Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-03-13, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
13 marca
1202 - W Kaliszu zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski i krakowski.

1516 - W Budzie zmarł Władysław II Jagiellończyk, król Czech i Węgier.

1707 – W kościele św. Krzyża w Warszawie po raz pierwszy odśpiewano Gorzkie żale (pod nazwą "Snopek Mirry z Ogrodu Gethsemańskiego", albo "Żałosne gorzkiej męki Syna Bożego rozpamiętywanie"). W tym samym roku zapis nowego rodzaju nabożeństwa został wydany drukiem.

1832 - W Petersburgu zmarł Aleksander Orłowski, malarz, batalista.

1845 - W Radzyminie urodził się Jan Baudouin de Courtenay, językoznawca, jeden z najwybitniejszych lingwistów świata; w 1922 r. wysunięty przez mniejszości narodowe, jako kandydat w wyborach na prezydenta RP.

1863 – Francuski poeta August Barbier napisał wiersz "Atak pod Węgrowem", który został zainspirowany atakiem polskich kosynierów na rosyjskie armaty w czasie stoczonej 3 lutego bitwy pod Węgrowem.

1873 - We Lwowie urodziła się Maryla Wolska, poetka okresu Młodej Polski, autorka tomików "Symfonia jesienna", "Dzbanek malin".

1881 - W wyniku zamachu bombowego zginął car Aleksander II Romanow; głównym wykonawcą zamachu był Polak Ignacy Hryniewiecki, członek rosyjskiej organizacji spiskowej Narodna Wola, śmiertelnie ranny podczas eksplozji.

1884 - W Warszawie urodził się Józef Węgrzyn, aktor filmowy i teatralny, reżyser, znany m.in. z filmów "Dziesięciu z Pawiaka", "Strachy", "Kościuszko pod Racławicami", laureat Złotego Wawrzynu Polskiej akademii Literatury.

1893 - W majątku Porochońsk koło Pińska urodził się Konstanty Drucki-Lubecki, pułkownik WP; w kampanii polskiej 1939 r. dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii; więziony w sowieckim obozie w Starobielsku, zamordowany przez NKWD w Charkowie.

1899 - W Warszawie urodził się Jan Lechoń, poeta, eseista, tłumacz, krytyk teatralny i literacki, związany z grupą artystyczną "Skamander".

1909 - W Warszawie urodził się Lucjan Szenwald, poeta, działacz komunistyczny, żołnierz I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, uczestnik bitwy pod Lenino.

1913 - W Warszawie zmarł Walery Przyborowski, pisarz, autor powieści historycznych m.in. "Bitwa pod Raszynem", "Szwedzi w Warszawie"; uczestnik Powstania Styczniowego.

1922 - W Rzeszowie urodził się Józef Szajna, scenograf, reżyser teatralny, scenarzysta, teoretyk teatru, malarz i grafik; więzień niemieckiego obozu Auschwitz, gdzie dwukrotnie trafił do bloku śmierci, i obozu w Buchenwaldzie; doświadczenia obozowe i wojenne obecne są w całej jego twórczości; międzynarodowe uznanie przyniosły mu "Reminiscencje" - niemy spektakl teatralny, poświęcony pomordowanym w czasie niemieckiej okupacji artystom krakowskiej ASP.

1923 - W Wilnie urodził się Emil Karewicz, aktor, niezapomniany Brunner z serialu "Stawka większa niż życie", Jagiełło z "Krzyżaków" i porucznik "Mądry" z "Kanału"; w czasie II wojny światowej żołnierz 2 Armii WP, z którą przeszedł szlak bojowy do Berlina.

1931 - Sejm RP uchwalił ustawę o wygaśnięciu mocy prawnej przepisów wyjątkowych, związanych z pochodzeniem, narodowością, językiem, rasą lub religią obywateli Rzeczypospolitej.

1932 - W Dąbrówce Małej urodził się Edward Szymkowiak, bramkarz Ruchu Chorzów, Gwardii Warszawa i Polonii Bytom, trzykrotny mistrz Polski, 53 razy wystąpił w reprezentacji narodowej.

1940 - Pomiędzy 13 a 15 marca Niemcy zamordowali pierwszą grupę pacjentów Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Kochanówce k. Łodzi; kolejną grupę zamordowano w dniach 27-28 marca; w sumie w marcu zamordowano ok. 550 pacjentów.

1942 - Maciej Aleksy Dawidowski "Alek" z Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" wypisał na murach Muzeum Narodowego w Warszawie wielkimi literami: "Ludu W-wy jam tu. Kiliński Jan"; pomnik Jana Kilińskiego został przez władze niemieckie zdemontowany i ukryty w muzeum w odwecie za usunięcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika.

1942 - Organizacja Małego Sabotażu "Wawer" umieściła na cokole pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie napis: "W odwet za zniszczenie pomnika Kilińskiego zarządzam przedłużenie zimy o 6 tygodni. Mikołaj Kopernik astronom".

1943 - Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta w Krakowie; która zakończyła się 14 marca.

1945 - W niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen zginął Kazimierz Prószyński, wynalazca, konstruktor, pionier polskiej kinematografii.

1947 - W Łodzi urodził się Jacek Bierezin, poeta, działacz opozycji, taternik, współzałożyciel ukazującego się poza cenzurą czasopisma "Puls" (1977-1981).

1953 - W sowieckim więzieniu we Władymirze nad Klaźmą zmarł Jan Stanisław Jankowski, w latach 1943-1945 wicepremier i Delegat Rządu RP na Kraj; aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.

1954 - W Cieplicach Śląskich urodził się Piotr Łazarkiewicz, reżyser, aktor, scenarzysta, producent filmowy, reżyser m.in. filmów: "Fala - Jarocin '85", "Kocham kino", "Pora na czarownice".

1954 - W Warszawie powstał Studencki Teatr Satyryków.

1960 - Włoski pianista Maurizio Pollini zwyciężył w VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

1965 - Argentyńska pianistka Martha Argerich zwyciężyła w VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

1965 - W Poznaniu urodził się Krzysztof Grabowski, muzyk, wokalista, kompozytor, autor tekstów, dziennikarz, lider zespołów Piżama Porno, Strachy na Lachy.

1970 - Premiera filmu Antoniego Krauze "Monidło".

1992 - W Skolimowie zmarła Irena Netto, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z filmów "Wolne miasto", "Pożegnania", "Pigułki dla Aurelii", "Wspólny pokój", "Rozstanie".

1996 - W Warszawie zmarł Krzysztof Kieślowski, reżyser filmowy, scenarzysta; autor m.in. "Przypadku", "Dekalogu" i tryptyku "Trzy kolory. Niebieski, Biały, Czerwony", którego pierwsza część zdobyła Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji (1994).

2002 - W Warszawie odsłonięto pomnik Tarasa Szewczenki, ukraińskiego poety i malarza.

2002 - W Warszawie zmarł Hubert Wagner, siatkarz, wielokrotny reprezentant Polski, trener; prowadzona przez niego drużyna siatkarzy zdobyła w 1974 r. w Meksyku mistrzostwo świata, a dwa lata później złoty medal olimpijski na igrzyskach w Montrealu.

2019 – W Warszawie zmarła aktorka Zofia Czerwińska, znana między innymi z filmów Stanisława Barei, ról teatralnych, spektakli Teatru Telewizji i seriali "Czterdziestolatek", "Czterdziestolatek 20 lat później", "Alternatywy 4"; łącznie zagrała około 150 ról i epizodów w produkcjach kinowych i telewizyjnych.

2022 – W Warszawie zmarł Paweł Kwiek, fotograf, operator filmowy, prekursor wideo w sztuce nowoczesnej, działacz opozycji antykomunistycznej, współtwórca Akademickiego Ruchu Odnowy i Solidarności.

Zobacz także

2024-04-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 kwietnia » więcej 2024-04-19, godz. 19:45 Uroczystość w hołdzie powstańcom getta warszawskiego W Warszawie uczczono żydowskich bojowników, którzy 19 kwietnia 1943 roku rozpoczęli powstanie w getcie. Akcja kierowana przez żydowskie podziemne formacje… » więcej 2024-04-19, godz. 13:00 Do polskich kin wchodzi "Przysięga Ireny" - historia Polki Ireny Gut, która z narażeniem życia ratowała Żydów W rocznicę powstania w getcie warszawskim, do polskich kin wchodzi „Przysięga Ireny”. To oparta na faktach historia polskiej pielęgniarki Ireny Gut-Opdyke… » więcej 2024-04-19, godz. 11:00 100 lat temu urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych 100 lat temu, 19 kwietnia 1924 roku, urodził się Tadeusz Smreczyński, lekarz, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Świadek historii i działacz… » więcej 2024-04-19, godz. 09:00 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim 81 lat temu - 19 kwietnia 1943 roku - w warszawskim getcie wybuchło powstanie kierowane przez żydowskie podziemne formacje zbrojne. Stanowiło odpowiedź na… » więcej 2024-04-19, godz. 02:21 Kalendarium historyczne 19 kwietnia » więcej 2024-04-18, godz. 16:15 Na Zamku Królewskim obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków Spotkania i debaty w kręgu osób zaangażowanych w prace na rzecz ratowania dziedzictwa kulturowe. Na Zamku Królewskim w Warszawie odbywają się obchody Międzynarodowego… » więcej 2024-04-18, godz. 16:00 Sylwia Chutnik o bojowniczkach z warszawskiego getta 19 kwietnia minie 81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim - największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszego… » więcej 2024-04-18, godz. 11:00 80 lat temu zmarł Jan Wojciech Kiwerski "Oliwa", komendant Okręgu Wołyń AK 80 lat temu, 18 kwietnia 1944 roku, w rejonie chutoru Dobry Kraj na Wołynu zginął podpułkownik Jan Wojciech Kiwerski, pseudonim "Oliwa", oficer Armii Krajowej… » więcej 2024-04-18, godz. 09:00 170 lat temu zmarł Józef Elsner, kompozytor, nauczyciel Fryderyka Chopin 170 lat temu, 18 kwietnia 1854 roku, zmarł Józef Elsner, kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki, nauczyciel Fryderyka Chopina. Zasłużył się jako organizator… » więcej
4344454647
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »