Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-03-05, godz. 14:46 "Kobiety niezłomne" w Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu W ramach 2. Tygodnia Kobiet w Opolu Stowarzyszenie Rodło Opole zaprosiło prof. Adrianę Dawid, dr Magdalenę Przysiężną-Pizarską oraz Joannę Siek, które… » więcej 2024-03-05, godz. 14:34 „Ukryli osiemnastu Żydów” – 6. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” W kolejnym filmie poznajemy historię ośmioosobowej rodziny Franciszka i Stanisławy Andrzejczyków, która w dwóch niewielkich schronach ukrywała osiemnastu… » więcej 2024-03-05, godz. 13:31 Wystawa plenerowa „Serce tamtego miasta” Cenne eksponaty z Żydowskiego Instytutu Historycznego można oglądać na ulicach Warszawy. Instytut przygotował wystawę plenerową "Serce tamtego miasta”… » więcej 2024-03-05, godz. 09:00 84. rocznica podpisania przez Stalina tajnej decyzji o wymordowaniu polskich jeńców 5 marca mijają 84 lata od podpisania przez Józefa Stalina tajnej uchwały o zgładzeniu obywateli polskich wziętych do niewoli po agresji Związku Sowieckiego… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 5 marca » więcej 2024-03-04, godz. 15:00 Międzynarodowy Konkurs „Niedźwiedź Wojtek – żołnierz gen. Andersa” IV Edycja Po raz czwarty Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN Oddział w Rzeszowie zaprasza dzieci i młodzież do wzięcia udziału w kolejnej edycji międzynarodowego… » więcej 2024-03-04, godz. 13:00 Instytut Polonika: do 18 marca nabór do programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat" Do osiemnastego marca trwa nabór do 6. odsłony programu "Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą - wolontariat". Organizuje go Instytut Polonika. Przez ostatnie… » więcej 2024-03-04, godz. 11:00 80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu 80 lat temu, 4 marca 1944 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu, dowódcy posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa… » więcej 2024-03-04, godz. 09:00 Biegacze upamiętnili Żołnierzy Wyklętych w całym kraju Około stu tysięcy biegaczy upamiętniło Żołnierzy Wyklętych. Okazją był organizowany w trzystu miejscach w Polsce i na świecie dwunasty Bieg Pamięci… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 marca » więcej
5758596061
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »