorem w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a od 1927 prowadził Spółdzielczy Instytut Naukowy.

Lata niemieckiej okupacji spędził w Warszawie.

Stanisław Wojciechowski zmarł w wieku 84 lat. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W 2022 roku grób został odrestaurowany. Projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Zobacz także

2024-02-28, godz. 13:00 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób 80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko… » więcej 2024-02-28, godz. 11:00 10. edycja (O)polskiego Testu Wiedzy o Żołnierzach Wyklętych Rywalizacja odbędzie 4 marca się w trzech kategoriach wiekowych: szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe oraz studenci i dorośli. » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 80. rocznica zbrodni na Polakach w Hucie Pieniackiej na Ukrainie 80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, doszło do zbrodni na Polakach w Hucie Pieniackiej na Ukrainie. Miejscowy oddział UPA oraz ukraińscy ochotnicy z dywizji SS… » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 Kalendarium na dziś 28 lutego » więcej 2024-02-27, godz. 23:20 Średniowieczna odznaka pielgrzyma trafiła do konserwatora zabytków Zdjęcie średniowiecznej odznaki pielgrzyma z Wólki Nieliskiej w powiecie zamojskim opublikował w mediach społecznościowych Lubelski Wojewódzki Konserwator… » więcej 2024-02-27, godz. 13:15 37. rocznica śmierci ks. Blachnickiego: powstaje film o ostatnich miesiącach życia kapłana Przypada 37. rocznica śmierci Sługi Bożego księdza Franciszka Blachnickiego. Kawaler Orderu Orła Białego był organizatorem Krucjaty Wstrzemięźliwości… » więcej 2024-02-27, godz. 11:00 Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypada 1 marca. To data symboliczna – tego dnia w 1951 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie strzałem w tył głowy zostali zamordowani przez komunistów członkowie IV Zarządu… » więcej 2024-02-27, godz. 09:00 20 lat temu radio Głos Ameryki nadało ostatnią audycję w języku polskim 20 lat temu, 27 lutego 2004 roku, radio Głos Ameryki nadało ostatnią audycję w języku polskim. Programy były emitowane przez ponad 60 lat, od 1942 roku… » więcej 2024-02-27, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 27 lutego » więcej 2024-02-26, godz. 19:00 Artefakty ze szkła - ciekawostką badań archeologicznych w Nysie 1,5 tony różnego rodzaju przedmiotów wydobyto podczas badań archeologicznych prowadzonych u zbiegu ulic Kramarskiej i Karola Miarki w Nysie. To tysiące fragmentów:… » więcej
6061626364
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »