Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-03-01, godz. 15:00 Żołnierze wyklęci - Józef Franczak "Laluś" 1 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia uczestników powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy… » więcej 2024-03-01, godz. 12:00 Żołnierze wyklęci - Jan Rodowicz "Anoda" 1 marca w Polsce jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia tych, którzy po II wojnie światowej zbrojnie przeciwstawiali się… » więcej 2024-03-01, godz. 10:00 "Rodzinne Spotkania z Historią" w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 2 marca w sobotę odbędzie się rekonstrukcja, gdzie będzie dostępne obozowisko partyzanckie oraz posterunek MO przygotowany przez Projekt Historyczny - Konspiracja… » więcej 2024-03-01, godz. 09:00 Żołnierze wyklęci - "Inka" i "Zagończyk" 1 marca to Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Został ustanowiony przez Sejm w 2011 roku, aby upamiętnić tych, którzy po II wojnie światowej… » więcej 2024-03-01, godz. 08:30 Po raz 14. obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca po raz 14. obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jest to święto państwowe, które służy uczczeniu żołnierzy antykomunistycznego… » więcej 2024-03-01, godz. 08:00 88 lat temu rozpoczęło działalność Polskie Radio dla Zagranicy 88 lat temu, 1 marca 1936 roku, zainicjowało działalność Polskie Radio dla Zagranicy. Tego dnia rozpoczęło się codzienne nadawanie audycji w językach polskim… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 marca » więcej 2024-02-29, godz. 15:30 Niezłomni w naszej pamięci - spotkanie już jutro (01.03) w Brzegu W programie: Żołnierze Niezłomni na mojej drodze - panel z udziałem dziennikarzy i historyków i osób, które znały Wyklętych, wspomnienia i pieśni przypominające… » więcej 2024-02-29, godz. 11:00 Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Nysie Gmina Nysa zaprasza 01.03. mieszkańców do wzięcia udziału w obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. » więcej 2024-02-29, godz. 12:00 Uroczystości w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Warszawie 1 marca w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbędą się oficjalne uroczystości w stolicy. Organizatorzy uroczystości to Muzeum Żołnierzy Wyklętych… » więcej
5960616263
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »